Aanbod: Reader in Residence

Ik beken. Ik ben jullie ontrouw. Tot een paar jaar geleden had ik een prachtige werkkamer in het Maagdenhuis. Vanaf mijn bureau had ik uitzicht op wat ik in ieder interview roemde als ‘de beste boekhandel van de wereld’. Ik stuurde er mijn buitenlandse bezoekers heen, ik kwam wekelijks in het Nieuwscentrum de Financial Times kopen, en vele Italiaanse, Spaanse en Franse kranten en tijdschriften waar ik nooit aan toe kwam. In de boekhandel schafte ik de boeken aan die ik nodig had. En nog vaker de boeken die ik niet nodig had. Toen mijn boek Hamburgers in het Paradijs uitkwam, maakten jullie een schitterende etalage voor me. Maar ik kom amper nog.

Nog een bekentenis. Athenaeum was niet mijn eerste liefde. Als kind ging ik met mijn vader, bij onze bezoeken aan Amsterdam, naar Het Huis aan de drie Grachten, waar ik elke zomer drie boeken mocht uitzoeken. De plechtige sfeer van gedempte voetstappen, onderbroken door de schaarse, serieuze woorden die boekhandelaar en lezer wisselden, bevestigde mijn van huis uit meegegeven overtuiging dat boeken heilig waren. Bij jullie vond ik, later als prille student uit Wageningen, minder plechtstatigheid maar dezelfde toewijding aan het lezen, hetzelfde verlangen om door de literatuur andere werelden te ontdekken.

Sinds ik in Wageningen werk, fiets ik zelden naar het Spui, komt de Financial Times per post en ga ik soms naar boekhandel Kniphorst in Wageningen. De laatste Modiano kocht ik in Parijs, de laatste Anne Tyler in New York. Het is geen kwade wil, geloof me. Erger nog, ik mis jullie.
Ik mis het even binnenwippen, het over niets en alles praten, over het weer dat mij altijd te koud is, de onveranderlijkheid van de stad, de nieuwste boeken, de nieuwste films, de poezen, het reizen, de straatmuzikanten en het noodzakelijke kwaad van het toerisme. En niet te vergeten de wie-met-wietjes – zoals Joop van Tijn ze placht te noemen.
Ik mis de toevallige ontmoetingen in de winkel met kennissen, journalisten, lezers en schrijvers, zoveel natuurlijker dan op het boekenbal of bij boekpresentaties.

Ik mis de verleidelijke stapels met honderd onbekende titels op jullie toonbanken, mijn boekenbon brandend in mijn hand, mijn besluiteloosheid en jullie enthousiaste raad. Wie Athenaeum een huiskamer of een kroeg noemt, begrijpt niet waar het bij het literatuur om gaat. Athenaeum is een tempel en dat moet het blijven. Een tempel waarin het dagelijkse en het hogere elkaar ontmoeten, waar net als in Boeddhistische tempels geld moet rollen, terwijl de toekomst wordt geduid aan de hand van heilige geschriften en de eenzaamheid verzacht.

Gedwongen door de geografische realiteit van werk aan de andere kant van het land, en soms aan de andere kant van de wereld, ben ik jullie ontrouw geworden, maar geef me een kans mijn leven te beteren!
Benoem mij tot jullie eerste Reader in Residence. Zet een leunstoel neer, boven bij de Romaanse letteren, of op een andere plek waar ik niet in de weg zit. Zet er een schemerlamp naast, een pot met thee en een schaal met appels. Ik zal er de hele dag lezen, af en toe ik verlangend langs de kasten lopen, en als een kleptomaan de meest aantrekkelijke koopwaar onder mijn stoel en in mijn jaszakken verstoppen. Ik zal jullie klanten inspireren door mijn toewijding en mijn geconcentreerde zwijgen.
Vrees niet, ik zal niemand tot last zijn, ik beloof het. Niemand zal ik mijn voorkeur opdringen, want ik weet dat ook jullie het steeds meer van de bestsellers moeten hebben en niet van die obscure auteurs die ik zo graag lees. Als het erg druk is, kan ik helpen met inpakken, als ik dat prachtige vouwen van het AB-pakpapier ooit onder de knie krijg.

Misschien mag ik ook af en toe een nacht in Athenaeum doorbrengen. Als chronisch slapeloze hyperactieve lezer zal ik zachtjes door het roerloze donker van de winkel sluipen en mijn nachtmerries verjagen met poëzie. In de zomer stel ik me voor dat ik de blinden en de ontheemden voorlees op een bankje voor de etalage, onder de rood gestreepte luifels, of op een van de bankjes rondom het Lieverdje. Mijn stem is helder genoeg om het verkeer te overstemmen en misschien kunnen we een deal sluiten met de violist die vijftien keer per dag dezelfde Vier jaargetijden ten gehore brengt. Literatuur en muziek moeten elkaar afwisselen. Benoem mij tot jullie Reader in Residence en ik zal jullie weer eeuwig trouw zijn!