Recensie: Tegendraadse reisgids

Reisverhalen vergezeld van foto's kunnen variëren van tenenkrommend je-had-erbij-moeten-zijn gezever tot wereldbeeldverbredende daar-had-ik-bij-willen-zijn sages. Meestal hangt weinig af van het exotisme van het oord en veel van de verteltechniek van de reiziger.
Als je het tweede nummer van The Travel Almanac op z’n omslag beoordeelt, verwacht je de hoogstpersoonlijke belevenissen van ene Will Oldham, die eruitziet als een verwarde viking: een roodharige (dat herken je best in zwart-wit) bebaarde man met twee elastiekjes in zijn baard die kijkt naar iets wat zich buiten het kader afspeelt. Een mooi portret, toch ongelooflijk dat een uitgever dat heeft aangedurfd, aangezien marketingtechnieken echt om een jonge dame vragen in kleur die de potentiële tijdschriftenkoper – al dan niet verleidelijk – aankijkt. Door anna van leeuwen voor hard//hoofd en Athenaeum.

Van binnen is het boekje prachtig vormgegeven en werkelijk niks doet denken aan een doorsnee reistijdschrift, je zou eerder raden dat The Travel Almanac over literatuur en fotografie gaat. In de introductie door Ebba Durstewitz (multitalent, haar sporen verdiend in muziek, literatuur en beeldende kunst) wordt een groep potentiële lezers van het tijdschrift alvast frontaal in de smoel geslagen. ‘The globetrotter is a fool,’ schrijft Durstewitz, want ‘the courage and respect to allow the foreign to be foreign in a foreign land, without the compulsive desire to see something of one’s own in it, elude him.’ De auteur pleit voor de ‘lying traveler’, iemand die zichzelf wat dichterlijke vrijheid veroorlooft. Een spannend begin van een tegendraadse reisgids die geen reisgids wil zijn.

Je had er bij moeten zijn, like

Wat het portret op de omslag in ieder geval opwekt is nieuwsgierigheid, een eigenschap die bij reizen hoort. The Travel Almanac is nieuwsgierig: het merendeel van de verhalen bestaat uit interviews. De geïnterviewden komen uit de muziekwereld, zoals bovengenoemde singer-songwriter Will Oldman en actrice/zangeres Juliette Lewis, de modewereld, Helmut Lang en Alek Wek, en andere culturele uithoeken. De interviews zijn geen laffe uitwisseling van reistips, maar intensieve gesprekken over reizen. Niet alleen vakantiereizen, maar ook werkreizen en tourbusanekdotes worden opgerakeld.

Vreemd genoeg blijven deze interviews toch redelijk oppervlakkig, mede doordat wat we een letterlijk verslag van het gesprek krijgen voorgeschoteld, inclusief wat ijsbrekers die even weinig informatief zijn als 'Hee hoi hoe gaat het nu met je?' en lelijke antwoorden die enkel zijn opgebouwd uit stoplappen als 'So he was like [...] and I was like [...] so they were like [...]'. Alleen met Oldman gaat de interviewer na wat beleefdheden écht de diepte in en wordt het gesprek spannend als het van reizen naar identiteit en context gaat. Dat verklaart mogelijk waarom hij de omslag ontsiert en er niet voor een fotogenieker persoon als Alek Wek of Juliette Lewis is gekozen.

Off season inzichten

Een ander erg interessant gedeelte van The Travel Almanac  bestaat uit 'Psychological Sightseeing' in hotelbars in Manhattan. Auteur John Roberts kenschetst als een antropoloog de verschillende hotelbar-populaties in prachtige zinnen als: ‘A breathe of fresh air comes in the form of a whiskey-drinking tuxedoed man who sits alone, appearing to have quietly slipped out of a party in one of the hotel’s ulterior chambers, seeming also to wonder if tonight could have been better spent quietly at home.’

Ook de troosteloze en eenzame kant van reizen krijgt in deze anti-reisgids een plaats. Zo blijkt ook uit de mooie fotoreportage die ‘Off Season’ heet en waarin – u raadt het al – off season Montana wordt doorreisd. De foto’s zijn gemaakt door Paul Kominek, die in het colofon prijkt als hoofdredacteur, art director, fotograaf én zelfs voor advertentie-opties de contactpersoon lijkt.

Kominek heeft van de wereld al het een en ander gezien: hoewel het eerste nummer schijnbaar ‘Japan’ als thema had, staan in dit nummer reistips in Florence en Las Vegas nonchalant naast elkaar. The Travel Almanac is niet voor de globetrotter, wel voor de wereldburger, zo te zien. Hoewel een almanak volgens wikipedia een ‘jaarboek’ betreft, verscheen nummer één in april 2011 en nummer twee in oktober 2011, wat betekent dat we nummer drie weer in april mogen verwachten. En dat is een goede zaak.

Anna van Leeuwen is redacteur van Kunstbeeld en hard//hoofd.