Recensieoverzicht: Boekenweek, Ian Buruma, Robert Walser (9 maart 2016)

Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. Ook de Vlaamse kranten en weekbladen worden, elke maandag of dinsdag, opgenomen in het overzicht, met dank aan Johan Eeckhout. De titels verwijzen naar de fysieke boeken; tussen rechte haken staan e-books, gebonden en oorspronkelijke edities, en redactionele items op Athenaeum.nl.

In Trouw schrijven verschillende Syrische migranten de essays. In dat kader vertelt ook Esther van Eijk over haar nog te verschijnen boek Family Law in Syria: Patriarchy, Pluralism and Personal Status Codes. Maar de grote opening van de boekenpagina's is aan Gerwin van der Werf, zeer enthousiast over Jenny Erpenbecks Gaan, ging, gegaan [Gehen, ging, gegangen | leesfragment], 'een politiek geladen boek vol aangrijpende verhalen, met een hoofdpersoon die alle verhalen verbindt en nog psychologisch overtuigt ook. Razend knap', 'prachtige literatuur die onthult, schokt, aanklaagt en aanzet tot denken'.

Vervolgens: Jaap Goedegebuure over Alfred Birneys De tolk van Java [e-book] ('het gegeven is belangwekkend genoeg. Er had alleen een veel beter boek in gezeten'), maar Co Welgraven veel enthousiaster over Ian Buruma's Hun beloofde land [e-book | Their Promised Land | leesframent] ('de brieven uit ruwweg 1915 tot het eind van de jaren zeventig geven een prachtig en ontroerend beeld van een Brits/Joodse familie uit de gegoede burgerij in de roerige twintigste eeuw').

Paul van der Steen schrijft de Moresnetrecensie voor Trouw, over David Van Reybroucks Boekenweekessay Zink en Philip Dröges Moresnet. Opkomst en ondergang van een vergeten buurlandje [e-book | leesfragment]. Hij heeft naast veel enthousiasme ook zijn kanttekeningen: 'De auteur van het boekenweekessay probeert wel erg veel ballen tegelijk in de lucht te houden.' Maar ook: 'Dröge laat in zijn boek jammer genoeg de geschiedenis van na het verdwijnen van het ministaatje liggen.' Wil Rouleaux las de nieuwe Robert Walser-vertaling, Jakob von Gunten [e-book | leesfragment], en looft 'de quasi-naïeve toon waarom de jeugdige verteller de wereld becommentarieert'. En de vertaalster, Machteld Bokhove, haar werk 'is bondiger, preciezer, soepeler. Zij toont een subliem gevoel voor Walsers bijzondere dictie'.

Harriët Salm is weinig enthousiast over Lisa Gardners nieuwste, Tot op de bodem [e-book] ('Dit boek ontregelt de lezer te weinig, zoals een goede thriller wel behoort te doen.'), Elke Geurts heeft kanttekeningen bij Sarah Taylors De kust [e-book | e-book] ('Haar compacte en narratieve schrijfstijl, maakte dat het voor mij soms té vol werd.'), Jann Ruyters prijst het Boekenweekgeschenk ('heeft iets heel klassieks'), en Bas Maliepaard introduceert Suzie Ruzie en de stinkvinger en Suzie Ruzie en het schaartje, van Jaap Robben ('een soepel rijmende voorleestekst') en Benjamin Leroy (ill. 'met fantasie en humor'), met lichte voorkeur voor Het schaartje.

In De Verdieping, ten slotte: Annemieke Lenssinck in gesprek met Jelle Brandt Corstius (As in tas [leesfragment]): 'Onderweg kreeg ik een sms'je: hoe het met het rouwen was. Alsof ik voortdurend voor mijn tentje zat te grienen. Zo werkt het niet, het verdriet komt af en toe, met een piek.'

De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter en Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.

'De invloed van het boekenpanel is enorm. Door het hele land zitten boekhandelaren en uitgevers met een laptop op schoot naar de rubriek te kijken. Zo snel mogelijk bijbestellen, is het devies. Zonder uitzondering is het boek van de maand diezelfde avond al niet meer leverbaar,' stelt Haro Kraak vast. Hij sprak de man die het bedacht, de panelleden en uitgevers, en reconstrueert hoe het idee een succes werd. Frappant citaat in de marge, van Gerda Aukes: 'Het is een misverstand dat mensen op de mening van de criticus zitten te wachten. Mensen willen horen wat ze moeten kopen, ze willen iets delen met elkaar, leestips aan elkaar geven.'

