Recensieoverzicht: A.S. Byatt, Nelleke Noordervliet, Simone van Saarloos (7 december 2016)
12 december 2016Onze wekelijkse samenvatting van de recensies in kranten en tijdschriften, met dit keer aandacht voor A.S. Byatt en Nelleke Noordervliet, en verder: Simone van Saarloos, Rutger Bregman, Daan Dekker, Marijke Schermer (Trouw), Inge Schilperoord, Martin Michael Driessen, Wilbur Smith, Edna O'Brien, Joseph Mitchell (de Volkskrant), Dik van der Meulen, Herman Koch (De Morgen), cadeautips met onder anderen Toon Tellegen (De Standaard), Marek Sindelka, Rachel Cusk en Rachel Corbett (NRC) , Karl Ove Knausgård, Martin Bossenbroek (Het Parool), Morten Strøksnes, (Elsevier), Sarah Bakewell, Luc Panhuysen (De Groene Amsterdammer), Hanya Yanagihara, Annejet van der Zijl en Christiaan Weijts (HP|De Tijd) en Edna O'Brien en Wilbur Smith (de Volkskrant).
Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. Ook de recensies in de Vlaamse kranten en weekbladen worden opgenomen in het overzicht, met dank aan Johan Eeckhout. Tussen rechte haken staan de redactionele items op Athenaeum.nl.
Delen op
Simone van Saarloos (De vrouw die [leesfragment]) in Arjan Vissers interviewserie 'Tien geboden'. Onder 'Gedenk de sabbatdag': 'Stilvallen is mijn grootste angst. Ik kan ook letterlijk niet stil zitten. Het liefst zou ik lopend werken. De nacht na de presentatie van De vrouw die lag ik alweer plannen te maken voor een volgend boek. Om te kunnen stoppen moet ik mezelf eerst uitputten.' Plus Barry Fitzgeralds tegenover Robert Visscher over Secret Science of Santa Claus: 'Ik wil met mijn boek vooral laten zien hoe ver de wetenschap al is, en dat je er ontzettend veel mee kunt. Dit boek beantwoordt vanuit de wetenschap de vragen die ik vroeger had. Ik wil laten zien dat wij als onderzoekers ons met dat soort belangrijke onderwerpen bezighouden en hoop kinderen te enthousiasmeren om zelf onderzoek te doen. Je hoeft niet te doen alsof het allemaal magie is, als de vragen met wetenschap beantwoord kunnen worden.'
In Trouws Tijd geeft Rutger Bregman [o.a. Gratis geld voor iedereen, Geschiedenis van de vooruitgang] aan Caroline Buijs acht lessen. Les 2: Versimpel dingen. 'In mijn derde studiejaar schreef ik een ellenlang paper, met minstens honderd voetnoten - dat vond ik toen erg belangrijk. Ik kreeg er een negen voor. Na twee weken las ik het nog eens door en realiseerde ik me dat ik geen flauw benul had van wat ik nou had geschreven. Dat moment heb ik altijd onthouden en nu is mijn missie: maak dingen eenvoudiger. Het is veel gemakkelijker om dingen moeilijk te maken, maar heel moeilijk om dingen makkelijk te maken.'
Pieter van den Blink interviewt in Letter & Geest Nelleke Noordervliet over Aan het einde van de dag [leesfragment]. Is ze tevreden met haar hoofdpersoon? 'Eigenlijk wel, ja. Ik schrijf mijn boeken van voor naar achter, precies in de volgorde waarin de lezer het te lezen krijgt. Mijn eigen kennismaking met het personage verloopt ook zo. Ik begin met iemand die ik nog helemaal niet ken. Al schrijvend leer ik te begrijpen waarom ze op bepaalde momenten bepaalde beslissingen neemt.'
