Leesfragment: De familie Wachtman

18 januari verschijnt de nieuwe roman van Christiaan Alberdingk Thijm, De familie Wachtman. Lees een fragment en bestel een gesigneerd exemplaar.

De familie Wachtman van Christiaan Alberdingk Thijm, bekend van Het proces van de eeuw, is een ontzagwekkende en actuele roman over identiteit.

De wetenschappelijke carrière van Philip Wachtman zit in een dip. Zijn promotieonderzoek over de anonimiteit van de spermadonor is overbodig geworden en hij dreigt gepasseerd te worden voor een benoeming tot hoogleraar. Hoe anders vergaat het zijn vriendin, stemactrice Freya de Koning, die zich op het hoogtepunt van haar roem bevindt. Maar er is één groot gemis. Freya is op haar negenendertigste nog kinderloos. Het ligt aan Philip, denkt Freya. Maar hij weet dat de oorzaak niet bij hem kan liggen. Wachtman heeft naar schatting 411 nakomelingen, het gevolg van uit de hand gelopen praktijkonderzoek bij de spermabank. Door een uitspraak van de rechter dreigt hij zijn levenswerk niet langer geheim te kunnen houden.

Achtervolgd door zijn verleden en een opdringerige studente, komt Wachtman gaandeweg tot de conclusie dat hij niet is wie hij dacht te zijn. Een indrukwekkende roman over maakbaarheid, identiteit en privacy.

