Recensie: Het naakt en de waarheid in magazines

Nico, het lifestyle tijdschrift dat sinds 2007 wordt uitgegeven door het Luxemburgse Maison Moderne Publishing, gaat volgens de hoofdredactie een nieuwe fase van volwassenheid in. En daarbij, staat in de editorial te lezen, hoort de transformatie van een magazine naar een bookazine. Het huidige nummer is een stevig boek met een onderwerp dat goed past bij dit idee van de overgang naar volwassenheid: erotiek. Door kelli van der waals voor hard//hoofd en Athenaeum.

Over de onderwerpkeuze laat Nico geen onduidelijkheid bestaan. ‘Confessions: Eroticism in Media’ is de ondertitel. De cover is rood, groot, en gevuld met blote mensen. Daaroverheen is een tekst gedrukt met uitleg: ‘In dit issue neemt Nico een kijkje in de wereld van erotica in hedendaagse tijdschriften.’ Beloofd worden gesprekken met opwindende tijdschriftenmakers die hun creatieve proces onthullen, en erotisch werk van tien fotografen en illustrators. ‘Expect to get aroused.’

Nico lijkt aan al die wellust een laagje intelligentie te willen plakken. In het redactioneel gaat het over de verbintenis van mooie objecten met relevante content. Een goed voornemen, maar niet makkelijk, want de grens tussen esthetisch verantwoorde erotiek en banale porno is soms flinterdun. Toch slagen de makers redelijk in die opzet. De inzet van een paar grote namen uit de fotografie en de journalistiek (op de medewerkers-pagina staan schrijvers voor de New York Times en fotografen voor Vogue) zal daar ongetwijfeld aan hebben bijgedragen.

Burlesque, seks en distributie

De inhoudelijke opzet van Nico is eenvoudig: tien interviews met makers van erotische tijdschriften, een artikel over de geschiedenis van mannenbladen en tien portfolio’s. De besproken tijdschriften verschillen soms sterk van elkaar, ondanks hun gemeenschappelijke deler. Het karakter van het magazine blijkt afhankelijk van dat van de maker. De drie jonge Londense vrouwen die Irène maakten, een ‘iconisch’ blad over ‘vrouwelijke erotiek’, zeggen niet geïnteresseerd te zijn in kitschy burlesque. Hun idee van erotiek heeft te maken met culturele achtergrond, literatuur en film.

Voormalig model en stripper Danielle Leder, daarentegen, maakte het tijdschrift Jacques om mensen op te winden en heeft geen probleem met kniekousen en netpanty’s. Ze maakt het blad omdat ze van seks houdt, zegt ze, en voegt nog een paar opvallende uitspraken toe. Zo beschrijft ze moeders als ervaren sekswerkers: ‘And you don’t need alcohol to get us in bed. We are ready and willing.’

Gelukkig gaat de verzameling interviews over meer dan seks. Het maken en publiceren van tijdschriften is een even prominent onderwerp als de erotische insteek van de bladen. Daar horen verhalen bij over distributie en productie, maar ook over de creatieve evolutie van de magazines, kunst, media en historische context.

Playboy, Penthouse en klassiek naakt

Het beste leesvoer van dit nummer is de culturele geschiedenis van mannentijdschriften, van de hand van hoogleraar Samir Husni. Playboy vormt de kern van een verhaal dat loopt van de erotische afbeeldingen van de oude Grieken, via de omstreden oprichting van Playboy (dat in retrospectief hartstikke braaf was), tot de huidige veelheid aan tijdschriften en blogs waar Playboyinmiddels mee moet concurreren.

Die concurrentie was er trouwens al snel: twaalf jaar nadat Hugh Hefner zijn mannenblad introduceerde, brachten de Engelsen Penthouse. De wisselwerking tussen deze twee grote spelers is een belangrijke factor geweest in het steeds explicieter worden van sexy foto’s – een trend die volgens Husni ‘full circle’ is gekomen nu het expliciete uit is en de aandacht steeds meer naar ‘de schoonheid van het menselijke lichaam’ uitgaat.

Hosni’s artikel wordt geïllustreerd met een groot aantal kleurrijke plaatjes uit en covers van klassieke mannenbladen. Dat de erotische stijl van vroeger nog steeds, of inmiddels weer, zijn aantrekkingskracht heeft, blijkt uit de portfolio’s van hedendaagse kunstenaars. De aandacht voor de lijnen van het mensenlichaam van fotograaf Jules Julien doen denken aan werk van Man Ray, Justin Morin toont foto’s die lijken op pin-ups van de jaren vijftig, en de tekeningen van Malika Favre hadden op een Romeinse vaas niet misstaan.

Hoe dan ook is de hoeveelheid erotische plaatjes uitbundig. Genoeg hebben de makers er nog niet van: het volgende nummer zal onder de naam ‘Confessions 2’ verder gaan waar ze waren gebleven.

Kelli van der Waals is redactrice bij hard//hoofd.