Recensieoverzicht: Ted van Lieshout, Laurent Binet, Ewoud Kieft (de week van 5 april 2017)
11 april 2017Onze wekelijkse samenvatting van de recensies in kranten en tijdschriften met deze week Wim Brands, Ted van Lieshout, Joost Vullings, Marie Darrieussecq (Trouw), Eddy Hekman, Aura Xilonen, Anneke Groen en Herman Vuijsje, Arnon Grunberg (de Volkskrant), Laurent Binet, Nicci French (Het Parool), Andrea Carandini, Ewoud Kieft, James Kirchick (NRC), Will Englund (Elsevier), Jeroen Brouwers, Carolina Trujillo (De Groene Amsterdammer).
Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. In een vereenvoudigde opzet beperken we ons in 2017 tot de Nederlandse kranten en maand-/weekbladen en de grote, prominente stukken.
Tussen rechte haken staan de redactionele items op Athenaeum.nl.
Delen op
Voor Trouw sprak Iris Pronk met Ted van Lieshout (Schuldig kind [leesfragment]): 'Ik weet nog steeds niet in hoeverre die eerste relatie bepalend is geweest voor de rest van mijn leven. Alles grijpt in elkaar, als je één stuk uit de puzzel haalt, blijft de puzzel altijd onaf. Wat ik wel merkte, is dat mijn boek eerder vooroordelen bevestigt dan ontkracht. Terwijl ik het omgekeerde wilde. Dat is mij niet gelukt.' En een interessant ontwijkend antwoord: 'Als kunstenaar wil ik graag de grenzen opzoeken: hoever kan ik gaan bij het maken van kunst. Daarin moet ik ook moedig zijn. Maar als mens wil ik gewoon laf, bang, bevreesd, beschroomd, in verlegenheid gebracht kunnen blijven. Als u nu vraagt naar mijn seksualiteit in mijn jeugd, dan vraagt u niet meer naar mijn kunst. Dan is het alsof u daar als psycholoog zit en ik mijn privébesognes moet gaan vertellen. Dat is alsof ik u in mijn onderbroek laat kijken en dat doe ik eigenlijk liever niet. Het is iets wat ik wel wil delen met de lezer van het boek, met wie ik als het ware een relatie aanga, maar niet met willekeurige lezers van de krant.'
Janita Monna leest Wim Brands' Verzamelde gedichten: 'Ergens zegt Brands te willen schrijven zoals zijn grootouders telefoneerden. Bijna zwijgend, met weinig woorden. Dat is hem gelukt; overbodige taal vind je nauwelijks. Precies daarom is zijn poëzie niet lood- en loodzwaar.' En Paul van der Steen las Joost Vullings' boek over de LPF: 'Dat De kinderen van Pim alle kopstukken een voor een opvoert, heeft als nadeel dat veel sleutelmomenten uit de LPF-geschiedenis steeds opnieuw langskomen. [...] Het voordeel van Vullings’ aanpak is ook dat hij een completer beeld schetst van veel van de hoofd- en bijrolspelers van toen.'
Alle Lansu ziet in Juan Gabriel Vásquez de opvolger van Gabriel García Márquez. Hij las De vorm van ruïnes: 'De roman is een ingenieuze, duizelingwekkende compositie van verhalen in verhalen in verhalen die culmineert in het fascinerende levensverhaal van Carballo, een geschiedenis die in elk geval diens levenslange obsessie met de moord op Gaitan invoelbaar maakt.' En Joke de Wolf ziet in Marie Darrieusecqs Hier zijn is heerlijk 'een persoonlijk, indrukwekkend monument' voor de Duitse kunstschilder Paula Modersohn-Becker.
Kortere stukken:
- Rob Schouten over Stefan van Dierendonck, En het sneeuwde in Rome: 'Het mooie aan En het sneeuwde in Rome is dat je pas geleidelijk ontdekt wie er eigenlijk schuilgaat achter de vrome jongeman, het is een soort langzaam uit de kast komen.'
- Anneke Groen over Eindeloos ouderschap in de rubriek 'Vandaar dit boek'.
- Beeldboek van de week is Edward Thompsons The Unseen: An Atlas of Infrared Plates.
