Leesfragment: Kiev op de bodem van een glas

Het debuut van Tobias Wals, Kiev op de bodem van een glas, werd vorige week gepresenteerd bij Athenaeum Roeterseiland. Vandaag brengen we een fragment uit het boek.

Tobias Wals debuteerde met het verhaal 'Het Bykivnjabos' in literair tijdschrift Tirade, waarin de hoofdpersoon een mysterieus sms'je ontvangt met een uitnodiging naar de gedenkplaats van Bykivnja te komen.

De andere verhalen die Wals schreef in zijn tijd in Oekraïne zijn nu gebundeld in Kiev op de bodem van een glas. Ze laten ons kennismaken met de bijzondere verzameling bewoners van Borscht Hostel, en een Nigeriaanse kapper, uitgeweken complotdenkers en jonge alcoholisten. Uit Kiev op de bodem van een glas rijst het beeld op dat Kiev meer lijkt op West-Europese steden wij veelal denken.

Rode Legerstraat 43

Alles begint en eindigt in Palata No.6, dat stinkende hol onder de Kievse straatstenen waar mannen meisjes volgieten met reageerbuisjes vol felgekleurde dranken en de serveersters zusterpakjes dragen met weinig rok en heel veel been, terwijl ze bekeken en betast worden en nog meer reageerbuisjes van de bar naar de tafels dragen, naar de gasten die zuipen en volgieten en betasten tot ze van hun stoel vallen en naar de taxi’s gesleept worden die buiten staan te wachten om dronkenlappen af te voeren naar alle uithoeken van die grote, onverschillige stad.

Akiem is hier volledig in zijn element. Op dinsdagen en donderdagen zit hij met zijn dikke Duitse buik tegen zijn vaste tafeltje gedrukt, om hem heen een bonte hofhouding van toeristen, vrienden en zakenpartners. Zijn shirt plakt van het zweet en de druppels bier die uit zijn baard naar beneden druipen. ‘Lena!’ roept hij met zijn dikke Duitse tongval naar de serveerster, ‘come here please. Breng nog eens twaalf wodka en voor mij een bier.’ Tegen de wit uitgeslagen Deen naast hem zegt hij met een zachte, bijna fluisterende stem: ‘Weet je dat wodka hier twintig eurocent kost? If you have Western money, you can live here as a king.’

Ze kennen Akiem in Palata, hij komt er al jaren. Eigenlijk is hij niet meer welkom, wegens wangedrag, maar die twee dagen in de week wordt hij gedoogd, omdat hij buitenlanders meebrengt die veel geld uitgeven. Als Lena de wodka en het bier komt brengen, grijpt hij haar dunne middel vast en drukt haar tegen zich aan. ‘Lena,’ zegt hij, ‘je ziet er zo leuk uit vanavond.’ Het meisje zet de drank neer en duwt de dronken Duitser met een routineus gebaar van zich af. Geen spoor van walging of haat in haar ogen, enkel doffe onverschilligheid. De laatste tijd drinkt Akiem meer dan ooit. Sinds het begin van de oorlog, ruim een jaar geleden, heeft hij op één na al zijn hostels moeten sluiten. Zijn vriendin Olja lijdt al maanden aan een hardnekkige buikontsteking en ze hebben geen geld om een dokter te betalen. En toen moest de echte catastrofe nog komen...
Op een dag kwam Akiem thuis van het boodschappen doen. Hij stond met een tas vol spullen bij de voordeur van zijn hostel op Rode Legerstraat 43/32 en haalde zijn sleutel tevoorschijn om open te doen. Alleen: de sleutel paste niet. Akiem klopte op de deur en vroeg of iemand hem binnen wilde laten, maar niemand antwoordde en de deur bleef dicht. Er werd alleen een briefje onder de deur door geschoven: ‘Dear Joachim, you are no longer the owner of this hostel.’ Ondertekend door Sergej, zijn Oekraïense zakenpartner. ‘Serge! Serge!’ brulde Akiem. ‘Doe open, Serge! Laat me erin!’ Hij schreeuwde tot hij hees werd, maar het was tevergeefs: de deur bleef dicht.
Verwilderd keek Akiem om zich heen. Wat kon hij doen? Waar moest hij heen? Zijn oog viel op appartement 30, dat tegenover nummer 32 zat, één verdieping lager, en ook bij het hostel hoorde. ‘Ze zouden toch niet...?’ vroeg hij zich af en liep de trap af. Hij stak zijn sleutel in het slot en tot zijn opluchting ging de deur open.
Binnen was niemand. De ramen stonden nog open in de huiskamer en de twee privates, maar alle gasten waren vertrokken. Verder stond alles op z’n plek: de bedden, de tv, de wasmachine, de glazen in het keukenkastje. Er lag zelfs nog wat eten in de koelkast. In een van de privates stond een grote tas met kleren, de kleren van Akiem en zijn vriendin. Op het nachtkastje lagen hun twee laptops, wat toiletspullen en een biertje. Het waren alle bezittingen die ze hadden, behalve het biertje; dat had de bedrieglijke zakenpartner waarschijnlijk neergezet om te pesten. Akiem liet zich zakken op het bed en begon na te denken.
Het eerste wat hij deed toen hij klaar was met denken, was Olja bellen om te vertellen wat er gebeurd was. Vervolgens draaide hij het nummer van zijn vriend Sergej, een klusjesman (niet te verwarren met Sergej de voormalige zakenpartner), en vroeg of die de komende dagen tijd had om te helpen met een verbouwing. Geen probleem, liet Sergej weten. Akiem opende het biertje en zette zijn laptop aan. Hij zocht op welke boekingen hij voor de komende tijd had ontvangen en begon mailtjes te versturen.
Het eerste mailtje stuurde hij aan Luuk, een grote, blonde Nederlander die in betere tijden een paar keer te gast was geweest bij Akiem. Luuk zou de volgende dag in Kiev landen en volgens afspraak twee maanden in het hostel komen werken. Akiem liet weten dat er een probleem was met zijn zakenpartner, dat hij er later meer over zou vertellen, maar dat het voor nu belangrijk was te weten dat Mini Hostel Kiev verhuisd was en dat Luuk de volgende dag in geen geval mocht aanbellen bij het oude appartement.
Het tweede of derde mailtje dat Akiem schreef was gericht aan mij en had de volgende inhoud:

