Tom Perrotta, Madelon de Keizer en dé ontdekking van 2017 volgens 20 Nederlandse auteurs (de boekbesprekingen in de week van 29 december 2017)
29 december 2017Onze wekelijkse samenvatting van de recensies in kranten en tijdschriften, met deze week aandacht voor Tom Perrotta, Madelon de Keizer en dé ontdekking van 2017 volgens 20 Nederlandse auteurs (NRC), Astrid Holleeder, Tim Parks en Raduan Nassar (Trouw), Koen Peeters en Maxim Februari (Volkskrant).
Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. Tussen rechte haken staan de redactionele items op Athenaeum.nl.
Delen op
Deze week in de Verdieping een interview met Astrid Holleeder, schrijfster van Dagboek van een getuige. 'Het leven is geen Pall Mall-reclame waarin we met z'n allen zongebruind in een bootje op de Middellandse Zee ronddobberen. Voor de meeste mensen is het leven lijden. Dit is het. Hier moet je het mee doen. Ik leid geen ideaal, alledaags bestaan, maar zo erg als het was, wordt het voor mij nooit meer. De doodsbedreiging van Wim is peanuts vergeleken met alles wat ik vroeger thuis heb meegemaakt,' aldus Astrid Holleeder.
In Letter & Geest een interview met Régis Debray (Revolution in the Revolution?) en Janita Monna bespreekt de dichtbundel Verre uittrap van F. van Dixhoorn. 'Het is of de kern van de boodschap ontbreekt en alleen de ruis van de zin is achtergebleven,' schrijft Monna en besluit: 'Verre uittrap is een gedicht dat uitnodigt tot bezinning.'
Co Welgraven las 1918. Het jaar van de dageraad van Daniël Schönpflug waarin de historicus de lezer meeneemt door de jaren 1918 aan de hand van de lotgevallen van bekende kunstenaars, politici en militairen. 'Aanvankelijk is het ietwat schimmig welk criterium de auteur heeft gehanteerd bij de keus van de hoofdrolspelers in zijn boek. Maar dat wordt allengs duidelijker [...]. Schönpflug wil laten zien dat de Eerste Wereldoorlog ook wel wat goeds heeft opgeleverd, al waren die positieve effecten soms pas veel later zichtbaar.'
Bas Maliepaard bespreekt twee bewerkingen van Duizend-en-een-nacht: Imme Dros' En toen, Sheherazade, en toen? (ill. Annemarie van Haeringen) en Ed Franks Twintig Parels (ill. Martijn van der Linden): 'Franck biedt [...] een gevarieerder, volwassener beeld van Duizend-en-een-nacht (met bedenkelijke details) en schrijft meeslepender, Dros' vloeiende bewerking is bondiger en prachtig vormgegeven.'
Het Boek van de Week is In extremis (vert. Corine Kisling) van Tim Parks. Jann Ruyters: 'Schitterend hoe Tim Parks de ambivalenties van de zoon onder woorden brengt. Hoe in liefde, intimiteit en respect ook weerzin en onbegrip op de loer blijven liggen.'
Korter:
- Ger Leppers over Raduan Nassar, Bijbelse landbouw en Een glas woede (vert. Harrie Lemmens): 'Met inlevingsvermogen beschrijft Nassar in één lange volzin alle aspecten die van een ruzie zo'n intense maar ook lastige vorm van communiceren maken. [...] bij Nassar wordt ruzie tot een kunstvorm verheven.'
- Paul van der Steen sprak met Anna van Suchtelen over Versailles aan de Schelde in 'Vandaar dit boek'.
- Beeldboek van de week is Brieven aan kunstenaars door Phillipe van Cauteren.
- Alle Lansu over Meteoor van Karel Capek (vert. Irma Pieper): '[...] net zo verfijnd als in Een doodgewoon leven. In de vindingrijke vertaling komt zijn vertelplezier opnieuw sprankelend uit de verf.'
- Harriet Salm over Donkere wegen van Ruth Rendell (vert. Marike Groot, Sander Brink): 'Het geestige venijn waarmee ze haar personages tekent is onovertroffen.'