Toch vatten we de rest van deze bijlage nog even voor u samen. Ook de negatieve stukjes.

Duitslandcorrespondente Sterre Lindhout trekt op zijn Wolfgang Herrndorfs (Tsjik) door de nieuwe Duitse literatuur, en noemt:

• Christoph Buchwald, Gute Nacht, Freunde. Duitsland in vijfentwintig boeken
• Karen Köhler, Vuurpijlen vangen [e-book | Wir haben Raketen geangelt | recensie]
• Sasa Stanisic, Nacht voor het feest [e-book | Vor dem Fest | leesfragment | recensie]
• Nis-Momme Stockmann, Der Fuchs

Rob Gollin sprak Caroline Kesselaar, de dochter van Rudi Carell en auteur van Die van Carrell. 'Maar hij schreef terug en wat hij schreef raakte me. Dat hij had gezien hoe ik naar hem keek toen hij ons in een taxi in Loosdrecht ophaalde voor een dagje uit. Dat hij had gehuild nadat hij ons weer bij mijn moeder had afgezet. Op papier lukte het kennelijk wel zijn gevoelens te uiten. Ik denk dat hij echt contact - zo oog in oog - eng vond. In die brief noemde hij mij zijn kopietje. Hij heeft wel eens gezegd: jij wordt mijn opvolger. Maar dat podiumgen heb ik helemaal niet.'

Sander van Walsum las drie boeken over het oude en nieuwe Duitsland. Wouter Meijers We kunnen niet allemaal Duitsers zijn [e-book] ('vaardig en met voelbaar plezier'), Florian Hubers Kind, beloof me dat je de kogel kiest. Duitsland 1945 en de ondergang van gewone mensen [e-book] ('beduidend verrassender', 'een stijl die recht doet aan de huiveringwekkende materie'), en Chris Quispels Anti-Joodse beeldvorming en Jodenhaat ('een nuttig boek'). Arjan Peters vervolgens, over het Boekenweekgeschenk [onze recensie]: 'Veel heeft Broer niet om het lijf, maar als kennismaking met de oorspronkelijke Gerritsen kan het goed dienstdoen.'

Peters' column gaat over Cees Nootebooms Een duister voorgevoel. Reizen naar Jheronimus Bosch, Erik van den Berg prijst Victor Klemperers Zo zag de waarheid er op donderdag uit. Dagboek van de Duitse revolutie van 1919 [e-book] ('Het is die scherpe, afstandelijke optiek waarin Klemperers dagboek zich onderscheidt van andere verslagen van de Münchense opstand.'), maar Arjan Peters dan weer is vernietigend over Ilja Leonard Pfeijffers Brieven uit Genua [e-book | recensie] ('Selfiesticklectuur.'), en nog minder enthousiast is Wineke de Boer over Tatiana de Rosnays Manderley voor altijd [e-book] ('een vrij oppervlakkige levensbeschrijving'). Wel heeft ze lof voor de heruitgave van Daphne du Mauriers De glasblazers ('Vrij saai geschreven,' maar: 'De grote verdienste van Du Mauriers boek is dat je beter begrijpt welke gevolgen de mooie revolutionaire idealen hadden voor gewone mensen.').

Aleid Truijens is enthousiast over Ian Buruma's Hun beloofde land [e-book | Their Promised Land | leesframent] ('Buruma reconstrueert op basis van deze brieven, eigen herinneringen en onderzoek het verhaal van twee immigranten, die vóór alles wilden assimileren en hun nieuwe vaderland dankbaar waren. Het is een liefdevol, goed geschreven verhaal, waarin Buruma een particuliere geschiedenis verbindt aan die van een hele groep mensen.'), en Joost Pollmann over Jan Arnout Boer & Hans Bijman (red.), Duizend bommen, geweren en granaten ('Petje af voor de samenstellers.').