- Jaap Goedegebuure over Joost van Driel, In het museum: één onvolkomenheid maar ook 'doorvoelde en ragfijn beschreven scènes uit een tot mislukken gedoemd huwelijk, met humor neergezette strapatsen van een haast karikaturale bon-vivant, en de even intieme als broze wereld van een fantasierijk kind'.
- Harriët Salm over Joby Warricks Zwarte vlaggen [leesfragment]: 'Warricks Amerikaanse versie van het gebeurde is al fascinerend. Het boek staat vol gruwelijke details.'
De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter en Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.
In de Volkskrant interviewen Maud Effting en Wil Thijssen Eddy Hekman, de vader die met zijn schoonzoon, de moordenaar van zijn dochter, het boek Een coupé verder schreef. ‘Verwerken is een concept waarmee ik me helemaal niet verwant of verbonden voel. Het doet me denken aan afval. Er is geen proces van verwerken […] je leert om ergens mee om te gaan.’
Arjan Peters interviewt Aura Xilonen, writer in residence bij het Nederlands Letterenfonds en auteur van De cowboykampioen. ‘Voor sommige jongeren geldt mijn roman als een morele gids – omdat hij precies op het moment verscheen dat Trump ons land [Mexico] aan het demoniseren was.’ Hans Bouman las Jane Gardams Een onberispelijke man en geeft vier sterren. ‘Gardam bouwt haar asynchroon vertelde roman meesterlijk op.’
Aleid Truijens wijdt een bespreking aan Eindeloos ouderschap – Zorgen voor je kinderen houdt nooit meer op door Anneke Groen en Herman Vuijsje. ‘Groen en Vuijsje schetsen dit emotionele mijnenveld zeer herkenbaar, met warmte, humor én verstand.’ Vier sterren. Anet Bleich geeft vier sterren aan Ewoud Sanders’ Levi’s eerste kerstfeest waarin de historicus christelijke bekeringsverhalen over joden onder de loep neemt. Bo van Houwelingen deelt eveneens vier sterren uit aan Jannie Regnerus’ Nachtschrijver. ‘Haar zinnen zijn als stukjes glas, zó geslepen dat ze glinsteren wanneer het licht van je aandacht erop valt.’
Arjan Peters bespreekt Het tweede bestand en Bloed van Arnon Grunberg en geeft respectievelijk drie en vier sterren. ‘Dit boek [is] mogelijk een eyeopener voor mannen die vinden dat vrouwen wel erg vaak iets mankeren,’ aldus Mieke Zijlmans over Dick Schoots en Wim Daniëls’ De baarmoeder.
Korter:
- Pjotr van Lenteren over Stine Jensen, Alles wat ik voel, vier sterren: ‘Jensen moet maar snel Denker des Vaderlands worden.’
- Aleid Truijens over Natascha van Weezel, Thuis bij de vijand, vier sterren: ‘Een dappere zoektocht.’
- Jan Luijten prijst Friedrich Dürrenmatts De verdenking met vijf sterren. ‘De lezer die op spanning hoopt, kan tevreden zijn.’
- Nadia Ezzeroili deelt ook vijf sterren uit aan Het diner van Trimalchio van Petronius, vertaald door Vincent Hunink. ‘Een hilarische ode aan losbandigheid en waanzin.’
- Wineke de Boer over Annie Ernaux, Meisjesherinneringen, vier sterren.
- Persis Bekkering over Karl Ove Knausgård, Lente, drie sterren.
- Rolf Bos over Robbert Welagen, Nachtwandeling, drie sterren. ‘Een sleutelroman.’ [Leesfragment].
Tot slot nog een interview door Tonie Mudde met microbioloog Rosanne Hertzberger over diens debuut Ode aan E-nummers. '[J]e kunt niet al het bewerkte voedsel over één kam scheren, net zo min als dat kan bij al het zelfgemaakte voedsel.'
De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.
