Recensie: Psychoanalyse en de onderste knoop open

Wat stijl is, mag dan vaak een kwestie van smaak zijn, maar als het zozeer vastgelegd is als de omgangsvormen van de heer van de dertiger en veertiger jaren van de vorige eeuw is er weinig te twisten. De stijl van de ware gentleman is vastgelegd in traditie, én in The Chap. A Journal for the Modern Gentleman. Dat het daarbij om uiterlijkheden gaat, is evident, of het (in dit juni-julinummer 2010) nu Edward VIII, Duke of Windsor, cricket of de Tweed Run betreft, maar ook de innerlijke drijfveren van Alain de Botton, Tom Hodgkinson en — met een lichtere noot — gentlemansamenzweerders hebben hun plaats gevonden in dit semi-serieuze tijdschrift. Door daan stoffelsen.

Die toon wordt al snel gezet, bij de beoordeling van ingezonden portretten op 'Chappishness': 'The sender of this photograph apologised for his red shirt and half Windsor, but he needn't have. He should have apologised for his haircut, his braided-hair monocle toggle, his beard and his rather plain girlfriend.' Touché. Snorren mogen wel, overigens. En als het om pakken gaat: 'Trousers rolled up, socks falling down, bottom button of coat fastened — it's a bloody mess.' U herinnert zich vast nog regel 6 van The Chap Manifesto.

Serieuzer zijn de stukken over Japanse whiskey, de garderobe van de Duke of Windsor, en de gesprekken met David Hockney (door Tom Hodkinson van The Idler, het volledige stuk staat ook daar) en Alain de Botton. Hen wordt het vuur niet aan de schenen gelegd, maar het zijn aardige gesprekken, waarin ook voor de rechtgeaarde Chap nog wel wat te leren valt. De Bottons drie tips voor de Chap:

‘The first thing would be to go into psychoanalysis or psychotherapy for a long time, preferably two to three years, about three times a week, and he needs to do this quite early on, about the age of 26 […] The second would be to find a good career, by which I mean a career properly aligned with one’s talents. A Chap needs to understand himself and his strong points as a productive being, and align these with some kind of job that will, in a small but nevertheless significant way, make the world better. The third would be to form a close relationship with another human being: the challenge of love, and to behave as well as possible within a loving relationship.’

Zo eenvoudig — zij het niet goedkoop sinds de laatste wijzigingen in het Nederlandse gezondheidssysteem — is het om een good chap te worden. Over vlakheid en meligheid, enkele gevaren die het gelijknamige blad bedreigen, heeft De Botton het niet. Mocht de redactie die psychoanalyse ingaan, dan zijn de stukken over voodoo (onleesbaar) en samenzweringen (melig), en het overvloedige slap geouwehoer over kleding enkele van de grote hobbels naar volwassenheid.

Misschien is dat toch een kwestie van smaak. Hoewel ik de voorouders van deze Britten niet humorloos denk, toch zeker niet zó oppervlakkig. The Chap wil dan ook gelezen worden door eigentijdse heren, en over hun smaak valt wel degelijk te twisten. Dat de redactie de uitdaging telkens toch met relativeringsvermogen aangaat en ook voor de minder melige moderne lezer goede stukken brengt, is in dat verband bewonderenswaardig. Stijlvol misschien zelfs.

Daan Stoffelsen is webboekverkoper bij Athenaeum Boekhandel.