Korte besprekingen van:

• Per Leo,Vloed en bodem [e-book | Flut und Boden | leesfragment] (Jan Luijten: 'diepgaand, uitvoerig en goed')
• Erik Nieuwenhuis, Ben [e-book] (Bo van Houwelingen: 'te veel over koetjes en kalfjes', maar 'levert [wel] denkstof op over een toekomst die misschien wel dichterbij is dan we denken')
• Robert Anker, De vergever [e-book] (Daniëlle Serdijn: 'Anker is een van de belangrijkste schrijvers van zijn tijd.' Niettemin net 333 woorden, inclusief tussenkopjes, waard.)
• André van der Hoeven, Treasures of the Universe: Amateur and Professional Visions of the Cosmos [e-book] (Govert Schilling: 'net een tikje anders' dan de andere ruimtefotoboeken, vanwege de amateurfoto's)
• Michael Tedja, Regen (Maria Barnas: 'In de leegte zegeviert de poëzie.')

De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.

Claire Vaye Watkins gaat voor haar dystopie Goud roem citrus [e-book | Gold Fame Citrus | leesfragment], over het Californië na de apocalyps, uit van wetenschappelijke scenario’s stelt Kathy Mathys vast. Maar de roman met de impact van het landschap op de menselijke psyche als thema is vooral

‘een liefdesverklaring aan het Amerikaanse westen met zijn pioniers, heethoofden en showbeesten’ met daaraan gekoppeld een dosis maatschappelijk engagement. Peter Jacobs praat met David Van Reybrouck over Zink, het boekenweekessay. Met een tekenend levensverhaal slaagde hij erin zijn essay persoonlijk te maken. Van Reybrouck daarover: ‘Ik vind dat je de geschiedenis veel meer invoelbaar kan maken wanneer ze je vertelt aan de hand van levensverhalen.’ Daarbij aansluitend signaleert Jacobs ook Moresnet. Opkomst en ondergang van een vergeten buurlandje [e-book | leesfragment] waarin Philip Dröge de curieuze geschiedenis van Neutraal Moresnet uit de doeken doet.

Na Sjeumig komt Pepijn Lanen nu met de roman Naamloos [e-book | leesfragment]. Die is voor Mark Cloostermans ‘een gerichter salvo’ dan het debuut, Lanens taal ‘blijft prettig knetteren’ maar echte mensen creëren heeft hij nog niet in de vingers. Waar Pepijn Lanen het moet hebben van taal, is Bertram Koelemans sterkte de verbeelding.  In de verhalenbundel Engels voor leugens [e-book] vond Cloostermans emotionaliteit, humor en weird fiction.

Yann Martel was in Brussel ter promotie van De hoge bergen van Portugal [e-bookThe High Mountains of Portugal | recensie], en Jelle Van Riet wisselt met hem van gedachten over religie, kunst en de kracht van de literatuur. ‘Ik denk dat ik mij al schrijvende vaccineer tegen alle leed dat mij zou kunnen treffen. Want veel meer dan voor het lijden an sich interesseer ik mij voor hoe we ermee omgaan,’ antwoordt Martell op Van Riets vraag naar het feit dat zijn hoofdpersonen steevast geconfronteerd worden met verlies en dood.

Sarah Vankersschaever plaatst Moederland, de poëziebundel van schilder-dichter Jan Vanriet in de rubriek ‘Fenomeen van de week’. Het is ‘poëzie voor een generatie die zich niet kan verzoenen met deze tijd’ stelt de recensente ontgoocheld vast. Catherine Vuylsteke beveelt De zevende dag [e-book] aan van Yu Hua. De Chinese succesauteur schreef opnieuw een scherpe en geestige roman over hedendaags China.  Ook nog een stuk over De zijderoutes. Een nieuwe wereldgeschiedenis [e-book] van Peter Frankopan.

De boekrecensies van De Standaard verschijnen elke vrijdag in de bijlage De Standaard der Letteren. De Standaard is ook te koop - op dezelfde dag - bij het Nieuwscentrum.