In Het Parool een groot interview met auteur Laurent Binet en televisiemaker Roel van Broekhoven over boek en film HhhH [toelichting door de vertaler] / Himmlers hersens heten Heydrich. Van Broekhoven: 'Ik las die strijd van Binet over fictie en non-fictie. Hij beschrijft niet alleen zijn zoektocht, maar was bovendien zo moedig steeds vanuit een verschillend vertelperspectief te schrijven. Het is briljant. In speelfilms gooien ze de rol van de schrijver meteen weg. Dat snap ik niet. De schrijver twijfelt, zet je op het verkeerde been, wat je fantasie prikkelt.' Binet: 'De filmmaker is slim te werk gegaan en dicht bij de spirit van het boek gebleven. Het is een hommage aan mijn boek.' En: 'Mijn boek is niet het einde van het verhaal over Heydrich. Ik ga ook geen tweede aanvullende versie schrijven. Deze documentaire is voldoende.'
Maarten Moll sprak Sean French en Nicci Gerard over Zondagochtend breekt aan: 'Ze waren niet van plan een serie te schrijven. "Maar nu hadden we iets in handen," zegt French. "En het mooie is dat we met elk boek Frieda ouder zien worden en haar ook echt een ontwikkeling kunnen laten doormaken. We wilden niet een inspecteur Columbo creëren. Die aflevering na aflevering hetzelfde kunstje flikte, door op het laatst quasiterloops de dader aan te wijzen. Columbo die maar steeds dezelfde persoon bleef."'
Hans Renders besprak Gareth Stedman Jones' Karl Marx. Grootheid en illusie (vier sterren: 'De waarde van deze nieuwe biografie zit hierin dat Stedman Jones overtuigend aantoont hoe het oeuvre van Marx is gemanipuleerd, zodat er allerlei opvattingen in staan waar de auteur niet of niet meer achter stond.') en er zijn drie kortere besprekingen:
- Arie Storm geeft vier sterren aan Robbert Welagens Nachtwandeling [leesfragment]: 'Meteen een van de beste Nederlandse thrillers die dit jaar zullen verschijnen.'
- John Jansen van Galen geeft er ook vier aan Han van der Horsts Rotterdam. Bruid van de Maas: '[De auteur] is een verteller en neemt de ruimte om kenmerkende verhalen meer in detail te beschrijven.'
- Paul de Vries geeft drie sterren aan De vlucht van de hommel van Dave Goulson, 'een gezellig babbelende oom met wie je een boswandeling maakt'.
De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke zaterdag. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.
Van Joost Vermeulen een enthousiast stuk over Andrea Carandini's The Atlas of Ancient Rome [recensie]. 'Dit forse, tweedelige werk - een tekstdeel, verluchtigd met afbeeldingen, en een deel met een onnoemelijk aantal platen en plattegronden - voegt niet alleen nieuwe informatie toe aan onze kennis van bestaande antieke monumenten, maar voorziet deze van een context,' schrijft hij onder meer. Daarnaast bespreekt Michel Krielaars de nieuwe uitgave van Curzio Malapartes Het bal in het Kremlin. '[B]ijna niemand verschaft je zo'n scherp inkijkje in het milieu van die eerste generatie van de Sovjet-elite als Malaparte,' merkt Krielaars in het stuk op.
Robin te Slaa wijdt een recensie aan Het verboden boek. Mein Kampf en de aantrekkingskracht van het nazisme, het nieuwe boek van Ewoud Kieft [recensie]. 'Met zijn vertrouwde bevlogenheid heeft Kieft een lezenswaardig boek geschreven met nieuwe inzichten en zelfs enkele persoonlijke ontboezemingen,' aldus Te Slaa. Maar '[a]an de door hemzelf gestelde opdracht om de aantrekkingskracht van Hitlers boek te verklaren voldoet Kieft niet helemaal'. En Michel Kerres sprak met James Kirchick, auteur van Het einde van Europa [recensie]. 'De toekomst van het Westen ligt in het antwoord op de vraag: willen we Angela Merkel of willen we Trumps adviseur Steve Bannon? Willen we iemand die vindt dat de islam te verenigen is met de westerse democratie, dat Rusland een bedreiging vormt en die een open, liberale samenleving respecteert? Of wordt het iemand die voortdurend oorlogen voorspelt, tussen China en VS, tussen het Westen en de islam, die vijandig staat tegenover alle pijlers van de naoorlogse orde? Dat is de keuze waar we voor staan,' zegt Kirchick in het interview.