Recensies. Janita Monna opent met Saskia Stehouwers Vrije uitloop ('Stehouwers kracht is het om in één, twee regels een hele wereld op te roepen maar spanning volhouden lukt niet altijd. Daarvoor zijn haar associaties nogal eens te grillig.'), Paul van der Steen vervolgt met een groot stuk over Daan Dekkers De betonnen droom. De biografie van de Bijlmer en zijn eigenzinnige bouwmeester [leesfragment] ('een belangwekkende sociale en stedenbouwkundige geschiedenis'), Wim Boevink looft David Szalays Wat een man is [leesfragment] ('In hun diepste wezen zijn ze eenzaam, en op drift. Ze kunnen hun eigen verlangens nauwelijks aan. Niettemin wekt Szalay door zijn invoelende, nooit oordelende stijl mededogen met ze op. [...] Szalay had mij intussen zover, na al die ploeterende, tekortschietende mannen, dat me die leegte, dat mysterie, tot tranen toe roerde.') en Rob Schouten is eveneens enthousiast over Jan van Mersbergens De ruiter [leesfragment] ('Een stil en verstild boek.' 'En nee, dit is geen streekroman, eerder een hedendaagse oerroman.').
Beeldboek van de week is De tuinman van de nacht van the Fan Brothers. Wil Rouleaux legde Joseph Roths 'sterke' Joden op drift ('prachtige beelden', 'een actuele betekenis') naast zijn Biecht van een moordenaar ('een van zijn zwakste werken'), Elias van der Plicht sprak met Wiljo Oosterm over Dromen van water in de rubriek 'Vandaar dit boek', en Jann Ruyters prijst Marijke Schermers Noodweer: 'Noodweer en overstroming dienen als Hollywood-achtig decor bij de uiteindelijke ontmaskering op een manier die je dan toch helemaal niet ziet aankomen. Die geladenheid en betekenisvolheid geven deze roman ook iets van een gedachtenexperiment maar het is intelligent uitgedacht, en vol schurende, ware observaties.'
Elias van der Plicht las ook Jan de Vettens In de ban van goed en fout. De bestrijding van de Centrumpartij en de Centrumdemocraten (1980-1998) ('Heel veel nieuwe feiten brengt De Vetten niet. Zijn studie is vooral van belang doordat hij systematisch nagaat hoe de twee extreemrechtse partijen in vijf arena's werden tegengewerkt: die van het parlement, de rechtbank, de straat, de publieke opinie en wat De Vetten de arena "subsidiëring en toezicht" noemt.'), Harriët Salm las R.J. Ellory's Broedertwist ('Niet geschikt voor thrillerliefhebbers die graag met gierende zenuwen op enge plotwendingen wachten. Ellory neemt nu de tijd voor zijn fictie en zoekt daarmee een ander soort fan.'), Gerwin van der Werf is enthousiast over Robbert Ammerlaans Zijn eigen land [leesfragment] ('ondertussen slaagt hij er wel in aan de hand van achttien voorwerpen achttien leidende thema's in Mulisch leven aan te wijzen en die min of meer chronologisch te ordenen') en Bas Maliepaard ten slotte las Jowi Schmitz' nieuwste, Weg ('een ambivalent boek: sterke personages en een authentieke stijl, maar ook een uitvloeiende plot en te veel nadrukkelijke levenslessen').
De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter en Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.
In de Volkskrant van deze zaterdag een ode in de vorm van drie teksten van Jaap Stam, Rutger Pontzen en Sylvia Witteman aan de vorige week overleden tekenaar en auteur Peter van Straaten [lees hier de recensie over zijn vorig jaar verschenen boekje Over tekenen]. Jaap Stam: ‘Geen tekenaar kon het alledaags gekluns zo indringend weergeven als Peter van Straaten. En altijd riepen die zacht bijtende tekeningen een glimlach op, van herkenning of leedvermaak.’
Martijn van Calmthout vraagt zich af hoe zinnig prijzen in de wetenschappen eigenlijk zijn. Onder andere aan de hand van toelichtingen van Inge Schilperoord (schrijfster van Muidhond [leesfragment], won de Bronzen Uil 2015) en Martin Michael Driessen (schrijver van Rivieren [leesfragment], won de ECI Literatuurprijs 2016) maakt Van Calmthout de balans op. Schilperoord: ‘‘Voor mij persoonlijk was en blijft het vooral een blijk van erkenning.’’ Driessen: ‘‘Literaire prijzen zijn lang niet zo belangrijk meer als tien, vijftien jaar geleden. Dat sluit aan bij de populistische tendens traditionele instituties te wantrouwen: literaire prijzen zijn 'elitair'. Dat ik ook de ECI Lezersprijs heb gewonnen stemt mij daarom zeer gelukkig.’’
