Recensie: Een glimp van

Een boek met als titel The Sparsholt Affair, dat moet bijna wel gaan over de David Sparsholt die op pagina vijf verschijnt. In de nieuwe roman van Alan Hollinghurst (zijn eerste na The Stranger's Child uit 2011) raakt deze Sparsholt inderdaad verwikkeld in een notoir schandaal, maar hij blijft een man waar alleen af en toe een glimp van op te vangen is, voor de mensen om hem heen, voor ons als lezers, en misschien ook wel voor zichzelf.

N.B. De Nederlandse vertaling van Ton Heuvelmans verschijnt deze week; in 2011 publiceerden we voor uit Kind van een vreemde. Lees het fragment op Athenaeum.nl.

David Sparsholt door verschillende ogen

Trouwe lezers van Hollinghurst zullen bepaalde thema's in The Sparsholt Affair meteen herkennen: het universitaire leven, het literaire circuit, homoseksualiteit, en het onverbiddelijke verstrijken van de tijd. De roman is opgebouwd uit vijf delen, en in elk deel krijgen we een inkijkje in een bepaalde periode in het leven van de hoofdpersonen. Ze studeren, gaan in de Tweede Wereldoorlog het leger in, krijgen kinderen, bouwen aan carrières, verhuizen naar Londen en banen hun weg in de gayscene, vinden de liefde en doen zowel tragische als opwindende ontdekkingen. Het perspectief verschuift van een vriendengroep in Oxford, waar David Sparsholt een korte maar enerverende periode doorbrengt, naar Davids zoon en naar diens dochter Lucy. Voor haar zijn die jongemannen uit Oxford curieuze bejaarden.

Hoe past David Sparsholt hierin? Ten eerste is hij de vader van Johnny, een portretschilder, wiens leven een groot gedeelte van de roman beslaat. Ten tweede is hij het object of affection van meerdere leden van de Oxfordgroep (die door Hollinghurst op een fascinerende manier wordt beschreven vanuit het perspectief van Freddie, die doet alsof hij als hetero een objectieve buitenstaander is maar wiens gedrag voortdurend vraagtekens oproept bij de lezer). En ten derde is hij een vader die nooit met zijn zoon heeft gepraat over de homoseksuele affaire die zijn positie als getrouwde, gerespecteerde zakenman onderuit schopte.

Schaduwspel

Hoe voelt David zich, wat vindt hij van zijn leven, zijn relaties? Zijn innerlijke leven blijft grotendeels ongebaand terrein. Dat zien we al in de manier waarop hij wordt geïntroduceerd op die bewuste pagina vijf: Freddie en zijn vrienden zien eerst zijn schaduw, door een verlicht raam, en dan pas zijn lichaam, dat vervormd door afstand en lamplicht aan hen verschijnt:

'I spotted him the other day,' I said. 'He must be one of the new men.' …. Now a rhythmical shadow had started to leap and shrink across the distant ceiling. 'Oh yes, him', Evert said, as the source of the shadow moved slowly into view, a figure in a gleaming singlet, steadily lifting and lowering a pair of hand-weights. He did so with concentration though with no apparent effort - but of course it was hard to tell at this distance, from which he showed, in his square of light, as massive and abstracted, as if shaped from light himself.'

Hollinghurst weet op een complexe en intelligente manier het voor mij belangrijkste thema van The Sparsholt Affair - het contrast tussen openheid en verborgenheid - in alle hoeken van het verhaal te stoppen. Via David. David die zich gedwongen voelt zijn verlangens verborgen te houden voor de buitenwereld, terwijl zijn zoon jaren later openlijk met een man samenwoont. David die weigert zich door diezelfde zoon te laten schilderen, terwijl een schets van zijn Oxford-zelf jarenlang ronddwaalt in de Londense kunstwereld. David die altijd op het Engelse platteland blijft wonen terwijl Johnny zich onderdompelt in Londen, waar 'people peered quickly at each other as they passed from shadow to shadow, in doubt, and then brief solidarity'. De schaduwen van Londen, Davids schaduw in het lamplicht in Oxford: in de ene schaduw ben je vrij, in de andere gevangen. Hollinghurst, met zijn precies verwoorde zinnen die net zoveel prijsgeven als ze verborgen houden, speelt dit schaduwspel met verve en geeft de lezer net genoeg om zijn of haar eigen glimp van David Sparsholt te koesteren.

Emmi Schumacher studeerde Engels en Amerikanistiek.