De Morgen Boeken focust op Jheronimus Bosch. Jonas Morter schrijft over leven en werk en zet de recente publicaties op een rij, met

• Bosch van Walter Bosing
• Bosch in detail van Till-Holger Borchert
• Meesterwerk. Jheroniumus Bosch, eveneens van Till-Holger Borchert
• Jeroen Bosch. Hemel, hel van Johanna Klein
• Jheronimus Bosch. Het complete werk van Stefan Fischer
• Jheronimus Bosch. Visioenen van een genie, de catalogus van de huidige overzichtstentoonstelling, van Jos Kokdeweij en Matthijs Ilsinck en de daaraan verwante Catalogue Raisonné

Cees Nooteboom boog zich over 7 schilderijen van de meester en schreef daarover Een duister voorgevoel. Reizen naar Jheronimus Bosch. Dirk Leyman looft de klassieke iconografie en beeldkeuze maar stelt vast dat de schrijver ‘amper nieuwe inzichten over de schilder aan de oppervlakte brengt, te verwonderd als hij is door de opgeworpen raadsels’. Joseph Pearce is onder de indruk van Ferdinand von Schirachs essays Waardigheid is kwetsbaar [e-book], ‘uitdagend, controversieel, bespiegelend en bezinnend’ luidt zijn eindoordeel. En Christopher Vekeman likt vol nagenot zijn wonden na lectuur van de bundel Als het lot lacht [e-book | Fortune Smiles] van Adam Johnson en onthoudt: ‘We zijn allemaal nog veel eenzamer dan zelfs de grootste pessimisten denken en Als het lot lacht is een buitengewoon ontregelende aanrader.’ 

Dirk Leyman vraagt zich af of Esther Gerritsen dankzij haar Boekenweekgeschenk Broer kan doorbreken in Vlaanderen. Dat betwijfelt de recensent die Gerritsens stijl omschrijft als ‘even schraal en grijs als een laaghangend wolkendek’.

Gemengde gevoelens bij Annick Vandorpe over Anne Eeckhouts tweede roman Op een nacht [e-book | leesfragment]. De roman heeft potentieel maar de recensente vreest dat de schrijfster te haastig is te werk gegaan. Na enkele verhalenbundels schreef de veelbelovende Argentijnse Samanta Schweblin Gif [e-book], een novelle die Annick Vandorpe met geestdrift las: ‘Schweblin overhandigt het roer aan onze fantasie en laat ieder van ons toe er zijn of haar eigen verhaal van te maken.’

Paul Demets vond ‘een unieke vermenging van ernst en speelsheid, diepgaande inhoud en bedriegelijk lichtheid’ in Gedichten voor de kleine reus [e-book], de nieuwe bundel van Peter Holvoet-Hanssen. Ook nog een rijtje kinderboeken, besproken ter gelegenheid van de Vlaamse Kinderboekenweek: Catharina Valckx (tekst) en Nicolas Hubesch (tekeningen), Victor (een paar dagen uit mijn bijzonder interessante leven); Sean Taylor (tekst) en Kate Hindely (tekeningen) Ik heet geen Scheetebeetje; Raf Walschaerts en Ariane Sonck (tekst) en Sabien Clement (tekeningen) Uilskuiken en Takkeling, Cléa Dieudonné  Megagrotestad  (een kamerbreed lees-en zoekboek) en Tom Schamp, Het grootste en leukste beeldwoordenboek ter  wereld.

 

‘In een notendop’ somt op:

• Rüdiger Safranski, Tijd. Hoe tijd en mens elkaar beïnvloeden [e-book]
• Tatiana de Rosnays biografische roman Manderley voor altijd [e-book]
• Pluche [dwarsligger | e-book] van Femke Halsema,
• De zwaartekracht van liefde [e-book] van Sara Stridsberg (°1972).
• Nooit meer te druk [e-book] van psycholoog Tony Crabbe
• Het boek van de Baltimores [e-book | Le livre de Baltimore | leesfragment] van Joël Dicker, het vervolg op De waarheid over de zaak Harry Quebert
• Schip vol honden van tekenaar Randall Casaer en componist Chris Carlier

De boekrecensies van De Morgen verschijnen elke woensdag in de bijlage Boeken. De Morgen is ook te koop - op dezelfde dag - bij het Nieuwscentrum.