Marcus Huibers onderzoekt welke kookboeken troost bieden in donkere dagen. In zijn tekst komen kookboeken als Home Made van Yvette van Boven, Koken met Sylvia Witteman van Sylvia Witteman en De grote Kleyn van Onno Kleyn voorbij. ‘De recepturen en de afbeeldingen prikkelen de fantasie, de begeerte én de smaakpapillen in één vloeiende beweging, als in een roes, en als je maar genoeg gerechten voorbij hebt zien komen, is er naast lekkere trek ook een soort verzadiging opgetreden.’
Hans Bouman geeft De rode stoeltjes van Edna O’Brien vijf sterren: ‘Het achterplat van De rode stoeltjes bevat een citaat van Philip Roth, die stelt dat O’Brien met dit boek haar meesterwerk heeft geschreven. Een vriendendienst ongetwijfeld, maar ditmaal een waarvoor hij geen woord heeft hoeven te jokken.’ En Hans Achterhuis bespreekt De erecode van Kwame Anthony Appiah, aan wie werd gevraagd de Pierre Bayle Lezing te houden en die onlangs de Spinozalens ontving. Achterhuis is van mening dat Appiah in zijn boek te hoog inzet en dat zijn argumentatie niet overtuigend genoeg is. ‘[W]ie hoog inzet kan veel verliezen. Voor De erecode lijken mij deze onderscheidingen te veel eer.’
Rolf Bos interviewt de Brits-Zuid-Afrikaanse bestsellerauteur Wilbur Smith. Zijn nieuwste deel, Farao, uit zijn Ancient-Egyptreeks is net uit. Smith vertelt dat hij niet precies weet hoe het hem telkens weer lukt zijn avonturenroman om te toveren in een bestseller. ‘‘Je gaat naar je werkkamer, je gaat zitten en je laat je fantasie de vrije loop.’’
‘De flonkerende formuleringen van Buchanan zorgen ervoor dat ze het verhaal optillen, mét de kleine Japanse hoofdpersoon die daardoor steeds markanter zichtbaar wordt.’ Arjan Peters is enthousiast over Rowan Hisayo Buchanans Onschuldig als jij. ‘Buchanan grossiert in kleurrijke, rake beelden.’ Verder een uitgebreid artikel van John Schoorl over Joseph Mitchell. John Schoorl noemt het opvallend dat van de The New Yorker-journalist en schrijver van de twee boeken McSorley’s wonderbaarlijke saloon en In het oude hotel - nadat hij het artikel ‘Het geheim van Joe Gould’ schreef – niks meer verscheen. Schoorl noemt het ‘het meest mysterieuze writer’s block ooit’.
Vorige maand verscheen Schol in de Noordzee van Roelke Posthumus en Adriaan Rijnsdorp. Marcus Werner recenseert. ‘Schol in de Noordzee is een saluut aan het zeeleven, de biologen die de vis onderzoeken en de mensen die hem vangen, maar nog geen ode: daarvoor is het boek te dun en mist het anekdotes en begeestering.’ En een recensie van Joost Pollman, over de grafische roman De tuin van Daubigny van Bruno De Roover en Luc Cromheecke, waarin het leven van kunstschilder Charles-François Daubigny wordt verstript. Daubigny bleek op zijn beurt ook weleens te tekenen. In een tentoonstelling in De Mesdag Collectie zijn de tekeningen naast elkaar te zien. ‘Het brengt de tekenaar (die is gaan schilderen) en de schilder (die stripachtig bleek te tekenen) nog nader tot elkaar.’
Verder nog wat kortere besprekingen:
- Pjotr van Lenteren over Tiny Fisschers bewerking (met illustraties van Charlotte Dematons) van Alleen op de wereld van Hector Malot: ‘[E]en nette, toegankelijke bewerking van het oorspronkelijke verhaal, die als een trage trekschuit door het nog autoloze landschap glijdt.’
- Bo van Houwelingen over Het jasje van Luis Martín van Gilles van der Loo [leesfragment]: ‘Van der Loo had het verhaal wel wat beter mogen doseren. De uitgebreide beschrijvingen van zwerftochten door Amsterdam en de details van allerlei horecahandelingen remmen het toch al trage verhaal af.’
- Peter Swanborn over De deur van Magda Szabó (uit het Hongaars vertaald door Anikó Daróczi en Ellen Hennink): ‘Dat deze geweldige roman weer verkrijgbaar is, mag een groot geluk heten. Wel had de nieuwe uitgever de oude vertaling moeten nazien.’
