Leesfragment: De jongen die wilde mislukken

Woensdag 13 maart (17.00 uur) vindt bij Athenaeum Boekhandel & Nieuwscentrum de presentatie van Angela Wals’ De jongen die wilde mislukken plaats. Vandaag publiceren we voor!

Met het VWO-diploma en een toelatingsbewijs voor het conservatorium op zak pleegt Thomas met drie vrienden in de zomer van 1994 een reeks gewapende overvallen in en rondom Arnhem. Hij is de vreemde eend in een Marokkaans-Turkse jeugdbende. Ze lopen tegen de lamp. Na een gevangenisstraf krijgt Thomas zijn leven weer op de rails. Als Angela Wals hem leert kennen, is hij een succesvol muzikant. Tijdens hun verliefdheid biecht hij zijn criminele verleden aan haar op. Na de verbazing volgt de fascinatie. Hoe zag dat eruit: Thomas, dreigend met een bivakmuts op en zwaaiend met een wapen bij een benzinepomp? Maar zijn herinneringen aan de overvallen bevatten hiaten. Angela Wals traceert zijn vroegere vrienden, reconstrueert de overvallen en zoekt de slachtoffers op. Thomas heeft het nooit over hen, maar denken zij twee decennia later nog wel eens aan hem? En ze mist iets bij Thomas: spijt.

Vroeg of laat strijken we allemaal onze fouten glad tot een verhaal waarmee we kunnen leven.

Angela Wals (1986) is freelancejournalist voor onder meer de Volkskrant en woont en werkt in Berlijn. De jongen die wilde mislukken is haar eerste boek. Niet genoegen nemend met het beeld van de gewetenloze misdadiger dat meestal aan de daden van haar vriend kleeft, besloot ze op onderzoek uit te gaan.

Friet

‘Je bent een lul,’ zeg ik thuis tegen Thomas.
‘O ja? Ben je daar vandaag achter gekomen?’
Ik vertel over Rob Westerhoeks posttraumatische stressstoornis, de Opsporing Verzocht-therapie en hoe hij de nachtwacht van zijn eigen huis is. Ik vertel ook dat Westerhoek na de overval elke avond doodsbang in zijn zaak stond, totdat hij die noodgedwongen moest verkopen.
Thomas schrikt. ‘Arme man, na al die jaren... Ik weet vooral nog dat ik zo snel mogelijk weg wilde uit zijn zaak.’
‘Rob Westerhoek denkt dat er een foutje zit in je karakter.’
‘Ik snap dat hij dat denkt,’ zegt Thomas, ‘maar dat is natuurlijk niet zo.’
Zelf ga ik eerlijk gezegd ook niet mee in Westerhoeks binaire blik op de mensheid waarin hij aan de goede kant van de lijn staat en Thomas aan de verkeerde. Alsof omstandigheden er helemaal niet toe doen.
‘Er waren nog twee mannen aanwezig bij de overval, je weet dat ik die ook wil spreken, toch?’ vraag ik.
‘Snap ik,’ zegt Thomas rustig, ‘anders heb je je verhaal niet compleet, denk ik.’
‘En dat vind je echt goed?’
‘Ja, Angie, écht.’
‘Maar wat heb je eraan?’
‘Niet veel, denk ik, maar al sinds mijn arrestatie ben ik ervan overtuigd dat openheid het beste is. Iedereen die mij naar de overvallen vroeg, kreeg een zo’n eerlijk mogelijk antwoord. Het is geen ijdeltuiterij, want ik geniet er natuurlijk niet van mijn grootste schaamte op te rakelen, maar erover praten is wel elke keer mijn eerste impuls. Al mijn vrienden zijn op de hoogte. En nu jij dit wilt uitvogelen, denk ik weer: dat is iets goeds, gooi het maar open, hopelijk geeft het jou en andere mensen inzicht. Een dader is deels het product van de keuzen die hij maakt en deels van de dingen die hem zijn overkomen. Ik dus ook.’

We zwijgen even. Dan zegt Thomas: ‘Ik heb na de overval nog een keer patat bij Westerhoek gehaald.’
Ik: ‘Dat meen je niet!’
Thomas legt uit hoe het ging. Na de scheiding van zijn ouders ging zijn moeder in de buurt van Croquanterie Robèrt wonen. Op een keer vroeg ze haar zoon friet te gaan halen. Hij wist meteen welke cafetaria ze bedoelde, maar hij durfde niet te zeggen: ‘Mam, dat is misschien een beetje raar, want die snackbar heb ik ooit overvallen, weet je nog?’ Dus is hij toch maar naar binnen gestapt, met bonzend hart. Hij keek de eigenaar bewust goed aan, benieuwd of en hoe het hem zou raken, maar Thomas herkende hem eerlijk gezegd niet eens. ‘De vorige keer was ik er natuurlijk ook maar een minuut.’ Hij betaalde en liep met de friet en frikadellen naar zijn moeder.

Copyright © 2019 Angela Wals