Domenico Starnone, Orhan Pamuk & Max Pam (de besprekingen in de week van 27 september 2017)
02 oktober 2017Onze wekelijkse samenvatting van de recensies in kranten en tijdschriften, met deze week aandacht voor Domenico Starnone, en verder: Maartje Laterveer, Jan Siebelink en Alma Mathijsen (Volkskrant), Kinderboekenweek, Ted van Lieshout, Roald Dahl (Trouw), Thomas Verbogt, Rob van Essens en Griet Op de Beeck (Het Parool), Nicolien Mizee, Orhan Pamuk, Roelof Bouwman en Henk Steenhuis (NRC) Lucas de Waard (Elsevier), Emily Ruskovich, Max Pam en Bas Heijne (De Groene Amsterdammer).
Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. Tussen rechte haken staan de redactionele items op Athenaeum.nl.
Marco Visscher sprak voor Trouw met Torill Kornfeldt, die De terugkeer van de mammoet. Een tweede leven voor uitgestorven dieren en planten schreef. Een speeltje voor wetenschappers? 'Nee, het is veel meer dan dat. Ze maken zich zorgen om het verlies aan biodiversiteit en hopen dat ze met hun werk een positieve bijdrage kunnen leveren om onze verschraalde natuur te verrijken. Zij kiezen daarom vaak soorten die charismatisch en iconisch zijn, maar die ook waarschijnlijk een sterke, positieve impact op het ecosysteem hebben.'
Els van Diggeles 'We haten elkaar meer dan de Joden.' Tweedracht in de Palestijnse maatschappij verschijnt komende week. In Letter & Geest een voorpublicatie. Maar vooral veel Kinderboekenweek (4-15 oktober). Gouden Penseelwinnaar Martijn van der Linden (met Tangramkat, gemaakt met Maranke Rincke) in de rubriek 'Ik heb een droom': 'Inmiddels heb ik dat zoeken omarmd, misschien dat ik daarom ook niet paniekerig werd in die droom. Dit is wat ik doe: steeds iets anders. Dat houdt mijn werk spannend.' En Janita Monna over Ted van Lieshouts dichtbundel Onder mijn matras de erwt. Gedichten en portretten: 'Van Lieshout is een multitalent. Hij is beeldend kunstenaar die zich niet tot één vorm of één techniek beperkt. Hij schrijft proza en poëzie, en daar kunnen kinderen en volwassenen evenveel plezier aan beleven. Dat geldt, zo vermoed ik, ook voor de[ze] gedichten.'
Bas Maliepaard, de vaste kinderboekenrecensent van Trouw gooit de knuppel in het hoenderhok: waarom staan er zo weinig kinderboekenbesprekingen in de grote kranten? 'We willen allemaal dat onze kinderen vaardige lezers worden, die in staat zijn teksten te doorgronden. We willen dat ze hun fantasie en empathisch vermogen ontwikkelen en leren genieten van literatuur. Dan is het toch vreemd dat veel media de kwaliteitsboeken die je daarvoor nodig hebt grotendeels negeren?'
Maliepaard koos deze week ook het Beeldboek (Marit Törnqvists Het gelukkige eiland), en bespreekt op zijn wekelijkse plek in de bijlage ook Janneke Schotvelds Kinderboekenweekgeschenk Kattensoep ('Het is een ongecompliceerde whodunit voor een groot publiek, met af en toe een zin waarvan je er meer had willen lezen.'). Plus zes eng goede kinderboeken:
- David Barrow, Heb jij misschien Olifant gezien? (3+)
- Joke van Leeuwen, Toen ik (7+)
- Annet Schaap, Lampje (9+)
- Lucy Strange, Het geheim van het Nachtegaalbos (11+)
- Annet Huizing, De zweetvoetenman (12+)
- Angie Thomas, The Hate U Give (15+) [onze recensie]
Valt Roald Dahls Liefs van Boy. Brieven aan mijn moeder [fragment] onder de Kinderboekenweek? Trouw vindt van wel. Vrouwkje Tuinman: 'Maar als zelfs Dahls vroegste brieven, geschreven op zijn negende, íets laten zien, is het dat zijn typerende humor en wonderlijke verbeeldingskracht er altijd al waren.' Amper volwassen brieven, ook amper leed. Zeker niet kinderboekig is Domenico Starnones Strikken Jann Ruyters bespreekt het Boek van de week van de man achter Elena Ferrante: 'Maar de toon van beide boeken is heel verschillend. Formuleert de vertelster in Ferrante's roman direct en, soms op het irritante af, wanhopig, het boek van Starnone is omzichtiger, gelaagder, cynischer. Het laat zien hoe wij onmachtig verstrikt raken en blijven hangen in onze verlangens, onszelf en de ander bedriegen, en eindigen in chaos.'