- Maria Barnas over I, too, dislike it van Mia You, met in het bijzonder het gedicht ‘Birth Story’: ‘Het gedicht is - kenmerkend voor de bundel - een krachtige en schrijnende zoektocht naar identiteit van moeder en kind, van dichteres en gedicht.’
- Ranne Hovius over Kinderen waaien om van Mariëtte Baarda: ‘Hoe beschrijf je pijn? Baarda heeft er in Kinderen waaien om doeltreffende woorden voor gevonden, geholpen door een prachtige metafoor die ze vond in de meteorologie, in de schaal van Beaufort. Windkracht 9: kinderen waaien om.’
- Arjan Peters over de vertaalde songteksten van Bob Dylan (herdrukt door uitgeverij Nijgh & Van Ditmar): ‘Soms krijgt de poëzie van de meester een twijfelachtig plastisch aanzien, door de gein van de vertalers 'Peggy Day' is nog een aardige naam, maar 'Beppie Dag' is een griet uit de Jordaan.’
- Hanneke Groenteman las de eerste tien pagina’s van De mythe van de gemaakte vrouw van Ewald Engelen, Liefde met voorbedachten rade van Jos Benders en Voorwaarts leven, achterwaarts begrijpen van Jacques Klöters.
- Erik van den Berg bespreekt boekomslagen waarop een werk van René Magritte is afgebeeld, wat bijvoorbeeld het geval is bij het boek Het lievelingsboek als zelfportret [leesfragment].
De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.
De kinderen van de nacht, ‘een toegankelijke studie over hetgeen mensen en wolven met elkaar verbindt’ van Dik van der Meulen zet Marnix Verplancke er toe aan om op zoek te gaan naar het beeld van de wolf in de literatuur. Een stuk over onder andere de dierenfabels van Aesopus, de vos Reinaert, de sprookjes van Perrault, Cormac Mc Carthy’s The Crossing en Sarah Halls The Wolf Border [leesfragment van de Nederlandse vertaling | toelichting door de vertaler].
Dat Herman Koch met De greppel voor Dirk Leyman net niet het niveau haalt van zijn voorgangers - wegens iets te veel nevenssprongen en stationaire gedachten van het hoofdpersonage - kan hem uiteindelijk weinig schelen. Want ‘op leesplezier heeft Koch nauwelijks bespaard en zijn stijl is als vanouds franjeloos accuraat’.
De rubriek ‘In een notendop’ vermeldt
- Keerzijde, een roman van de voormalige Portugese advocate Dulce Maria Cardoso
- New Romantics, de poëziebundel van Michael Vandenbril
- De Cadillac van Mallarmé, gedichten en collages van Patrick Conrad
- Elastisch universum, over de theorieën van de Nederlandse natuurkundige Erik Verlinde, in de ABC-reeeks van Fontaine Uitgevers
- Heksengebroed van Margaret Atwood, een moderne versie van Shakespeare’s The Tempest
- De vrouw die [leesfragment], de eerste roman van Simone van Saarloos
- Pertinenties van Polly Dewit, bespiegelingen over vrouwen en mannen, door Gerda Dendooven
Ook nog enkele stukken uit de Volkskrant van vorige week: Pjotr van Lenteren zoekt naar boekenversies van bekende games, Hans Bouman interviewt A.S. Byatt en Joost Pollman schrijft over de graphic novels Mikel en Narwal.
De boekrecensies van De Morgen verschijnen elke woensdag in de bijlage Boeken. De Morgen is ook te koop - op dezelfde dag - bij het Nieuwscentrum.
De Standaard der Letteren strooit met cadeautips en somt dertig boeken op voor onder de kerstboom.
Kathy Mathys raadt twee boeken aan over de culinaire wereld, de debuutroman Zoetbitter van Stephanie Danler over een jonge assistent-kelner in een New Yorks restaurant en het non-fictieboek In het restaurant. Een cultuurgeschiedenis van Christoph Ribbat. Ze signaleert ook Kerstdagen, een ‘lichtvoetige, gezellige collectie’ verhalen van Jeanette Winterson.
