Leesfragment: De kaalvreter

Nu in de winkel: De kaalvreter, het romandebuut van Machteld Siegmann. Lees bij ons een uitgebreid fragment!

Leie Blum wordt in de Tweede Wereldoorlog ondergebracht bij een boerengezin in Zanegeest. Sindsdien is Leie aan het wachten, eerst op haar ouders, later op iets wat ze niet kan definiëren. Het wachten lijkt voorbij als ze met Dirk trouwt en twee zonen krijgt. In de zomer van 1974 wordt Leies zorgvuldig opgebouwde leven op z’n kop gezet door het overlijden van de vrouw bij wie ze als pleegkind was ondergedoken. Ze gaat naar de begrafenis, maar kan niet terugkeren naar het leven met haar man en zonen. Ze zwijgt en wacht.

Krimpenerwaard, 1974

Zaterdag 8 juni

Dirk

De koeien liggen in slierten nevel op de hoogt wanneer ik het land oprij. Een voor een komen ze naar me toe onder een hemel die vol is met de warmte en droogte die we hebben willen, De Makke voorop en Kokkie het laatst. Het jongvee staat naar ons te kijken, ze dringen helemaal op bij de draad en ik roep naar Anton dat hij moet stoppen met dat mondorgel en ze moet gaan voeren. Hij sjort de tas over zijn schouder en loopt traag naar ze toe, maar ik heb geen tijd om te kijken hoe hij het doet, ik zeg: ‘Ha Makke, ha dondersteen van me, ja jij mag eerst,’ en bind haar met de kopriem aan de ring. Ik voel haar warmte en het prachtige bonk leven dat ze is.‘De Vale heeft haar kalf geplet,’ zeg ik tegen haar. ‘Het was al dood toen ik kwam.’ Ze kijkt op noch om. Na haar komen Blaarkop en De Bruin en Ada Appel en Tantetje, die niet zo’n zin heeft vanmorgen en die ik aan de kop moet trekken.
Ik ben bijna klaar als Anton naast me opduikt voor de laatste twee, ik heb er eenentwintig gedaan en dan komt hij nog even de laatste twee doen, het verrekte joch, maar ik zeg niks, ik kan niet alles voor blijven kauwen, laten we eerst eens kijken of er in dat hoofd nog iets tot stand komt vandaag. De melk stroomt goed, er is amper wind en de beesten staan mooi vredig. De lucht trekt van blauw naar roze naar geel, ik zie Anton de kruk aanbinden en naast me knielen met het melkstel en dan is het helemaal vredig. De aders kronkelen in het zachte wit en in de leiding kolkt volle vette melk, o God laat het een oneindige hoeveelheid volle vette melk zijn. Want die kaas gaat waarschijnlijk niks meer worden en nu heb ik Tony ook nog te betalen.
Dat ik toch gewoon zit te bidden. Maar dat komt door de beesten, die laten je alles zeggen, en vooral door Leie. Ik weet hoe ik voor de beesten moet zorgen, maar hoe ik voor haar moet zorgen weet ik niet. Hoe sta je er dan voor. Bij de beesten is het makkelijk vergeleken met haar. Toen ik vanmorgen wakker werd, zat ze op de beddensprei tegen de dichte gordijnen aan te kijken alsof ze de eeuwigheid zat door te brengen. Ik zei goeiemorgen en ze zei niks. Zo dicht als de mist was ze.
(Ik moet niet vergeten dat Anton naast me zit en alles kan horen.)