Kort volwassen:
- Wil van den Bercken in 'Vandaar dit boek' over Dag leven, dag boeken! Over de betrekkelijkheid der dingen.
- Rob Schouten over Bart Slijpers Hemelbestormers: 'Slijper heeft er een meeslepend groepsportret van gemaakt waarin iedereen tot zijn recht komt. [...] Maar het mooist is wel de liefde die je bij Slijper voelt voor die hemelbestormers. Piepjong waren ze, vol energie en ambitie om de wereld maar vooral elkaar iets nieuws te laten zien.'
- Monique de Heer over Tom Woods De vijand: 'Het plot van De vijand zit ingenieus in elkaar en het einde is bloedstollend spannend.'
De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter en Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.
In de Volkskrant interviewt Nadia Ezzerolli Maartje Laterveer over Vrouwen & Seks. ‘Hoe moeders met zichzelf omgaan, is van invloed op het zelfbeeld van hun dochters. Zij zullen zelf moeten uitdragen dat hun seksualiteit autonoom is. Ophouden dus met onzeker op de weegschaal staan waar de dochter bij staat.’ Herman Pleij spreekt in een stuk door Laura de Jong over de omwenteling in zijn geluksopvatting in het kader van zijn essay voor de Maand van de Geschiedenis, Geluk!? Van hemelse gave tot hebbeding.
Bart Jungmann is op tournee met Jan Siebelink voor zijn roman De buurjongen [leesfragment]. Jungmann schrijft: ‘Op de vraag of hij het nooit zat is, schrijven over de familie, zegt Siebelink eerst er nu wel klaar mee te zijn. Volgt een glimlach en een eeh. Volgt een citaat van de Griekse filosoof Heraclitus waarin twee stappen in een rivier nooit dezelfde zijn omdat rivieren nu eenmaal stromen.’ Robert Vuijsje las voor de Kinderboekenweek kinderboeken met ‘gekleurde hoofdrolspelertjes’ en spreekt over een ‘trend’. Hij las Tori van kunstenaar Brian Elstak en schrijfster Karin Amatmoekrim en No kwik in ons bos van Cynthia Mcleod en schrijft: ‘Hopelijk worden Tori en No kwik in ons bos wat ze in een beschaafd land vanzelfsprekend horen te zijn: mooie, spannende en veelgelezen kinderboeken met toevallig donkere hoofdrolspelers.’ Paul van Loon schrijft over griezelen dat ‘de werkelijkheid steeds meer de fantasie in gruwelijkheid [lijkt] te overtreffen’. Tonie Mudde bespreekt de wetenschap achter het griezelen in boeken.
Kinderboekenrecensent Pjotr van Lenteren bespreekt vijf boeken aan de hand van trends die hij observeert bij kinderboeken. De eerste trend is de spannende graphic novel, waarbij Julius Zebra 2. Bonje met de Britten van Gary Northfield wordt genoemd, vier sterren. De tweede trend is mooie en gedetailleerde illustraties, zoals Leo Timmers’ Een huis voor Harry, vijf sterren. De derde is non-fictie, zoals De zweetvoetenman van Annet Huizing en Margot Westerman, vier sterren. Trend vier is de ‘opgeknapte klassieker’, met als voorbeeld En toen, Sheherazade, en toen? van Imme Dros en Annemarie van Haeringen, vijf sterren. Nummer vijf is boeken die kinderproblemen aan de kaak stellen, zoals Gideon Samsons De hemel kan wachten, vier sterren.
Arjan Peters las Alma Mathijsens Vergeet de meisjes [leesfragment] en merkt op dat Alma Mathijsens schrijverschap en stijl ‘groeit [en] verbetert,’ vier sterren. Dirk Leyman vindt dat Griet Op de Beeck in Het beste wat we hebben ‘kwistig is met het beproefde elixir van goedkope emotie en opzichtig effectbejag’. Twee sterren. Amerikaans acteur Tom Hanks schreef een boek, Een stel verhalen, dat ‘[b]oven alles een bundel is over Amerika, over de mensen en de plekken, over de zeden en gewoonten’, volgens Anne van Driel.