De poëzietips zijn Pomes penyeach. Poëzie voor een prik van James Joyce (‘het is vaak donker, duister, nacht in deze verzen’ volgens Hans Cottyn), Ik bid de liefde, een hertaling van 33 minneliederen van Henric van Veldeke door Elvis Peeters (‘hedendaagse, fijnzinnige boetseerwerkejs die de ziel verlichten’ volgens Astrid Houthuys) en Mooi leven, gedichten van Sjoerd Kuyper bij de schilderijen van zijn vrouw Margje.
De culinaire aanraders zijn Het goeie leven van tv-kok Wim Lybaert en foodjournaliste Agnes Goyvaerts,Unplugged van driesterrenchef Gert De Mangeleer en Het grote taartenboek, verhalen van Toon Tellegen en echte recepten van Henja Schneider.
En Toon Tellegen wordt nog eens getipt, zijn filosofisch prentenboek met illustraties van Ingrid Gordon Ik moet is voor Veerle Vanden Bosch een cadeuatip voor alle leeftijden.
Peter Jacobs tipt Wim Vandekeybus: The rage of staging, ‘een feest van een boek’ over het universum van de choreograaf, STAM, de collectie van Wout De Vuyst en Patrick De Rynck, en de memoires van de dochter van koning Albert I, Marie-José, getiteld Albert en Elisabeth. Mijn ouders.
Wie geïnteresseerd is in kunst- en wereldgeschiedenis vindt volgens Hans Cottyn zijn gading in Het gezicht van een wereldrijk van Simon Schama en Zie de mens van Hans den Hartog Jager, ‘door aandachtig en diep te kijken weten zowel Simon Schama als Hans den Hartog Jager het individu intens met de wereld te verknopen’. Ook Pauw & Wijnrank, A.S. Byatts essay over de Britse ontwerper William Morris en de Spaanse mode-ontwerper Mariano Fortuny, de catalogus Alma Tadema, klassieke verleiding over de Friese historieschilder van Elizabeth Prettejohn, het fotoboek van de jonge Luikse Lara Gasparotto Ask the dust en If this is true. I’ll never have to leave home again van de Nederlandse fotografe Robin de Puy verdienen een plaatsje onder de kerstboom.
Geschenkentips voor kinderen; ‘een stimulerend boek voor eindeloze vraagstaarten’ Er zit een gat in. De wereld van Spriet van Coen Simon en Linda de Haar, het voorleesboek Arme Rijk van dichters Bette Westera en illustratrice Sylvia Weve en De reis door Europa van Marie Thibaut de Maisières en Florece Weiser.
En stripspecialist Toon Horsten heeft een hoop aanraders. Hij wijst op De kunst van Morris, de catalogus van de grote Morris-expo in Angouleme over de Kortrijkse schepper van de eenzame cowboy Lucky Luke en de bundeling Clorophyl integraal van de Waalse tekenaar Raymond Macherot (1924-2008). Tekenaar Frank Pé en scenarist Zidrou wekken in Het licht van Borneo dierenvriend Noë uit de Robbendoes reeks weer tot leven, Nury & Robin brengen met De dood van Stalin een strip rond de turbulente tijden van het einde van het Stalinregime, eveneens biografisch en historisch geïnspireerd is Hans Fallada de drinker van de Duitse stripauteur Jakob Hinrichs. Emmanuel Moynot levert met Suite française een stripbewerking van de gelijknamige van Irène Némirovsky er is ook de kloeke bundel van zijn landgenoot Nicolaas de Crécy De hemelse bibendum en Zaza heeft nieuw werk klaar in zijn reeks Zazagravures: Het geheim van het konijn.
De boekrecensies van De Standaard verschijnen elke vrijdag in de bijlage De Standaard der Letteren. De Standaard is ook te koop - op dezelfde dag - bij het Nieuwscentrum.
Maartje Somers las twee boeken over wapenbezit in Amerika: Another Day in the Death of America van Gary Younge ('komt aan als een nachtmerrie') en The Gunning of America van Pamela Haag ('Haag gaat voor een historica ver in speculatie, in een geforceerde poging om de zakelijke opeenvolging van uitvindingen en verkoopcijfers in haar boek te doorbreken.') Floris van Straaten sprak daarnaast met Peter Frankopan over diens boek De zijderoutes. 'Nu zien velen Europa als een christelijk continent en Azië als een continent voor islam, hindoeïsme en boeddhisme. Maar duizend jaar geleden was dat niet zo vanzelfsprekend,' zegt Frankopan onder meer in het interview. Sebastiaan Kort recenseert Gilles van der Loos Het jasje van Luis Martín [leesfragment]. 'De omgang tussen de twee jonge mannen is dan misschien waarheidsgetrouw, maar geluk - want dat is het toch vooral wat hier beschreven wordt - blijkt ook in dit geval literair gezien verdraaid lastig om te vangen en uit te strijken over tientallen pagina's. […] Er moet meer aan de hand zijn op papier. Irritatie, dubbele agenda's, afgunst - om maar wat te noemen,' schrijft Kort over de roman.
