Leesfragment: De gelukkigste kinderen van de wereld

Op 21 maart verscheen De gelukkigste kinderen van de wereld van Michele Hutchison en Rina Mae Acosta. Wij brengen een uitgebreid fragment.

Het is de wens van elke ouder: gelukkige kinderen. En wat is de sleutel tot dit succes? Welnu, die ligt ergens in ons eigen land. Onlangs werd het door Unicef weer vastgesteld, Nederlandse kinderen zijn het gelukkigst. Blijkbaar doen we iets heel erg goed, maar wat? Misschien leer je wel het meest over je eigen cultuur als je een keer door de ogen van een buitenlander kijkt.

Michele Hutchison en Rina Mae Acosta zijn beiden met Nederlanders getrouwd, ze wonen hier en voeden hier hun kinderen op. Allebei hopen ze op het typisch Nederlandse resultaat dat ze overal om zich heen zien: evenwichtige en onafhankelijke baby’s, kinderen en tieners. Met een scherpe blik en veel humor observeren ze de Nederlandse praktijken, in de hoop het geheim te ontrafelen. Laat de rest van de wereld er zijn voordeel mee doen, en laten wij er zuinig op zijn.

Inleiding

Twee peuters hebben elkaar net een klimrek in gejaagd en verdringen zich nu boven aan de glijbaan. Hun moeders zijn diep in gesprek op een bankje vlakbij, ze nippen aan hun koffie verkeerd en voelen de bleke zon op hun gezicht. In de verte blaft een hond en er schuift een klein jongetje voorbij op zijn loopfiets, gevolgd door zijn opa die een buggy voortduwt. Een groepje oudere kinderen komt over het fietspad aan geracet, lachend en grappen makend, met hockeysticks die gevaarlijk dicht langs hun fietswielen bungelen. Ze passeren een jonge moeder die minder snel fietst, omdat ze een baby voorop en een peuter achterop heeft. Een groep meisjes is een potje aan het lummelen op het gras, hun vrolijke gegil klinkt overal in het rond. Een eindje verderop oefenen een paar jongens hun skateboardmoves. Geen van de schoolgaande kinderen heeft een volwassene bij zich.
Dit vrolijke tafereeltje komt niet uit een film. Het is een doodgewone woensdagmiddag in de lente in het Amsterdamse Vondelpark, een scène die elke dag in heel Nederland te zien is.
In 2013 stelde een rapport van Unicef dat Nederlandse kinderen de gelukkigste kinderen op aarde zijn. Volgens onderzoekers lopen Nederlandse kinderen met hun fijne jeugd voor op hun leeftijdsgenoten in de negenentwintig rijkste geïndustrialiseerde landen. Groot-Brittannië stond op nummer zestien en de VS op zesentwintig, net boven Litouwen, Letland en Roemenië – de drie armste landen in het onderzoek. Kinderen uit Nederland haalden de top vijf in alle beoordeelde categorieën: Materieel welzijn; Gezondheid en veiligheid; Onderwijs; Gedrag en risico’s, en Huisvesting en milieu. Sterker nog, Nederland scoorde het hoogst in de categorieën Gedrag en risico’s, en Onderwijs (een categorie waarin Groot-Brittannië de vierentwintigste plaats behaalde). Toen Nederlandse kinderen werd gevraagd te beoordelen hoe gelukkig ze waren, zei ruim 95 procent dat hij of zij gelukkig was. Ook verschillende andere onderzoeken hebben de nadruk gelegd op de voordelen van het opgroeien in Nederland – bijvoorbeeld de Britse Child Poverty Action Group en de Wereldgezondheidsorganisatie. Het unicef-rapport was een vervolg op een rapport uit 2007 waarin Nederland voor het eerst werd aangemerkt als voorbeeld van kinderwelzijn. Groot-Brittannië en de VS stonden helemaal onder aan de ranglijst.
Bovendien wijst nieuw onderzoek er ook op dat Nederlandse baby’s gelukkiger zijn dan hun Amerikaanse leeftijdsgenootjes. Na onderzoek naar het verschil in humeur tussen baby’s geboren in de VS en in Nederland, bleek dat Nederlandse baby’s tevredener waren – ze lachten, glimlachten en knuffelden meer – dan Amerikaanse baby’s. Nederlandse baby’s waren ook makkelijker te kalmeren, terwijl Amerikaanse baby’s meer angst, verdriet en frustratie lieten zien. Psychologen wijten deze discrepanties aan de verschillende culturele mores op het gebied van opvoeding in de twee landen. Het verbaast ons bijzonder dat daar niet meer ophef over gemaakt wordt.
Als Amerikaanse mama en Britse mama die, beiden getrouwd met een Nederlander, hun kinderen grootbrengen in Nederland, konden we er niet aan ontkomen te zien hoe gelukkig Nederlandse kinderen zijn. Het tafereel dat we hierboven beschreven, geeft al enig idee waarom: Nederlandse kinderen hebben vrijheden die kinderen in onze beide vaderlanden niet hebben, en ze varen er wel bij. Hier zijn een paar dingen waarin Nederlandse kinderen anders zijn dan Britse of Amerikaanse:

• Nederlandse baby’s krijgen meer slaap
• Nederlandse kinderen hebben weinig of geen huiswerk op de basisschool
• Nederlandse kinderen worden niet alleen gezien, maar ook gehoord
• Nederlandse kinderen mogen zelfstandig op de fiets naar school
• Nederlandse kinderen mogen zonder toezicht buiten spelen
• Nederlandse kinderen eten regelmatig met het hele gezin
• Nederlandse kinderen brengen meer tijd door met hun ouders
• Nederlandse kinderen zijn blij met kleine dingen en tevreden met tweedehandsspeelgoed
• En last but not least, Nederlandse kinderen krijgen hagelslag bij hun ontbijt!

Hier bestaat je jeugd uit veel vrijheid, eindeloos spelen en weinig stress op school. Als gevolg daarvan zijn Nederlandse kinderen prettig in de omgang. Als je voorbij hun ongezouten manier van communiceren kijkt, komen ze over als gezellig, vriendelijk, spraakzaam, verfrissend eerlijk en direct. Nederlandse kinderen zijn behulpzaam, nemen snel initiatief en eisen niet continu aandacht van volwassenen. Ze kunnen zichzelf vermaken.
Als we zeggen dat we hebben gemerkt dat de kinderen hier gelukkig zijn, bedoelen we niet dat ze de hele tijd ronddansen van plezier, tegen de muren op stuiteren en spontaan uitbarsten in ‘Happy’ van Pharrell Williams. Nederlandse kinderen zijn zelfbewust en zelfverzekerd, ze zijn in staat een diepe band met familieleden te onderhouden, liefde te vinden en hun plek in de wereld te ontdekken. Dat is het soort geluk dat kinderen ervaren als hun ouders naar hen luisteren en hun mening respecteren.
Met een dergelijke opvoeding krijg je de meest zelfverzekerde, verantwoordelijke en respectvolle tieners die je wellicht ooit zult tegenkomen. Nederlandse tieners rebelleren veel minder dan hun Angelsaksische tegenhangers. Ze hebben niet die ijdele arrogantie die wij en onze vrienden op hun leeftijd hadden, maar eerder een volwassen zelfvertrouwen. Hoewel romantische logeerpartijtjes cultureel aanvaardbaar zijn, kan Nederland ook bogen op een van de laagste aantallen tienerzwangerschappen ter wereld. Deze goed aangepaste kinderen zijn voorbereid op de zorgen en problemen van het volwassen leven.
De Angelsaksische manier van opvoeden is doortrokken van de stelling van de zeventiende-eeuwse filosoof John Locke, dat een kind bij de geboorte een schone lei is die wordt beschreven door zijn omgeving. Sommigen zeggen dat dit heeft geleid tot het nieuwe normaal van hyperwaakzame, enorm eigenwijze en overdreven betrokken ouders. Hun kinderen worden onder druk gezet om te presteren, gepusht om zich aan te passen en ingesteld op succes – ze mogen zich niet in hun eigen tempo ontwikkelen. Engelse en Amerikaanse ouders zijn tegenwoordig meer bezig met hun kinderen dan ouders in vorige generaties, en zijn geneigd te geloven dat alles wat een kind doet strikt in de gaten gehouden moet worden door een volwassene. Een belangrijk kenmerk van moderne ouders in Groot-Brittannië en de VS is bezorgdheid: onze vrienden daar maken zich enorm druk; elke opvoedkundige beslissing gaat gepaard met twijfels, bedenkingen en schuldgevoel. Waarom gaan Nederlandse ouders niet gebukt onder dergelijke zorgen? Waarom vertonen zij niet dat overdreven angstige helikoptergedrag dat je elders zo vaak ziet?
Nederland heeft de reputatie een ruimdenkend land te zijn dat tolerant omgaat met seks, drugs en alcohol, maar daaronder schuilt een goed bewaard geheim: de Nederlanders zijn eigenlijk een vrij conservatief volkje. Het hart van de Nederlandse cultuur wordt gevormd door een samenleving van huismussen waarin het kind centraal staat. Ouders hebben een gezonde houding ten opzichte van hun kinderen, die ze zien als individuen en niet als verlengstukken van zichzelf. Ze begrijpen dat prestaties niet per se leiden tot geluk, maar dat geluk prestaties kan cultiveren. De Nederlanders hebben de bezorgdheid, stress en verwachtingen van het moderne ouderschap beteugeld en herdefiniëren zo de betekenis van succes en welzijn. Voor hen begint succes met gelukkig zijn – voor hun kinderen en henzelf.