Arjen Fortuin bespreekt in NRC drie Duitse debuten: Kristine Bilkaus De gelukkigen ('Heel spectaculair is De gelukkigen niet, maar dat is misschien precies wat Bilkau wil zeggen.') [e-book | Die Glücklichen], Per Leo's Vloed en bodem ('Het is vooral een evenwichtig boek geworden, met opzienbarende, maar ook erg voor de hand liggende passages - inclusief de observaties over wat het onderzoek met de onderzoeker doet.') [e-book | Flut und Boden | leesfragment] en Mirna Funks Winternabijheid ('Funk heeft wel een onderwerp te pakken, maar ze laat haar karakters praten in clichés en knoopt de gebeurtenissen houterig aan elkaar, met al te opzichtige verwijzingen naar moderne media.') [e-book | Winternähe]. Michel Krielaars sprak daarnaast met Jenny Erpenbeck, van wie deze week de roman Gaan, ging, gegaan verscheen [Gehen, ging, gegangen | leesfragment]. 'Als we deze crisis verstandig aanpakken, lukt het ons misschien om onze westerse waarden op de vluchtelingen over te brengen en ons tegen fundamentalisme te beschermen. Maar in ieder geval zullen we moeten accepteren dat de tijd waarin we in Europa alles zelf konden bepalen voorgoed voorbij is,' zegt Erpenbeck onder meer in het interview.

Atte Jongstra wijdt een recensie aan Philip Dröges Moresnet. Opkomst en ondergang van een vergeten buurlandje [e-book | leesfragment] én David Van Reybroucks Boekenweekessay Zink, 'twee totaal verschillende boeken' over hetzelfde eilandje. 'Wat Van Reybrouck over de geschiedenis van Moresnet vertelt is in alle beknoptheid best helder, maar de toon waarop is nogal parmantig literair en soms sentimenteel. […] Van geheel andere allure is Philip Dröges Moresnet. Zoals in zijn eerdere boek over de uitbarsting van de vulkaan Tandora op het eiland Soembawa (1815), bedrijft hij ook hier weer historische schakelvertelkunst van het hoogste niveau,' aldus Jongstra. Van Toef Jaeger verder een stuk over Broer, het Boekenweekgeschenk van Esther Gerritsen. 'Jammer genoeg gaat dit mooie Boekenweekgeschenk net één pagina te lang door,' vindt ze. 'Hoe het verder moet met Olivia wordt niet aan de verbeelding overgelaten, maar iets te veel ingevuld in een sentimentele scène die ook niet helemaal overtuigt.'

Dan twee pagina's met korte besprekingen over (wat) oudere Duitse titels. Zo neemt Allard Schröder Rüdiger Safranski's Romantik voor zijn rekening [De Romantiek]. 'Wie het hedendaagse Duitsland wil begrijpen wordt aangeraden kennis te maken met haar Romantiek. Dat kan, dankzij Rüdiger Safranski's Romantik. Eine deutsche Affäre,' stelt hij. Niña Weijers noemt Walter Benjamins Kinderjaren in Berlijn rond 1900 'een wondermooi kleinood, vrij van ieder genre, ongrijpbaar als Berlijn' [Berliner Kindheit um Neunzehnhundert | recensie]. En Tinkebell schrijft over Georg Christoph Lichtenbergs Donderslagen op muziek. Michel Krielaars las Fritz J. Raddatz' Tagebücher. 'Raddatz heeft een scherp oog voor narcistische schrijvers, liegende politici, laffe hoofdredacteuren en dronken persbaronnen, die hij met veel humor en zelfspot kritiseert,' merkt Krielaars op. En Pieter Steinz leverde een stukje over Goethes Faust [Duitse editie].

Piet de Moor verdiepte zich in twee nieuwe boeken van Duitslandcorrespondenten: Frank Vermeulens 'heldere'Wir schaffen das! en Wouter Meijers We kunnen niet allemaal Duitsers zijn [e-book], dat 'ruimer van opzet [is], maar ook verbrokkelder dan Vermeulens boek'. Bernard Hulsman schrijft over Sietse van der Hoeks Alles klar. Nederland-Duitsland van A tot Z [e-book]. 'Behalve luchtige en soms zelfs vrolijke reportages omvat Alles klar ook mooie, serieuze beschouwingen over het van oorsprong Duits-Zwitserse begrip heimwee, het toenemende aantal Duitse leenwoorden in het Nederlands, zoals über in plaats van super en omdenken voor het afgrijselijke "out-of-the-boxdenken", en de economische verwevenheid van Nederland en Duitsland,' lezen we. Marco Kamphuis recenseert Joachim Meyerhoffs Ach, deze leegte, deze verschrikkelijke leegte [e-book]. 'De opvallendste kwaliteit van Ach, deze leegte, deze verschrikkelijke leegte (een citaat uit Goethes Werther) is toch de enorme grapdichtheid, waarbij het zowel om taalhumor gaat als om situatiehumor,' stelt Kamphuis. 'Daarnaast is Meyerhoffs taalgebruik buitengewoon inventief, met veel verrassende beeldspraak.' Verder nog korte stukjes over Els Snicks Duitsland op het spoor [e-book] en Jerker Spits' Staalhelmen en curryworst [leesfragment].