'Duizenden dichters dichten beter dan Dylan en daarom is de bekroning belachelijk. Je kunt je tenslotte ook nog afvragen wie ermee gediend is. Dylan zelf heeft de Nobelprijs niet nodig. Uit de halfhartige manier waarop hij vereerd zegt te zijn, kunnen we afleiden dat hij er niet eens speciaal blij mee is. De literatuur is er evenmin mee geholpen. Het leuke van de Nobelprijs is nu juist dat er meestal iemand wordt bekroond van wie het grote publiek nog nooit heeft gehoord en die dan een ontdekking kan blijken te zijn. Maar terwijl duizenden betere dichters met een selecte lezersschare van connaisseurs en ingewijden enorm geholpen zouden kunnen zijn met een doorbraak naar een mondiaal publiek, bekroont het Nobelprijscomité een multimiljonair die al wereldwijd een levende legende is en niet vanwege zijn literaire kwaliteiten,' aldus Ilja Leonard Pfeijffer over de toekenning van de Nobelprijs voor literatuur aan Dylan. Michel Krielaars noemt Marek Sindelka's Anna in kaart gebracht verder 'een briljante proeve van literair vermogen'. En Rob van Essen laat zich enthousiast uit over A.S. Byatts Klein zwart verhalenboek: 'Byatt wordt vaak beschouwd als een schrijfster die je eerder leest om haar ideeën dan om door emoties te worden meegevoerd, maar met deze verhalen weet ze je ook te ontroeren.'
Toef Jaeger bespreekt twee romans van Rachel Cusk, Transit en Contouren. De twee boeken 'boeien terwijl er weinig concreets gebeurt, en dat komt vooral door de toon,' vindt Jaeger. 'Er zit een lichte toets in, terwijl de verhalen die de ik-persoon aanhoort niet allemaal even lichtvoetig zijn, maar wel met een zekere ironische distantie worden verteld.' Gretha Pama schrijft over Marian Rijks Polderpioniers, 'behalve een familiekroniek ook een geschiedenis […] van twee eeuwen Zeeuws platteland'. Gert van Langendonck wijdt een stuk aan Dictators van Chams Eddine Zaougui. 'Zaougui heeft een prettige manier gevonden om ingewikkelde concepten uit te leggen,' lezen we onder andere. Henk te Velde leverde een stuk over René van Stipriaans 'handzame bundel' Lof der botheiden Floris Don over Jacqueline Oskamps 'toegankelijk geschreven' Een behoorlijk kabaal. Van Thomas van den Bergh, ten slotte, een bespreking van Rachel Corbetts 'voortreffelijke dubbelportret' You Must Change Your Life.
De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op Nrc.nl. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.
In Het Parool een artikel door Maarten Moll over A.S. Byatt, die vandaag de Erasmusprijs in ontvangst neemt voor haar bijdrage aan het genre life writing. ‘In haar werk, bijvoorbeeld in Possession en The biographer’s tale uit 2000 (in 2001 vertaald als De biograaf) draait het om historische bronnen, onderzoek en het schrijven van een biografie.’ Verder een uitgebreide recensie van Arie Storm, over Tot in de verste hoeken, de nieuwe verhalenbundel (met oude en nieuwe verhalen) van K. Schippers [leesfragment]. ‘Tot in de verste hoeken is inderdaad een biografie van de blik, van het kijken – maar vooral ook is het een boek over wat allemaal overwonnen moet worden voordat je kunt kijken.’
‘Deze roman las ik misschien dertig jaar geleden en sommige zinnen herinner ik me bijna letterlijk,’ schrijft Thomas Verbogt over De fikser van Bernard Malamud. Het boek werd dit jaar opnieuw uitgegeven in Nederland. En Maarten Moll recenseert Winter van de Noorse Karl Ove Knausgård. Moll is enthousiast, en noemt de beschrijvingen van de schrijver ‘[m]ooie, kleine bespiegelingen’.
