De laatste zin van Homeros' Ilias, vertaald door Imme Dros

Hoewel er veel mensen zijn die de eerste zin kunnen opzeggen van een literair werk zoals

• Alle gelukkige gezinnen lijken op elkaar...
• Een nieuwe lente en een nieuw geluid...
• Jongens waren we maar aardige jongens...
• It is a truth universally acknowledged,
• It was the best of times, it was the worst of times,
• Call me Ismael…
• Als Gregor Samsa eines Morgens aus unruhigen Träumen erwachte…
• Longtemps, je me suis couché de bonne heure...

zullen ze zich zelden of nooit een eindregel herinneren. Toch is de laatste versregel van het laatste boek van de Ilias zeker zo belangrijk als de beginzin en hij kostte me zeker zoveel hoofdbrekens.

Immers: hoe eindigen na oorlogsgeweld, hooggespannen verwachtingen, valse hoop en jammerlijke verliezen in de belegerde vesting Ilios;
na de dood van Hektor, de stut en steun van Troje;
na de afschuw, woede, tranen en verslagenheid om de mensonterende wraakneming van Achilleus op het dode lichaam van hun held; na de nachtelijke tocht van de oude koning Priamos naar het Griekse kamp om nog een wanhopige poging te doen het lijk van zijn geliefde zoon vrij te kopen;
na de opperste vernedering van de grote koning van Troje, die zich als smekeling op de grond werpt voor Achilleus, zijn knieën omhelst, zijn handen — die zoveel zoons van Priamos hebben vermoord — kust;
na het onverhoopte mededogen van Achilleus en zijn belofte te zorgen voor een wapenstilstand van elf dagen voor een traditionele begrafenis;
na de rouw in Ilios, de klaagzangen van de vrouwen: het bouwen van de brandstapel met hout dat de Trojanen, steeds in angst omkijkend of de Grieken toch niet zullen aanvallen, van ver buiten de vesting moeten aanslepen;
na de lijkverbranding, de begrafenis, het opwerpen van een grafheuvel en de traditionele rouwmaaltijd voor alle betrokkenen in het paleis terwijl vroeg in de ochtend de oorlog weer zal losbarsten.  

Homeros besluit zijn zang in boek 24 met versregel 804:

zo beijverden zij zich met/ waren ze rondom bezig/verzorgden zij /voltooiden zij/ bevonden ze zich om of bij/ de begrafenis van Hektor de temmer van paarden.

Er bleven van alle mogelijkheden deze twee:

Zo met (veel)zorg begroeven ze Hektor de temmer van paarden.

Verleidelijk door de dubbele betekenis van ‘zorg’. Maar het werd uiteindelijk deze simpele eindzin:   

Zo begroeven ze samen Hektor de temmer van paarden.

Imme Dros is vooral bekend en bekroond als jeugdboekenschrijver (vijftien Zilveren Griffels, Woutertje Pieterseprijs). Daarnaast bewerkte ze Griekse mythen en de Ilias en Odyssee voor een jonger publiek alvorens ze Odysseia vertaalde en nu Ilias.