In PS Het Parool een kort Boekenweek-geïnspireerd interview met Merlijn Schoonenboom (Waarom we ineens van de Duitsers houden [e-book]): 'Vanaf 2010 kwam het besef: wat daar wordt besloten, heeft invloed op ons. Onze toenadering is al langer aan de gang. Dat komt doordat Nederland veranderd is: we voelen ons moreel allang niet meer superieur.' En, over drie pagina's oud-writer-in-residence Per Leo (Vloed en bodem [e-book | Flut und Boden | leesfragment]). Over Amsterdam: 'Wat voor Berlijn het spektakel van groeiende lelijkheid is, is voor Amsterdam de droom van onverwoestbare schoonheid. Maar ook van boven komt voortdurend water.' Over Hermans' De donkere kamer van Damokles: 'Echt een meesterwerk, zoals al na een paar bladzijden bleek.'

Sara Luijters in gesprek met Tony Crabbe (Nooit meer druk [e-book]): 'We moeten onszelf toestaan om ons vaker te vervelen. Juist dan kunnen goede ideeën ontstaan.' Dan de eigenlijke boekenpagina's, met Maarten Moll in gesprek met Christoph Buchwald (Gute Nacht, Freunde. Duitsland in vijfentwintig boeken): 'Ik denk ook dat je meer kunt leren uit een roman dan uit een geschiedenisboek. Het moet bovendien zo'n boeiend verhaal zijn - door stijl, spanning en conflicten - dat je als lezer het nachtlampje niet wilt uitknippen.'

Meer Boekenweek: John Jansen van Galen geeft vijf sterren aan David Van Reybroucks Boekenweekessay Zink ('... volgens hetzelfde sterke procedé waarmee hij het verhaal van grote landen als Congo [...] schrijft: de geschiedenis verteld aan de hand van mensen die haar beleefden.' Besluit: 'Prachtig.'), Maarten Moll geeft er drie aan Esther Gerritsens Boekenweekgeschenk Broer ('Gerritsen laat de omkering in deze novelle - hulpverlener wordt hulpbehoevend - treffend, maar wat vlak en toch ook voorspelbaar zien. Er zit minder verrassing in het verhaal dan we van haar gewend zijn.'), en Dries Muus leest een Duits debuut, Kristine Bilkau's De gelukkigen [e-book | Die Glücklichen] ('Kristine Bilkau is erg goed in het stapsgewijze afglijden naar een staat van bijna-permanente irritatie en van gemompelde verwijten. Isabell en Georg overtuigen.').

Arie Storm las Duitse klassiekers. 'Mann speelt het spel voortreffelijk,' vindt hij van Thomas Manns Lotte in Weimar [e-book | Duitse editie], en : 'Juist op het moment dat je je begint af te vragen wat Goethe zélf hier nu allemaal van zal vinden, verschuift het perspectief. In een prachtig hoofdstuk kruipen we in het hoofd van de legendarische schrijver.' Goethes Goethes Faust [vertaling Ard Posthuma | e-book | vertaling Carel Steven Adama van Scheltema | Duitse editie] 'is een spektakelstuk vol wonderlijke taal. Je voelt de lol waarmee Posthuma aan deze vertaling heeft gewerkt, en dat plezier slaat over op de lezer'. Joukje Akveld, ten slotte, las M.G. Leonards Keverjongen [e-book] ('op meerdere plekken rammelt de plot', maar: 'een aangenaam, wensvervullend kinderboek').

De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke donderdag in PS. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.