- Laura van Baars analyseert de man-vrouw verhouding in de beste-boeken-van-2017 lijstjes.
- Bas Maliepaard over Lydia Rood, Niemands meisje: 'Het is een indringend 'uitpluisboek', [...].'
- Wouter Vossen over de Pièta van Michelangelo in De Omslag.
De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter en Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.
Koen Peeters blikt deze week in De Volkskrant terug op 2017, het jaar waarin hij de ECI-literatuurprijs ontving voor zijn roman De mensengenezer [recensie]. Hij denkt terug aan 20 januari, de dag waarop hij zijn definitieve manuscript inleverde en Trump president werd, aan zijn Congoreis, en aan het moment waarop hij zich afvroeg of de ECI-prijs hem had veranderd. 'Of was het de wereld zelf die veranderd was?'
'Opvoeding is tot infotainment verworden,' zeggen Stine Jansen en Frank Meester, de schrijvers van De opvoeders. Wat filosofie de schipperende ouder kan leren. Aleid Truijens las het boek en kwam tot de conclusie dat De opvoeders een slang is die in zijn eigen staart bijt. 'Dit boek was sterker geworden als de schrijvers het bij de schippersdilemma's en de antwoorden van filosofen hadden gelaten. Alle leukigheid eromheen leidt behoorlijk af.' (drie sterren)
Joost Pollmann las Wills kracht, de graphic novel van Willem Ritstier die in 2017 de Stripschapsprijs kreeg. De graphic novel is een eerbetoon aan zijn echtgenote Will die overleed aan kanker. Ritstier laat ogen, neus en mond achterwege en compenseert dat minimalisme met het kleurgebruik. Het experiment heeft nadelen stelt Joost Pollmann: 'Wanneer je besluit, zoals Ritstier, om de ziektegeschiedenis van je geliefde te visualiseren 'in grote lijnen' (de pictogram-versie) gaat dat ten koste van een specifieke weergave met onverwisselbare portretten.' (drie sterren)
En deze week een interview met Maxim Februari, schrijver van Klont [recensie]. 'Wat er gaande is, is dat we midden in een revolutie zitten die misschien groter is dan de industriële revolutie.' Het gesprek gaat over Facebook, over het ontcashen van de samenleving, over kennis en data en over de romankunst en robots. 'Mensen denken dat je met data alles kunt; schaf de verkiezingen maar af want we hebben data en die vertellen ons wat kiezers willen. Ik geloof daar niet in. Mensen zijn niet de optelsom van toevallige gegevens.'
Voor Jeroen van Merwijk is Kees van Kootens Karrevruchten pennevruchten het beste boek van 2017. 'Hij kan alles, dat is het idiote. Er staat verdomme niets in dat hele boek van vierhonderd zoveel bladzijden, dat niet geweldig bedacht en nog beter geschreven is.' (vijf sterren) En ook vijf sterren van Pjotr van Lenteren voor Als de sterren zingen van de 87-jarige Tonke Dragt. 'Er zijn mensen die Tonke Dragt verwijten dat ze geen humor heeft. Het is waar dat haar boeken over het algemeen zeer serieus zijn. Maar geen humor? Dat kan alleen iemand zeggen die niet al haar werk kent. Vooral sommige van haar minder bekende sprookjes hebben een gepeperde, geestige ondertoon.'
In het kort:
- 'Wat de gedichten verbindt is een solide stem, die niets uit de weg gaat': Maria Barnas over Hoe de eerste vonken zichtbaar waren van Simone Atangana Bekono (vier sterren)
- 'kluchtig amusement': Arjan Peeters over Herberg 'De goede luim' van Vladislav Vancura (vertaald door Kees Mercks) (drie sterren)
- 'Le Clercq heeft precies de goede toon gevonden': Persis Bekkering over Krimp van Justine Le Clercq (vier sterren)
- 'poëtische contemplaties over het leven': Bo van Houwelingen over Wit van Han Kang (vier sterren)
- 'tam en suggestief': Marjan Slob over Het geheime leven van de koe van Rosamund Young (twee sterren)
En tot slot Erik van den Berg over de mooiste uitgave van 2017: Depero Futurista uit 1927. 'Depero Futurista geldt als het eerste modernistische kunstenaarsboek, een tour de force van 240 adembenemend vormgegeven pagina's, gedrukt op vijf verschillende papiersoorten en niet gelijmd of gebonden, maar bijeengehouden door twee kloeke moeren en bouten in de kaft,' aldus Van den Berg.
