Brodski en het Rusland van nu
22 mei 2016De illustere rechtszaak tegen Iosif Brodski in 1964 stond symbool voor de angst voor dissidente geluiden in de Sovjet-Unie. Nu, vijftig jaar later, staat onder het regime van president Poetin de pers- en literaire vrijheid in Rusland opnieuw onder druk. Wat kunnen we leren van het verleden? En welke ontwikkelingen vinden er plaats in het Rusland van nu? In De Balie praten 22 mei vanaf 20.00 we door over pers- en literaire vrijheid in Rusland en kijken we naar het theaterstuk Bent u bevoegd als dichter; het unieke stuk van Nina Targan Mouravi over de rechtszaak tegen Brodski.
In februari 1964 werd dichter en latere Nobelprijswinnaar Iosif Brodski (1940-1996) in een verzonnen feuilleton in een Leningradse krant verdacht van ‘parasitisme’. Het mondde uit in een beruchte rechtszaak. Brodski werd uitgemaakt voor een arrogante nietsnut met anti-Sovjet ideeën die zich ten onrechte dichter noemde. Het proces veroorzaakte dankzij journaliste Frida Vigdorova (1915-1965) veel ophef. Vigdorova notuleerde uit eigen beweging en zonder toestemming van de rechter en zorgde ervoor dat de inhoud naar het Westen uitlekte. Deze rechtszaak is nu voor het eerst naar het Nederlands vertaald en wordt opgevoerd in De Balie. Nina Targan Mouravi vertaalde de notulen en schreef het toneelstuk: ‘Bent u bevoegd als dichter?’.
Voormalig KGB-agent Vladimir Poetin staat op de lijst van de meest autoritaire wereldleiders. Gebrek aan openbare kritiek houdt een systeem van censuur in stand. Activisten hebben te maken met rechtszaken en fysieke bedreigingen. Rechtszaak na rechtszaak komt echter in internationale opspraak, met als bekendste voorbeeld de arrestaties van de leden van Pussy Riot. Staat de pers- en literaire vrijheid echt zo onder druk? Volgens Derk Sauer is Rusland onder Poetin “terug bij af”. Terug, misschien wel, bij het Rusland van Brodski.
Met voorafgaand aan het toneelstuk een inleiding door BrodskikennerMichel Krielaars (NRC) over het levensverhaal en de relevantie van de dichter Iosif Brodski. En slavist Kees Verheul praat over zijn jarenlange vriendschap met de Nobelprijswinnaar. Na afloop praten we over de huidige toestand van persvrijheid en literatuur in het Rusland van president Poetin met onder meer Slavist en journalist Eva Cukier.
Cast:
Rechter: Saveljeva Gerrie de Vries
Iosif Brodski: Thomas Beijer
Raadsvrouw Toporova: Ilona Scharree
Frieda Vigdorova: Janet van Bavel
Officier van justitie Sorokin: Eelco den Boer
Getuige Groedinina; Tonie van Marle
Getuige Logoenov: Marius Jaspers
Getuige Romasjova: Sylvia Hubers
Getuige Admoni: Remco Polman
Getuige Etkind: Paul Hof
Getuige Smirnov: Vincent Klos
Getuige Denisov: Gert-Jan Odijk
Getuige Nikolajev: Geerten Kooi
Getuige Vojevodin: Vincent Hoberg
Jurylid Lebedeva; Nina Targan Mouravi
Tekst: Frieda Vigdorova
Vertaling en bewerking: Nina Targan Mouravi
