Recensie: Dutch Design in overgang

Elk jaar wordt Milaan omgetoverd tot design-epicentrum van de wereld; tijdens de Salone Internazionale del Mobile presenteren bekende en minder bekende ontwerpers, fabrikanten en design-merken hun nieuwste creaties. Ook Nederland is van de partij. Connecting the Dots is een uitgave ter promotie van de Nederlandse ontwerpers die aan deze beurs meedoen en is gemaakt in opdracht van het ministerie van economische zaken. Het begint dan ook met een vrij onbeholpen voorwoord van Maria van der Hoeven. De Salone is al afgelopen, dus blader ook de plattegrond van Milaan en het programma maar snel voorbij. Houd je dan nog wel wat over? Jazeker. Door joris nielander.

Connecting the Dots brengt verschillende interviews, en onderzoekjes en columns geven vanuit interessante invalshoeken de stand van zaken en een idee van de toekomst van het Nederlandse ontwerpklimaat. Dutch Design wordt onder de loep genomen en afgezet tegen de designgekte van Milaan. En natuurlijk ontbreken ook de ontwerpen die op de Salone worden getoond niet.

Wat duidelijk naar voren komt: Dutch Design is in ontwikkeling en is bezig zich opnieuw te profileren binnen de internationale ontwerpwereld. De glorietijd van het conceptdesign – ingeleid en groot gemaakt door Droog Design – is voorbij. Gijs Bakker, een van de twee oprichters van dit ontwerpplatform is daarin heel duidelijk: ‘Droog is over’. Na vijftien jaar heeft hij afgelopen zomer zijn samenwerking met de meer zakelijk ingestelde Renny Ramakers verbroken. Over de toekomst is hij echter zeer positief:

‘Life is fantastic. I don’t want that to be ruined by something that is obsolete. [...] Something receives attention for some ten years and then it is irrevocably surpassed by the next idea. That’s fine, it gives young people space.’

Het is niet vreemd dat juist in Italië de conceptuele ontwerpen van Droog en andere Nederlandse ontwerpers goed werden ontvangen. Italianen schrikken niet snel op het gebied van design. Net als hier werken veel ontwerpers vanuit een contextuele inslag. De duidelijkste voorbeelden hiervan zijn de werken van de nog invloedrijkere Memphisbeweging uit de jaren tachtig.

Conceptdesign heeft dus deuren geopend voor Nederlandse ontwerpers, maar nu is de volgende generatie aan de beurt.  Volgens Allesandra Salici, de projectmanager van het populaire tentoonstellingsgebied ZonaTortona, is het zaak dat zij nu met meer volwassen producten komen die ook de tand des tijds kunnen doorstaan.

‘I expect a brand new generation of designers, eager to develop ideas and products that matter. Dutch Design is ready to take on the challenges of a new era. Perhaps by leaving behind some more of the commercial aspects and bringing the product to the foreground.’

Om te zien of dit gelukt is kan je achterin alle gepresenteerde ontwerpen vinden. Zoals vaker bij dit soort evenementen is de clique van studenten, afgestudeerden en docenten van de Design Academy Eindhoven goed vertegenwoordigd. De opkomende namen lijken toch vaak daarvandaan te komen. Dit betekent waarschijnlijk dat de stroom conceptuele, ideologische en vaak licht ironische ontwerpen nog even aan zal houden. Een voorbeeld: de minimal dress van Digna Kosse. De jurkjes – bestaande uit slechts een aantal draadjes – zijn een rechtstreekse aanklacht tegen de vluchtigheid en massaconsumptie van de modewereld. Richard Hutten speelt met zijn serie tapijten ‘Playing with tradition’ met klassiek en modern door het patroon van traditionele Perzische tapijten halverwege door te trekken tot strepen. De aanwezigheid van alle namen uit Eindhoven geeft misschien ook aan dat de PR van deze school minstens zo goed is als het werk dat er vandaan komt. 

Er zijn ook een aantal ontwerpen die zich onderscheiden van de rest door een meer bescheiden instelling en daarmee beter aansluiten bij het beeld dat van de nieuwe Nederlandse ontwerper wordt geschetst. Ook deze producten hebben een onderzoekend karakter, maar hiernaast ook aandacht voor duurzaamheid en de gebruiker. Wat opvalt is het gebruik van natuurlijke materialen en een duidelijke invloed van ambacht. Een persoonlijke favoriet: de stoelen van Men at Work: sober, eerlijk en functioneel, de schoonheid zit in het materiaal en de constructie. Hopelijk gaan we hier meer van zien.

Joris Nielander studeert Integrated Product Design (MA) aan de Technische Universiteit Delft. Hij loopt stage bij Kossmann.dejong, een tentoonstellingsontwerp- en interieurarchitectuurbureau in Amsterdam.