'Pluche [dwarsligger | e-book] biedt een boeiend kijkje achter de schermen van het Binnenhof in heftige tijden,' schrijft Carla Joosten over Femke Halsema's politieke memoires, maar ook 'boeiend is het gezwoeg in haar persoonlijke leven'. 'Halsema's analytische talent bleek al uit haar scherpte in debatten. Ze blijkt ook in staat tot zelfreflectie.' Irene Start besprak daarnaast alvast het Boekenweekgeschenk, dat u vanaf zaterdag gratis bij aanschaf van € 12,50 aan boeken meekrijgt: Esther Gerritsens Broer. 'Het begin prikkelt de nieuwsgierigheid [...] maar heel meeslepend wordt het niet.' En: 'Maar omdat haar personages moeilijke, zelfs nare mensen zijn lekt de aandacht erg makkelijk weg.'

Elsevier verschijnt elke donderdag en is voor abonnees toegankelijk via weekblad.elsevier.nl. Elsevier is te koop bij het Nieuwscentrum.

In De Groene Amsterdammer vraagt Jerker Spits zich af hoe het met het engagement van de Duitse schrijvers van nu gesteld is. Hij noemt onder meer:

• Lutz Seiler, Kruso ('De in Oost-Duitsland geboren Seiler verbindt politieke thema's als grenzen, vrijheid en het verlangen naar een eigen persoonlijke ontwikkeling met een dromerige beschrijving van een eiland, waarin ook somberte en wanhoop doorklinken.') [Nederlandse editie]
• Katja Petrowskaja, Vielleicht Esther ('Een persoonlijke zoektocht in een poëtische stijl, in een Duits afgewisseld met Russische en Jiddische woorden, en met een sterke afwisseling tussen anekdotiek en achtergronden.') [Misschien Esther | e-book]
• Jenny Erpenbeck, Gehen. Ging. Vergangen ('Erpenbeck voerde voor haar roman gesprekken met vluchtelingen op de Oranienplatz in Berlijn. Haar engagement ging verder dan een papieren werkelijkheid.') [Gaan, ging, gegaan]

Xandra Schutte noemt Kristine Bilkaus De gelukkigen verder 'veel meer dan een generatieroman' [e-book | Die Glücklichen]. En Fiep van Bodegom wijdt een artikel aan twee boeken van Robert Walser: De wandeling ('een mooie introductie tot Walsers werk') [Der Spaziergang | leesfragment] en Jakob von Gunten [leesfragment] ('De schrijver speelt met clichés waarin mensen figuurlijk worden beloond voor hun goedheid; deugd is zijn eigen beloning, goedheid een tuin die 'van binnen tot bloei' komt. Deze gemeenplaatsen worden niet zozeer direct ontmaskerd als wel belachelijk gemaakt door onoprecht en overvloedig te worden geprezen.') [Duitse editie | leesfragment]. Marja Pruis bespreekt Esther Gerritsens Broer. Volgens haar 'een oefening in beheersing'. 'Dat ik dat denk pleit wel en niet voor deze laatste Gerritsen,' stelt Pruis. 'In volkomen klare taal en huisbakken dialogen - "Jij doet altijd moeilijk." "Pardon?" - ontspint zich een drama dat bijna te groot is voor woorden. Uiteindelijk gaat het erom wie zich aan de kant van de normaliteit bevindt. De scènes waarin het een en ander culmineert […] zijn mooi en slim, maar blijven ook een beetje theoretisch.'

Brieven uit Genua [e-book | recensie] is een dik boek, en op sommige momenten onherroepelijk te dik,' vindt Joost de Vries. 'Pfeijffer beschrijft niet alleen de wederwaardigheden rond pleintjes en cafés in Genua, maar schrijft ook over de Nederlandse politiek, de Griekse economie, de hele Europese toestand - en social media erbij. […] Wat niet wegneemt dat Brieven uit Genua een volkomen vermakelijk boek is.' Gustaaf Peek leverde een bespreking van Lize Spits debuutroman Het smelt [e-book]. 'Spit beschrijft vele handelingen en objecten, maar het lijkt alsof ze betekenis, de zoektocht naar het waarom achter al die activiteiten en spullen, opoffert aan snedige punchlines,' lezen we. Dan Kees 't Hart, hij wijdt een recensie aan Anton Valens' Het Compostcirculatieplan [e-book | leesfragment]. 'Alleen met obsessieve romans als deze kun je de verrotting van de wereld zo dwingend en overtuigend aan de orde stellen,' schrijft 't Hart. En van Cyrille Offermans ten slotte een stuk over Jacqueline Bels Bloed en rozen [leesfragment]. Offermans: 'misschien wel de belangrijkste verdienste van dit boek: dat het van begin tot eind goed leesbaar is. Dat lijkt vanzelfsprekend maar is het allerminst. De stof is zo uitgebreid en divers dat het gevaar van een gortdroog naslagwerk voortdurend op de loer ligt. Maar nee, daaraan ontkomt de schrijfster dankzij haar heldere stijl en haar compositorische talent. Bel is wars van academische clichés en mandarijnentaal, maar beschouwt haar lezers ook niet als halfgeletterden aan wie alles moet worden uitgelegd.'