John Jansen van Galen las Fout in de Koude Oorlog van Martin Bossenbroek, waarin twee hoofdpersonen, de linkse filmer Joris Ivens en de minister van Buitenlandse Zaken Joseph Luns, centraal staan. ‘Ivens en Luns blijken uiterst geschikt om die historie te verpersoonlijken, maar helemaal vergelijkbaar zijn ze toch niet,’ vindt Jansen van Galen. En nog een non-fictierecensie, over Lenin in de trein van de Britse historicus Catherine Merridale. Hans Renders noemt het een ‘minutieus reisverslag’ van Lenin die per trein naar de Russische Revolutie reisde. ‘Tel daarbij op dat Merridale een rasverteller is met oog voor bizarre details en je krijgt een prachtig boek.’
Diyenís Akritis, een door Willem J. Aerts vertaalde bundel met Byzantijnse liefdesepos kwam dit jaar uit. Gedichten uit deze tijd zijn volgens Aerts vrijwel onbekend. ‘Ik had van Diyenís Akritis nog nooit gehoord, niet als gedicht en niet als persoon,’ stemt recensent Guus Luijters in. ‘Toch is hij de superheld van de Byzantijnse literatuur.’ Tot slot een kinderboekenrecensie door Hans Smit over Rindert Kromhouts Een Mann. ‘Een Mann is een meesterlijk boek, waarin een tovenaar uiteindelijk ook maar een mens blijkt te zijn.’
De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke donderdag in PS. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.
Allereerst in Elsevier een interview door Rypke Zeilmaker met Morten Strøksnes, die het boek Haaienkoorts [leesfragment] schreef. Strøksnes legt in het interview onder andere uit dat het belangrijkste motief in zijn boek het beschrijven van zijn verwondering over de wilde en onbekende natuur betrof. ‘Er zijn meer verhaallijnen in het boek, […] [m]aar als ik moet kiezen, dan is dit de belangrijkste: wat weten we nog ontzettend weinig van het leven in de diepzee.’
Verder een fragment uit Bach en zijn zangers van dirigent Ton Koopman. Koopman laat in zijn boek zien hoe je Bach uitvoert. Hierbij richt hij zich vooral op de zangers in Bachs muziek. Ook Koopman zelf werkt met jonge zangeressen en countertenoren. ‘Het is belangrijk dat alle zangers en zangeressen in staat zijn om goed gearticuleerd, zuiver en precies coloraturen te zingen, vibrato niet als een voortdurend tremolo gebruiken en vooral muzikaal zijn.’
Simon Rozendaal kent vijf sterren toe aan Floris Cohens Het knagende weten, over de spanning tussen het geloof en de natuurwetenschap. ‘Cohen, hoogleraar wetenschapsgeschiedenis in Utrecht, heeft alweer een prachtig boek geschreven. Cohen weet veel, gaat niet over één nacht ijs, kan het verwoorden en is ook nog eens wijs.’ En een recensie van Irene Start, over Het valse seizoen van Christiaan Weijts [leesfragment]. Start is te spreken over de heldere en muzikale taal van Weijts, maar denkt dat constructie die hij in zijn verhaal gebruikt als te onbuigzaam aan kan gaan voelen. ‘Dat gebeurt als de personages iets krijgen van schaakstukken en het spannendste deel uitdooft als een nachtkaars.’
Elsevier verschijnt elke donderdag en is voor abonnees toegankelijk via weekblad.elsevier.nl. Elsevier is te koop bij het Nieuwscentrum.