Meeus

De kraaien zijn bij het pestbosje. Er steken kale takken uit de struiken als een vergeten kerststukje en daarop zitten ze met z’n allen naar me te kijken onder een lucht vol vegen, alsof iemand eraan heeft zitten gummen.
‘Lazer op!’ roep ik naar ze en ik zwaai met de luchtbuks.
De luchtbuks is genoeg om ze weg te houden van het dode kalf, al moet je paraat blijven omdat ze slim zijn en na een tijdje doorhebben dat je niet echt gaat schieten. Het is het allerbeste om er een dood te schieten en die bij het kadaver te hangen, alleen moet je dan heel goed kunnen mikken op zijn kleine schedel anders lijdt hij voor niks, en er dan niet over gaan piekeren of het wel echt nodig was en of het nou doodslag was of gewoon moord. Ik heb nog nooit geschoten, zelfs niet in de lucht, om dat doodgaan maar ook omdat het een boel herrie is en ik een hekel aan herrie heb, maar dat weten de kraaien niet. Ze zijn heel slim want ze kunnen rekenen, maar ik geloof niet dat ze mijn gedachten kunnen lezen.Voor de zekerheid rammel ik met de pellets en laat af en toe de loop knikken.
Het kalf is van De Vale en ligt onder een zeil op de oplegger te wachten tot de kadaverwagen komt. Als de kraaien er eenmaal lucht van gekregen hebben zijn ze niet te houden volgens papa. Tot nu toe is er niks te ruiken, het kalf is pas een paar uur dood en de kraaien hebben nog niets in de gaten.
Het kalf is geboren en weer doodgegaan omdat De Vale er per ongeluk op is gaan liggen, papa had haar vannacht helemaal niet horen loeien en toen hij kwam was het kalf helemaal koud.
Ik ben gaan kijken en het was een prachtig stierkalf. Het lag op de grup en was helemaal door De Vale schoongelikt. Zijn ogen stonden open en zijn tong stak eruit, als je heel snel keek zou je kunnen denken dat hij ons uitlachte, ons allemaal, maar dat was alleen als je snel wegkeek; als je lang keek zag je heel wat anders, dan dacht je er enkel aan hoe jammer het was dat je hem nooit op je vingers kon laten zuigen en dat hij nooit zou weten waar hij geboren is en bij wie hij hoort: bij papa die Dirk Rook heet en rood is alsof er een brand bij de rook is, bij Anton die vijftien is en nog roder is dan papa, bij mij met mijn grote oren waardoor ik de dingen veel harder hoor dan andere mensen en bij mama die…

Leie

Ik wacht tot alles stil is, tot alle fluistering is verstomd en ook de merel zwijgt want in stilte durf ik wel te wonen, in stilte kan ik de weg vinden naar mijn stoel aan de tafel, de plek die het dichtst bij het aanrecht is, heel praktisch voor een moeder en huisvrouw maar dat ben ik nu niet, ik ben niet meer wat men doorgaans verstaat onder een moeder en een huisvrouw. Dirk zegt dat het net is alsof we elkaar nooit gekend hebben dus dat ben ik ook al niet meer in de volle betekenis, de vrouw van Dirk. De laatste keer dat we vreeen was de avond voor ik naar de begrafenis van Nellie ging, ik weet het nog heel goed, het was als een berg beklimmen en het was nog fijn ook maar daarna vielen we van die berg, ik in ieder geval wel, ik rolde van de berg en nu lig ik daar een beetje onderaan het veld te ruimen. Terwijl Dirk daarboven naar me op zoek is, lig ik plaats te maken voor iets wat mij vanbinnen op zit te eten, heel langzaam en knagend, als een blaaskoplarve die zich een weg knaagt in een bij, ik heb in de tuin gezien hoe dat werkt, ze vallen bij bosjes uit de perenboom met aangevreten achterlijven.
Als hij me aanraakt voelt het alsof er stenen in de zakken van mijn rok zitten en er grind in mijn oren en mijn mond is gegoten. Het is niet dat ik het niet wil, dat ik het niet wil willen bedoel ik, ik kan het gewoon niet. Hoe kun je vrijen als je het veld ligt te ruimen? Het enige wat je kunt doen is helemaal teruggaan je hoofd in en herstellen wat je hebt nagelaten. Je schuld inlossen.
Soms legt Dirk zijn hand op mijn been en dan wacht ik een poosje tot hij de hand weer weghaalt.