De Groene Amsterdammer is elke woensdag al te koop bij het Nieuwscentrum. Athenaeum Boekhandel verzorgt de boekverkoop voor de website van De Groene.

In Vrij Nederland een dubbelinterview met schrijverspaar Jerry Hormone [Het is maar bloed | e-book | leesfragment] en Elfie Tromp [Underdog | e-book]. 'Hij gaf mij een heel vieze blik en hij had hakjes aan, ik dacht: waarom niet? Dat pakte goed uit, maar ik ben ontegenzeglijk een slachtoffer van Sex and the City geweest, ik dacht dat zo moest, maar meestal waren one night stands niet leuk,' vertelt Tromp Jeroen Vullings over haar eerste ontmoeting met Hormone. Vullings bespreekt daarnaast Esther Gerritsens Boekenweekgeschenk Broer. Een 'broer-zusbestand, zegt Broer, valt niet te loochenen: die blijft', staat er onder meer in het stuk. Carel Peeters haalt in een uitgebreide 'Literaire kroniek' Rüdiger Safranski's Tijd aan en bespreekt daarnaast Ian Buruma's Hun beloofde land [e-book | Their Promised Land | leesframent]. Buruma schrijft 'met meer dan sympathie' over zijn grootouders, hij maakt ze exemplarisch 'met hun generositeit, moed, zorgen en liefde', merkt hij op. Daarnaast komen Frank Vermeulens Wir schaffen das! ('over wat de vluchtelingencrisis doet met de Duitse identiteit') en Wouter Meijers We kunnen niet allemaal Duitser zijn [e-book] aan bod. En onlangs werd de bibliotheek van Joost Zwagerman verdeeld onder zijn vrienden, Mischa Cohen was aanwezig en sprak met de aanwezigen over de schrijver.

Verder onder het kopje 'De literaire lente' een behoorlijk aantal korte besprekingen:

• Thomas van Aalten, Henry ('Van Aalten vertelt […] met vaart, in dynamische hoofdstukken vol dwingende dialogen') [e-book]
• Arjan Visser, God sta me bij want ik ben onschuldig ('Als een rechercheur gaat Visser op onderzoek uit; het is hilarisch te lezen hoe hij met al zijn praatjes over het eventueel buitenechtelijke kind van zijn vader onrust schept binnen zijn familie.')[e-book]
• Henry James, Daisy Miller ('prachtige novelle') [Engelse editie | leesfragment]
• David Van Reybrouck, Zink ('Van Reybrouck voert Emil in de persoonlijke, erudiete en enthousiasmerende vorm van geschiedschrijving die zijn handelsmerk is als niet minder op dan een moderne Job, een bokszak van de geschiedenis.')
• Ilja Leonard Pfeijffer, Brieven uit Genua ('[N]iet alleen heeft deze roman veel gezichten, die zijn ook nog eens fraai uitgewerkt') [e-book | recensie]
• Tim Parks, Thomas and Mary: A Love Story ('prachtige verhalen')
• Thomas Mann, Lotte in Weimar ('Manns antwoord op elke totalitaire neiging: stijl, schoonheid, weifeling en ironie.') [e-book | Duitse editie]
• James Joyce, Dublinezen ('De verhalenbundel Dublinezen is zo subtiel, rijk én strak vertaald, dat je wel gek zou zijn om die niet te gaan lezen.') [Dubliners | leesfragment]

Vrij Nederland verschijnt elke woensdag, een selectie van de recensies is op vn.nl/boeken raadpleegbaar. Vrij Nederland is te koop bij het Nieuwscentrum.