Kila van der Starre recenseert twee poëziebloemlezingen: Ilja Leonard Pfeijffers De Nederlandse poëzie van de twintigste en de eenentwintigste eeuw in 1000 en enige gedichten en Dichters uit de bundel van Chrétien Breukers en Dieuwertje Mertens. Van der Starre over het tweede boek: 'De verzameling was nóg eigenzinniger, interessanter en representatiever geweest als ze niet alleen de grenzen van de bundel, maar ook de grenzen van het elitarisme had doorbroken voor de poëzie.' Graa Boomsma las Flannery O'Connors Wijs bloed. 'Anno 2016 blijft Wise Blood een schokkende roman die herkenbare dingen zegt over religieus fanatisme,' merkt hij op. En Marja Pruis wijdt een bespreking aan Aan het eind van de dag, de nieuwe roman van Nelleke Noordervliet [leesfragment]. 'Ik was gegrepen, en ontroerd, door deze roman. Niet door de manier waarop een tijdsbeeld wordt geschetst: eerlijk gezegd geloofde ik dat wel zo'n beetje. Noordervliet heeft de neiging geschiedenislessen te geven in een soort goede-bedoelingenproza, via indicatieve samenvattingen […] waardoor je de écht geleefde particulariteit een beetje gaat missen. Maar wél door de manier waarop ze een moeilijk, niet altijd aantrekkelijk, personage te voorschijn tovert,' merkt Pruis in het stuk op.
'Het verhaal klinkt als een klok en is boeiend van begin tot eind, maar wat het tot een werkelijk groot plezier maakt is Panhuysens taal. Het gaat hier over oorlog en vrede en geld en staatszaken, er moet heel wat uitgelegd over de dynastieke politiek en het militair bedrijf, taaie materie, maar Panhuysen doet dat met een zwierige en verkwikkend rinse lichtheid. En daardoor is het boek prikkelend, opgewekt, geestig en puntig,' aldus Koen Kleijn over Luc Panhuysens Oranje tegen de Zonnekoning [leesfragment]. Piet Gerbrandy noemt H.C. ten Berges Splendor verder 'een fonkelende, vlammende bundel van een vitaal dichter'. En Miriam Rasch recenseert Sarah Bakewells De existentialisten. 'Het talent van Bakewell om complexe filosofische onderwerpen in een paar alinea's inzichtelijk te maken is buitengewoon,' schrijft Rasch onder meer.
De Groene Amsterdammer is elke woensdag al te koop bij het Nieuwscentrum. Athenaeum Boekhandel verzorgt de boekverkoop voor de website van De Groene.
Bram Bakker sprak voor HP|De Tijd met Hanya Yanagihara over haar succesvolle roman Een klein leven [leesfragment]. 'Ik heb altijd een fascinatie gehad voor mensen die een perfect gespleten zelf hebben. Die op een bepaald terrein in hun leven uitmuntend functioneren, terwijl het op andere punten zeer dramatisch verloopt. Vaak is dat excellente presteren compensatie,' zegt ze in het interview. Tom Kellerhuis interviewde daarnaast Annejet van der Zijl, van wie eerder dit jaar het boek De Amerikaanse prinses verscheen [recensie]. 'Wat is er zo leuk aan het uitpluizen van andermans leven?' vraagt Kellerhuis onder meer aan Van der Zijl. Zij antwoordt: 'Dat je een tweede werkelijkheid hebt. Je hebt je eigen leven, in mijn geval is dat heel plezierig. Maar ik heb daarnaast ook een tweede verhaal in mijn hoofd. Het is dezelfde luxe die ik voelde toen ik als kind Levende bezems van Lisa Tetzner zat te lezen. Of Alleen op de wereld van Hector Malot. Dat het dagelijks leven wijkt voor een ander verhaal. Dat heb ik als kind heel erg nodig gehad om überhaupt te kunnen overleven.'
Van Thomas van den Bergh een bespreking van Christiaan Weijts' Het valse seizoen [leesfragment]. 'Het wonder is dat dit gigantische bouwwerk overeind blijft,' aldus Van den Bergh. 'Anders dan de oer-Titanic bereikt deze roman trots de thuishaven. Verbluft stapt de lezer aan wal, na een lange spectaculaire reis.' In 'Vers van de pers' daarnaast aandacht voor:
- Ilja Leonard Pfeijffer, De Nederlandse poëzie van de twintigste en eenentwintigste eeuw in 1000 en enige gedichten
- Mike Boddé, Lekkere stukken
- Daniel Kehlman, Je had moeten gaan [leesfragment]
HP/De Tijd is te koop bij het Nieuwscentrum.
Vorige week verscheen een dubbeldik nummer van Vrij Nederland, onze samenvatting van de besprekingen in dit nummer vindt u hier.
Vrij Nederland verschijnt elke woensdag, een selectie van de recensies is op vn.nl/boeken raadpleegbaar. Vrij Nederland is te koop bij het Nieuwscentrum).