Anton

Wat een mooi ding is zo’n mondharmonica. Om niet te zeggen magisch. Er komt niet alleen muziek uit als je blaast, maar ook als je inademt. Er wordt niks teruggedraaid, er komt gewoon een nieuw geluid en toch voelt het alsof je heen en weer kunt bewegen in de tijd. Vroeger dacht ik dat ik woorden terug kon nemen door ze mijn hoofd weer in te zuigen, en dan bedoel ik woorden waarvoor ik naar mijn kamer werd gestuurd. Even diep inademen en weg waren ze.
Het is een Bandmaster tremolo, er hoort een blauw etui bij en ik heb hem van ma gekregen nadat ze gek was geworden. Ze vond het tenminste goed dat ik hem hield. Ik ontdekte hem in haar tas toen ik op zoek was naar pepermuntjes. Ze kon niet zeggen van wie hij was, maar toen ik vroeg of ik hem mocht hebben, knikte ze. Daar leek het tenminste op.
Ik ben een beetje aan het oefenen in mijn kamer en af en toe loop ik naar de spiegel in de badkamer om een beslissing over mijn gezicht te nemen, of het nu lelijk is of niet. Het is moeilijk te zeggen, want eigenlijk moet je voor een eerlijk oordeel doen alsof je iemand anders bent, een knap meisje bijvoorbeeld, een knap en aardig meisje dat de kleur van mijn haar niet mee laat tellen en ook de kleur van mijn huid niet, een blotebiggenhuid waarop je elke sproet en pukkel duidelijk kunt zien, maar wat blijft er dan nog van me over?
Bram ziet er stukken beter uit dan ik. Hij heeft bruin haar dat half over zijn ogen valt zoals bij Wally Tax. Dat heb ik niet zelf verzonnen, dat van Wally Tax, dat zeggen de meisjes in de klas. Hij kwam gisterenavond naar mijn huis.
Ik was op mijn kamer oude cassettebandjes aan het wissen toen de deurbel ging. Er wordt bijna nooit aangebeld, iedereen komt altijd achterom, dus ik liep snel naar het raam om te zien wie het was. Ik herkende de Puch die tegen de vlaggenmast stond en toen ik mijn hoofd uit het raam stak, zag ik hem recht onder me. Hij zag me niet, hij had de rits van zijn jack al opengedaan en stond met zijn handen in zijn zakken voor de deur te wachten tot iemand zou opendoen.
Meeus was met pa bij het achterlandje en ik was de enige die hem binnen kon laten, ik en ma maar die telde niet, die liet bewegingloos het leven aan zich voorbijgaan. Ik had helemaal geen zin in een bezoekje van hem, als hij twee maanden eerder was gekomen was ik de trap afgerend maar niet nu, niet zoals ma nu is, met die muizenbenen onder die nachtpon en dat kuthaar.
Ik deed een stap naar achteren voor het geval hij op het idee zou komen omhoog te kijken en wachtte tot ik zijn voetstappen weer in het grind zou horen en het opstarten van de brommer.
Waarom was hij gekomen? Hij kwam nooit.
Ik luisterde maar hoorde niks, en na een tijdje nam ik weer een kijkje en zag hem bij ma’s slaapkamerraam staan. Hij deed zijn hand boven zijn ogen en tuurde naar binnen en zag iets waarvan hij schrok, want plotseling deed hij een stap naar achteren, een woeste stap, het grind spatte weg onder zijn voeten. Ik dook snel weg van het raam en hoorde zijn voetstappen en de brommer die aansloeg. Even later zag ik hem de Tiendweg afknallen alsof de duivel hem op de hielen zat, zijn jack wapperde hoog achter hem aan.
Hij moet ma gezien hebben, waarom zou hij hem anders zo snel gesmeerd zijn? Hoe ze stil op het bed zat wortel te schieten met dat haar als een vergeten vogelnest, en naar hem keek zonder iets te zien.

© 2019 Machteld Siegmann