De eerste zinnen van Jess Walters Het nulpunt, vertaald door Nicolette Hoekmeijer en Paul Bruijn

Jess Walters Het nulpunt is een zeer intrigerende roman. Het lijkt een klassieke whodunnit, maar het tegendeel is waar. Uiteindelijk staat de lezer met lege handen.

Het verhaal speelt zich af in het New York van vlak na 9/11. De hoofdpersoon heeft last van geheugenverlies en de gaten in zijn geheugen zitten ook in het verhaal. Het is alsof je als lezer van schots naar schots springend naar de … Om maar eens een voorbeeld te geven.

Eigenlijk is het zonde om verder nog iets van het verhaal te verklappen. We willen alleen graag nog vermelden dat Jess Walter prachtig kan schrijven, in vele registers rekt hij de taal op tot het uiterste. Graag geven we hierbij niet alleen de eerste zin, maar de hele eerste alinea:

‘They burst into the sky, every bird in creation, angry and agitated, awakened by the same primary thought, erupting in a white feathered cloudburst, anxious and graceful, angling in ever-tightening circles toward the ground, drifting close enough to touch, and then close enough to see that it wasn’t a flock of birds at all—it was paper. Burning scraps of paper. All the little birds were paper. Fluttering and circling and growing bigger, falling bits and frantic sheets, some smoking, corners scorched, flaring in the open air until there was nothing left but a fine black edge . . . and then gone, a hole and nothing but the faint memory of smoke. Behind the burning flock came a great wail and a moan as seething black unfurled, the world inside out, birds beating against a roiling sky and in that moment everything that wasn’t smoke was paper. And it was beautiful.’
‘Ze schoten de lucht in, alle vogels op aarde, woest en woedend, ontwaakt met dezelfde oergedachte, losbarstend in een witte wolkbreuk vol veren, griezelig en gracieus, in steeds nauwere cirkels naar de grond wiekend, zo dichtbij dwarrelend dat je ze aan kon raken, en dan zo dichtbij dat je zag dat het geen helemaal geen zwerm vogels was – het was papier. Brandende stukjes papier. Al die vogeltjes waren papier. Fladderend en cirkelend en steeds groter wordend, vallende snippers en furieuze vellen, sommige rokend, de hoeken geschroeid, opvlammend in de buitenlucht tot er niets anders over was dan een smal zwart randje… en dan weg, een gat en alleen nog maar de vage herinnering aan rook. Achter de brandende zwerm klonk een luid geloei en gekreun terwijl een ziedend zwart zich ontvouwde, de wereld binnenste buiten, vogels flapperend tegen een kolkende hemel en op dat moment was alles wat geen rook was papier. En het was prachtig.’

Deze tekst hebben we ook gebruikt voor onze workshops tijdens de vertaaldagen. Daarbij stuitten we op aardig wat vertaalproblemen. Zo allitereert in de eerste helft van de eerste zin de a nogal heftig, bij angry, agitated, awakened, anxious, angling. Daar hebben we uiteindelijk de w voor gebruikt: woest, woedend, ontwaakt, witte wolkbreuk, wiekend. Verder maakt de schrijver in dit fragment veelvuldig gebruik van de ing-vorm. In het Nederlands, zeker in het moderne Nederlands, wordt die meestal vertaald met een bijzinconstructie. Hier leek het ons mooi om het onvoltooide deelwoord te gebruiken, je drukt de beweging goed uit en het is poëtischer, net als in het Engels. En verder hebben we…

Paul Bruijn is docent aan de Vertalersvakschool in Amsterdam en vertaalde eerder werk van Dan Chaon, Nathan Englander, Claire Messud, Tarun J. Tejpal, Christos Tsiolkas en Marisha Pessl. Hij lichtte zijn vertaling van Sinclair Lewis' Babbit op Athenaeum.nl toe.

Nicolette Hoekmeijer is docent aan de Vertalersvakschool in Amsterdam en vertaalde eerder onder andere werk van Kiran Desai, Edwidge Danticat, Edward St. Aubyn, Nathan Englander, Toni Morrison en Candace Bushnell. Eerder lichtte ze haar vertaling van Jess Walters Schitterende ruïnes op Athenaeum.nl toe.