Hugo van Blom leest de eerste tien pagina’s van Karl Geary’s Montpelier Parade: ‘Deze schrijver wil ik leren kennen,’ van Tracy Chevaliers Nieuwe jongen: ‘Soms moet je als schrijver […] dicht bij jezelf blijven en je kinderen wat meer laten dolen,’ en Albert Kitzlers Denken geneest: ‘Ik heb dit hele boek weggedacht.’
Kort en goed:
- Wineke de Boer over Christian Osters Mijn grote appartement, vier sterren.
- Marcel Hulspas over Hoe smaakt het van Garmt Dijksterhuis, drie sterren.
- Nadia las Dana Gricorcea’s Het fundamentele gevoel van schuldeloosheid, ‘Met deze roman heeft Boekarest […] geen Lonely Planet meer nodig,’ vier sterren.
- Maria Barnas over Leesjongen van Wiel Kusters, drie sterren.
- Bo van Houwelingen over Auke Weverlings In alle steden [leesfragment], drie sterren.
De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.
In Het Parool vertellen schrijversechtpaar Hans en Monique Hagen over het schrijven van kinderpoëzie en hun toekomstige column in een stuk door Peter van Brummelen. Ook spreken ze over het verlaten van Querido Kind: ‘In de brief staat dat wij geen nieuw werk zullen inleveren bij Querido onder WPG.’ Dieuwertje Mertens schrijft over schrijvers die geen verkoopsuccessen boeken en het daarom moeilijk hebben bij de uitgeverij. Ze spreekt met uitgevers en boekhandelaren, en schrijft dat er sprake is van ‘“bestsellering" binnen alle genres, dat wil zeggen dat een kleiner deel van de titels zorgt voor een groter deel van de verkoop’.
Arie Storm las Thomas Verbogts Hoe alles moest beginnen en Rob van Essens Winter in Amerika [leesfragment], hij gaf ze allebei vier sterren. Hij ziet overeenkomsten in de twee romans, ‘[Bij] Verbogt zit alles – droom en realiteit, heden en verleden – vol leven en licht,’ en: ‘Dat morrelen aan de grenzen van de werkelijkheid, dat even laten opblinken van het leven op het papier, zodat het in zekere zin tastbaar wordt, zie je ook keer op keer in het werk van Rob van Essen gebeuren.’ Dries Muus bespreekt Griet Op de Beecks Het beste wat we hebben en vindt het ‘[m]isschien wel het knapste dat het geen ik-document vol ellende is, maar een volwaardige zelfstandige roman’, vier sterren.
Hans Knegtmans noemt het thrillerdebuut Angst van Dirk Kurbjuweit ‘van dusdanig niveau dat het zou kunnen dienen als lesmateriaal voor de beginnende spannendeboekenschrijver’, en geeft het vijf sterren. John Jansen van Galen las Janine Jagers Hoe komen wij heelhuids uit deze hel? Nederlanders in revolutionair Rusland en geeft het vier sterren.
De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke zaterdag. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.
Rob Hartmans bespreekt deze week Alec Ryries Protestanten. Het geloof dat de moderne wereld vormgaf. 'Ryrie vertelt het allemaal met smaak, en waar de protestanten blijk geven van hun grote liefde voor God, geeft hij blijk van zijn liefde voor de protestanten. Het is dan ook jammer dat zijn boek liefdeloos en slordig is vertaald,' aldus Hartmans. Janet Luis schrijft daarnaast over De kennismaking van Nicolien Mizee [leesfragment]. 'De existentiële aard van haar schrijverschap zie je terug in bijna elke zin: gedreven, niets ontziend, eerlijk, zelfkritisch. Ook al speelt alles zich af in Haarlem en omstreken, het gaat nooit over koetjes en kalfjes, maar altijd over halszaken. Haar brieven doen vaak denken aan de dagboekaantekeningen van Frida Vogels: bij beiden zie je een vergelijkbaar vermogen om het persoonlijke getob in heldere, laconieke formuleringen en scherpe observaties te vatten,' staat er onder meer in het stuk.
Van Mirjam Noorduijn een recensie van Ted van Lieshouts Onder mijn matras de erwt, ze vindt het een 'origineel, spannend en geheimzinnig' boek. Warna Oosterbaan las Roelof Bouwman en Henk Steenhuis' Wij van de hbs. 'In een aantrekkelijke melange van anekdotes, lijstjes, interviews en vlotte geschiedschrijving wordt het portret geschetst van de "beste school van Nederland",' merkt Oosterbaan onder meer op. En Ronald Havenaar vindt The Cold War van Odd Arne Westad 'een gedegen boek van een historicus met een nuchtere en scherpe blik'.