Dear Tobias

You have a booking for the Mini Hostel Kiev from Tuesday. One question I have now, what time you will arrive exactly?
Another thing... we have changed something in the hostel, that means that the check in is in apartment 30 now, not longer in apartment 32.
Mini Hostel Kiev is located on Chervonoarmiis’ka St. 43. The entrance is left beside the porcelain shop called “12 person”. It is a brown door with glass in the middle and you can open the door by yourself. Just go up to apartment 30 and ring our bell – we will let you in.

Best regards from downtown Kiev
Joachim
Mini Hostel Kiev
Your cozy and cheap hostel in Kiev

Waarom stapte Akiem na deze traumatische gebeurtenis niet naar de politie om zijn recht te halen tegenover de malafide zakenpartner? Dat was mijn eerste vraag toen hij me het verhaal van zijn catastrofe vertelde, op de avond van mijn aankomst. ‘Kan je de Oekraïense politie soms niet vertrouwen?’ vroeg ik.
‘Nee nee nee,’ zei Akiem, ‘dat is niet het probleem...’ Hij nam nog een slok bier.
Vanaf het moment dat ik was aangekomen had ik hem aan één stuk door zien drinken. Als een zak aardappelen zat hij nu achter zijn tafeltje in Palata No.6 en klemde zijn bierglas tegen zijn buik. Naast hem zaten klusjesman Sergej, die minstens even ver heen was, en Luuk, die zich geen houding wist te geven naast zijn benevelde werkgever. Akiem liet een boertje en begon weer te praten.
Zijn probleem was, zo bleek, dat hij illegaal was. Tien jaar geleden was hij naar Oekraïne gekomen, tien jaar waarin zijn lastige Duitse naam was afgesleten tot twee lettergrepen en waarin hij nooit de moeite had genomen om een verblijfsvergunning aan te vragen. Inmiddels was dat ook niet meer mogelijk, elk contact met de autoriteiten zou tot onmiddellijke uitzetting leiden. Dat had hem er niet van weerhouden een in eerste instantie florerend en vervolgens afbrokkelend hostelimperium op te bouwen. In verschillende Oekraïense steden opende Akiem in de loop der jaren Mini Hostels. De papieren liet hij tekenen door lokale zakenpartners, die daarmee de wettelijke eigenaars werden. Een constructie die hem kwetsbaar maakte, maar waar nog nooit iemand misbruik van had gemaakt. Tot voor kort dus.
Akiems situatie was hopeloos. Aangifte zou een enkeltje buitenland betekenen en daarbij was er volgens de wet geeneens sprake van ontvreemding, het was immers niet zijn naam die op het huurcontract stond. Het enige wat hij nog kon doen was Mini Hostel Kiev draaiende houden in appartement 30, geld blijven verdienen om zichzelf en zijn zieke vriendin te onderhouden, de onverschillige Lena nog eens tegen zijn vette pens drukken en zijn ellende verdrinken in bier.

Mijn eerste indruk van Mini Hostel Kiev is wisselend. De locatie is fantastisch: we zitten midden in de buik van de stad, in de buurt met de hoogste concentratie restaurants, bars en clubs. Alle primaire voorzieningen zijn in het hostel aanwezig en verkeren in goede staat: badkamer, wasmachine, gordijnen, keuken. Al telt de keuken maar één mes, één vork en één lepel, en is er trouwens ook maar één sleutel, wat de nodige logistieke problemen met zich meebrengt.
Tot zover de pluspunten; er zijn ook keerzijdes. Mijn bed is bijvoorbeeld ronduit spartaans. Het bestaat uit niet meer dan twee pallets en een matras, een noodgreep in tijden van schaarste. Meer dan de helft van de bedden in Mini Hostel Kiev stond in het andere appartement. Akiem heeft het al sinds mijn aankomst over een duurzamere oplossing, iets met stapelbedden, maar lijkt voorlopig niet van plan actie te ondernemen.

[...]

© Copyright 2017 Tobias Wals