De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.
NRC vroeg twintig auteurs wat hun ontdekking van 2017 is:
- Hanna Bervoets: Monica Geuze, My Way
- Ellen Deckwitz: E. du Perron, Het land van herkomst
- Martin Michael Driessen: Francesco Pecoraro, Het leven in tijden van vrede [fragment]
- Maxim Februari: Roy Porter, Flesh in the Age of Reason
- Maarten van der Graaff: Gloria Wekker, Witte Onschuld
- Arnon Grunberg: Carl Schmitt, Het begrip politiek
- Marjolijn van Heemstra: Navid Kermani, De grenzen voorbij
- Ewoud Kieft: Yuval Noah Harari, Homo Deus [fragment]
- Ted van Lieshout: Tilmann Lahme, De familie Mann [recensie]
- Lieke Marsman: Naomi Klein, No Is Not Enough
- Eva Meijer: Ali Smith, Winter
- Jan van Mersbergen: Tommy Wieringa, De heilige Rita [fragment]
- Nicolien Mizee: Leo Tolstoi, Anna Karenina [fragment]
- Charlotte Mutsaers: Ernst-Jan Pfauth, Dankboek
- Jamal Ouariachi: Anthony Burgess, Machten der duisternis [fragment]
- Gustaaf Peek: Anton Stolwijk, Atjeh [recensie]
- P.F. Thomése: László Krasznahorkai, De melancholie van het verzet [fragment]
- Pieter Waterdrinker: Pantelejmon Romanov, Kameraad Kisljakov
- Tommy Wieringa: Svetlana Alexijevitsj, De oorlog heeft geen vrouwengezicht [fragment]
Verder Jan Donkers over Tom Perrotta's Mrs. Fletcher: 'Zijn boek is onderhoudend en dikwijls geestig, maar de kwinkslagen die hij zich veroorlooft blijven onderkoeld en bijna altijd ondergeschikt aan respect voor zijn karakters. Maar voor een gelouterd auteur schrijft hij hier en daar wat vlak, en het slothoofdstuk is wat te zoetsappig voor iemand die het avontuurlijke niet uit de weg gaat. Misschien had hij hier wat verder moeten gaan dan te suggereren dat de traditionele moraal uiteindelijk zal zegevieren.' Toef Jaeger las In Extremis van Tim Parks. 'In Extremis is weliswaar grappig, maar ook een uiterst ongemakkelijke roman over hoe moeilijk het is om als niet helemaal modern mens overeind te blijven,' aldus Jaeger.
Van Gabriël van den Brink een stuk over Kees Vuyks verdienstelijke Oude en nieuwe ongelijkheid. Atte Jongstra noemt Madelon de Keizers Als een meeuw op de golven 'een werkelijk voorbeeldige biografie'. Hubert Smeets recenseert William Taubmans uitputtende, degelijke, evenwichtige maar niet vernieuwende of verrassende biografie' Gorbatsjov. Marjoleine de Vos bespreekt Eeuwen van duisternis van Catherine Nixey, 'een huiveringwekkende en meeslepende beschrijving van wat er allemaal verloren is gegaan aan denkkracht, schoonheid en, vooral, ruimhartigheid'. Pieter van Os wijdt een stukje aan Felix von Papens Een Von Papen spreekt. 'Von Papens ervaringen in Oranienburg - nu voor het eerst in het Nederlands te lezen - zijn aangrijpend, zeker, maar met de huidige kennis over wat volgde, zijn ze moeilijk schokkend te noemen,' schrijft Van Os. René van Stipriaan ten slotte leverde een bespreking van Jaap Verheuls De Atlantische pelgrim, 'een klokgave, en bij vlagen meeslepende, biografie'.
De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op Nrc.nl. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.