Verder:
- Blikt Thomas de Veen vooruit op de uitreiking van de Woutertje Pieterse Prijs
- Een voorproefje van de vijf vertalingen die voor Nederland Vertaalt genomineerd zijn
- Recenseert Hannah van Wieringen Dola de Jongs De thuiswacht (vier ballen)
- Bespreekt Sietse Meijer Peter Bruyns De plaat die rock volwassen maakte (drie ballen)
De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op Nrc.nl. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.
In Elsevier drie sterren voor Natascha van Weezels Thuis bij de vijand (Nikki Sterkenburg: 'Ze laat zien hoe lastig het is om wederzijds begrip te kweken in een discussie waarin mensen zowel slachtoffer als dader kunnen zijn van framing.'), vijf voor Will Englunds Maart 1917 (Rik Kuethe: 'England danst met groot meesterschap door zijn materie. Op een holletje naar de boekwinkel dus.') en eveneens drie voor Jean Echenoz' De spionne (Irene Start: 'In dit precies georkestreerde verhaal introduceert hij een alwetende verteller met een neiging tot betweterige onderonsjes met de lezer.'). Gerry van der List, ten slotte, las Stefan van Dierendoncks En het sneeuwde in Rome voor zijn 'Spiritueel'-column. Teleurgesteld, want 'het zou een verademing zijn eens een roman te lezen over een priester die gewoon in God gelooft en netjes zijn godsdienstige werk doet'.
Elsevier verschijnt elke donderdag en is voor abonnees toegankelijk via weekblad.elsevier.nl. Elsevier is te koop bij het Nieuwscentrum.
'Massa en macht behoort ook tot het heden omdat de massa weer politiek opgeld doet. We zijn, langzaam maar zeker, aan het overgaan naar een tijd waarin mensen weer toevlucht zoeken in een collectieve identiteit,' schrijft Casper Thomas in zijn essay over het boek van Nobelprijswinnaar en 'briljante eenling' Elias Canetti. Verder van Joost de Vries deze week een essay over empathie waarin een aantal boeken ter sprake komen:
- Peter Bazalgette, The Empathy Instinct: How to Create a More Civil Society ('Volgens Bazalgette zou virtual reality een bij uitstek perfect middel zijn om de empathie van burgers te vergroten.')
- Mohsin Hamid, Exit West ('Pas nadat Hamid zijn personages heeft neergezet als lieve, gemiddelde, doodgewone mensen maakt hij vluchtelingen van ze. En dan is de pijn van hun vertrek des te harder om te lezen, bijna onmenselijk hoe ze hun familie moeten achterlaten.')
- Jesse Klaver, De empathische samenleving ('Klaver is ervan overtuigd dat empathie in ons dna ligt')
- Paul Bloom, Against Empathy ('[E]r is niets mis met je in een ander verplaatsen, zegt Bloom. Het is een belangrijke vorm van sociale intelligentie. Het wordt alleen een probleem als politici gaan oproepen empathie tot leidraad van de politieke dialoog te maken.')
Marja Pruis onderzoekt daarnaast de (on)beheersbaarheid van het leven aan de hand van Ariel Levy's The Rules Do Not Apply ('een schitterend boek') en Ayelet Waldmans A Really Good Day ('Bridget Jones on acid'). Kees 't Hart las Carolina Trujillo's Vrije radicalen [leesfragment]. '[Z]e verbond me met haar wanhoop en ik bewonderde meer en meer de literaire trukendoos die ze zo schaamteloos en onbekommerd voor me opentrok,' aldus 't Hart. En Christiaan Weijts schrijft over de heruitgave van Jeroen Brouwers' De laatste deur [Leesfragment]. 'De beslissende fatale stap blijft inderdaad een raadsel, maar Brouwers neemt ons wel overtuigend mee tot pal op de drempel van die laatste deur,' stelt hij in het stuk.
De Groene Amsterdammer is elke woensdag al te koop bij het Nieuwscentrum. Athenaeum Boekhandel verzorgt de boekverkoop voor de website van De Groene.