Nynke van Verschuer sprak met Orhan Pamuk over diens De vrouw met het rode haar [leesfragment]. 'Toen ik een jaar of vijf was, en mijn moeder me nog hapje voor hapje moest voeren, vertelde ze mij verhalen. Mijn moeder had een rijke, ietwat duistere fantasie, en haar sprookjes waren altijd een tikje griezelig. Er was altijd iets wat ze niet vertelde, iets wat ze aan mijn verbeelding overliet. Dat draag ik met me mee: de scènes die mijn moeder niet in woorden vatte, de scènes die duister bleven,' zegt Pamuk onder meer in het interview.
Verder:
- Arjen Ribbens over David Lagercrantz, De man die zijn schaduw zocht (drie ballen)
- Hannah van Wieringen over Alma Mathijsen, Vergeet de meisjes (drie ballen) [leesfragment]
- Margot Dijkgraaf over Christian Oster, Mijn grote appartement (vier ballen)
- Jamal Ouariachi over Ingrid Kloosterman, Wetenschap van gene zijde (drie ballen)
- Liza van Lonkhuyzen over Seth-Stephens-Davidowitz, Everybody Lies (vier ballen)
- Derk Walters over Eva Meijer, De soldaat was een dolfijn (vier ballen)
- Jaap Huisman over Bernard Hulsman Apenrotsen en andere nauwe verwanten (vier ballen)
De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op Nrc.nl. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.
In Elsevier: Irene Start geeft drie sterren aan Lucas de Waards tweede roman Kraaien tellen. 'De Waard heeft oog voor "kleinmenselijke lulligheden", zoals hij ze zelf noemt. Hoewel het met de symboliek een grammetje minder had gekund, laat hij goed zien hoe radeloos zelfmoord nabestaanden kan maken.'
Elsevier is te koop bij het Nieuwscentrum.
In de Groene Amsterdammer deze week het slot van de zomerserie ‘Oude boeken voor nieuwe tijden’. Thijs Lijster las The Call of Cthulhu van H.P. Lovecraft en betrekt het op ecologisch bewustzijn: ‘De aarde is de draak, of Cthulhu zo je wilt, en als we die niet willen wekken, moeten we misschien een toontje lager zingen. Daarbij kan een gezonde dosis existentiële angst op zijn tijd geen kwaad.’ Verder door Anne Branbergen een bespreking van Strikken van Domenico Starnone, die onlangs onthuld werd als Elena Ferrante. Nu dat bekend is, ziet Branbergen dat duidelijk terug, want ‘[Ferrantes] Dagen van verlating uit 2003 is exact hetzelfde verhaal als dat van Strikken van Starnone, alleen klapt het perspectief om.’
Daarnaast bespreekt Graa Boomsma Emily Ruskovich' Idaho [leesfragment]. Boomsma twijfelt eerst tussen ‘te keurig’ en ‘fascinerend’, maar komt tot een positieve conclusie: ‘Idaho is een roman vol zintuiglijkheid waarin hun opofferingskracht de personages doet verdwijnen.’ Christiaan Weijts is enthousiast over Max Pams Leviathan of Het hart in de steen. Hoewel de ‘spanningsverhogende traktaties’ hem koud lieten, deed het hem genoegen een weekje in de belevingswereld van de verteller door te brengen. Hij vond dat het bij de grote onderwerpen ‘menens was’ en dat de roman daardoor af en toe ‘levensecht en zo sterk [is] dat hij de stuwende verhaallijnen lijkt af te stoten als iets lichaamsvreemds.’
Ten slotte schrijft Stephan Sanders over Bas Heijnes Wereldverbeteraars. ‘De kracht van dit pamflet ligt in de omtrekkende beweging die Heijne maakt rakelings langs de huidige identiteitspolitieke discussie die zo hevig woedt. Indirect geeft hij zo commentaar op al die mensen die zich ingraven in het schuttersputje van hun eigen identiteit,’ meent Sanders.
De Groene Amsterdammer is elke woensdag al te koop bij het Nieuwscentrum. Athenaeum Boekhandel verzorgt de boekverkoop voor de website van De Groene.