Coïtus

1

Wanneer ze met hem klaar is, reikt ze naar haar iPhone, alsof het een pakje sigaretten is. Het apparaat, aangelijnd op het nachtkastje, had tijdens de daad al om haar aandacht gevraagd. Ze probeert de telefoon los te koppelen. Haar rechterborst hangt nu net boven zijn hoofd. Als hij zich een klein stukje opricht, zijn buikspieren aanspant, kunnen zijn lippen haar tepel omvatten, als een zuigeling. Ervaringsregels hebben hem echter geleerd dat hij het gebaar beter achterwege kan laten.
‘Toe,’ zegt hij terwijl ze met het oplaadsnoer klungelt, ‘blijf nog even op me zitten?’ Zijn handen omklemmen haar smalle heupen.
Met het ding in haar linkerhand, haar blik op het scherm gefixeerd, stapt ze van hem af, naar zijn kant van het bed, haar rechterhand zoekt heel even steun op zijn borstkas.
Wachtman staart in het halfduister naar het plafond, naar een haak waar ooit een lamp aan heeft gehangen. Er was een tijd dat ze hem onvoorwaardelijk begeerde. Porde hem wakker, midden in de nacht. Twee grote kijkers in het donker. Haar stem die zegt, fluisterend, dat ze niet kan slapen, verlegen, hoopvol, als een klein kind dat smeekt nog even televisie te mogen kijken op de bank. ‘Weet jij misschien iets om me in slaap te krijgen?’ Ze was verslaafd aan hem. Een pinkbeweging was genoeg om haar te bevredigen.
‘Zit je op Insta?’ Hij spreekt de naam van het sociale netwerk een octaaf hoger uit, alsof hij een puber is, alsof iedereen op Instagram een puber is.
‘Hm?’ Freya blijft bewegingloos liggen, haar hoofd op haar rechterhand geplant.
Het scherm, het enige licht in de slaapkamer, straalt als een radioactieve bron over haar rug. Wachtman staart naar de wervels, die in een flauwe bocht omhooggaan tot waar de krullen beginnen. Met zijn vingers wandelt hij via de uitsteeksels naar boven. Het kan hem niet schelen dat ze het irritant vindt. Wachtman wil opgemerkt worden. Hij pakt een paar van haar lokken tussen duim en wijsvinger. De krullen waarover Freya zo vaak klaagt. Ongehoorzaam, springerig, hormonaal. Wachtman steekt zijn neus in de bos en ruikt amandelshampoo. Dezelfde shampoo die hij na de allereerste keer – hij was fenomenaal – bij haar thuis onder de douche had gebruikt. In die tijd had hij nog een grote bos rode krullen. Haar arm lijkt een vlieg weg te slaan – ze wil dat hij ophoudt met aandacht vragen.
Wachtman zucht. Draait terug op zijn rug. Zijn lid klopt na op de helling van zijn buik. Een koude druppel valt naar beneden. Dood zaad. Toch zonde.
‘Alles goed met de kleine fans?’
‘Wat?’
‘Laat maar.’
Het is niet haar eigen Instagram-account dat Freya bekijkt; ze swipet door de reacties op de pagina van Felicity, het kindkarakter waaraan ze haar stem leent. Haar duim gaat eindeloos over het scherm, haar gezicht ertegenaan geplakt. Toen ze gingen samenwonen, zogenaamd vanwege de baby, bestond Instagram nog niet. Geen kind had van Felicity gehoord.
Hij slaat het dekbed van zijn onderbenen af, demonstratief, en kantelt zijn zware lijf naar links, op zijn zij. Zo kan hij zich makkelijker oprichten. Op de tast loopt hij door de gang. Hij ploft neer op de wc. Ja, hij moet van haar genderneutraal plassen – als een vrouw. Hij duwt zijn penis, nog half-erect, onder de rand van de pot. Uit zijn voorhuid perst hij met duim en wijsvinger de laatste druppel. Hij ruikt eraan, inhaleert de geur. Onmiskenbaar. Vintage Wachtman. Hoe roken zijn winden toen hij een puber was? Hij zou het niet weten. Maar een walm zaad brengt hem ogenblikkelijk terug naar zijn zolderkamer, de deur gebarricadeerd tegen de pottenkijkers, en naar Birgitta Steinberg, de eerste roodharige playmate. Het knisperende geluid van het scheiden van samengekleefde pagina’s. Hij, Philip, zijn voorhoofd rustend op een balk van zijn schuine zolderplafond, het mannenblad opengeslagen voor hem op zijn tienerbed. Zij, Birgitta, vanuit een luie rieten stoel naar hem kijkend, uitdagend, haar benen gespreid, zo van: kom maar op, jochie. De geur van glossy papier vermengd met sperma: het parfum van levenselixer.
Zijn laatste jaar. Het is zijn laatste jaar.
Geef hem een moment, maar dan verzamelt de urine zich in zijn pisbuis. Even ervaart Wachtman de sensatie van wel moeten maar niet kunnen plassen, een tinteling in zijn eikel. Als het straks komt, moet hij oppassen dat hij niet tussen pot en bril spuit. Zijn linkerhand kruipt naar beneden, langs zijn dikke buik; hij duwt zijn half-erecte penis verder naar de wand van de wc-pot. Een ferme straal kaatst tegen het porselein. Ha, niets mis met zijn prostaat. Terwijl zijn blaas leegloopt, legt hij zijn hoofd in zijn vrije hand. Waar is haar liefde gebleven?
Drie minuten. Langer duurde het niet. Ze had een klodder vaseline tussen haar benen gesmeerd en was op hem gaan zitten, gehaast, alsof met iedere verloren seconde de kans op bevruchting afnam. Freya weet wat ze moet doen om hem snel klaar te krijgen. Als op de automatische piloot verrichtte ze de noodzakelijke handelingen.
In zijn hoofd riep hij op tot verzet. Wachtman richtte zijn gedachten op het vakgroepoverleg, probeerde de agenda van de vorige vergadering te reciteren. Aanvraag voor nwo-onderzoek. Iets met Surinaams erfrecht? Maar hoofd en lichaam zaten op een andere golflengte. Hij kwam, veel te snel, en zij pakte haar telefoon. Haar orgasme was uitgebleven, natuurlijk.
Ze wil een kind. Een kind van hem. ‘Een klein roodharig hummeltje,’ had ze gezegd. Zijn ego maakte een sprongetje. Het zou ze nader tot elkaar brengen, iets gezamenlijks. Freya klokte de tijden heel nauwkeurig. Iedere maand waren er twee cruciale uren. Het maakte niet uit waar hij was, hij moest komen opdraven. Niet meer drinken, geen sigaretje meer aan het einde van de dag. Zijn zaad moest in topconditie zijn. Maar het beoogde effect blijft uit. Freya wordt maar niet zwanger.
Zijn laatste jaar en zij wil een kind. Nooit heeft hij erbij stilgestaan dat het weleens niet zou kunnen lukken. Tegenslag, dat is altijd de ander. Hoeveel stellen heeft hij tijdens zijn promotieonderzoek wel niet geïnterviewd? Zonder uitzondering ten einde raad. Nooit gedacht dat het hem ook zou overkomen. Nou ja, in technische zin overkomt het hem ook niet, het overkomt Freya. Wachtman weet dat het niet aan hem ligt. Dumortier heeft hem onlangs, op zijn vijfenveertigste verjaardag, nog getest.
Hij schudt zijn piemel om de laatste druppels plas te lozen. Hij wil zijn meisje terug. In het begin stond ze bij de deur te wachten als hij terugkwam van een congres in het buitenland. Zodra ze zijn sleutel in het slot hoorde, opende ze de deur en trok hem naar binnen. At hem op, zijn gulzige vriendin, zijn studente. Zou nu niet meer kunnen, een relatie met een studente. Bij de eerste verdenking zouden ze hem met pek en veren de Oudemanhuispoort uit jagen. Hij bevingert de rimpels in zijn voorhoofd. De mensen zijn anders gaan denken. Conservatiever. Terug naar vroeger. De meerderheid dringt haar kleingeestige seksuele moraal op aan de minderheid. De stem van het volk, daar moeten we tegenwoordig naar luisteren. Een doodgewone man die zijn boodschappen staat in te laden in zijn Opel Astra op het Gelderlandplein. Die kan ons de weg wijzen. Wachtman moet glimlachen bij de gedachte. Alsof het volk iets van de rechtsstaat begrijpt. Met een hand op zijn dij, de andere aan de wastafel geklemd, staat hij op van de pot. Hij knipt het licht aan. Zijn ogen moeten een paar seconden wennen. Wachtman bekijkt zichzelf in de spiegel.
Bleek, altijd geweest. De hoeveelheid zonnebrand die er in 46 jaar wel niet op zijn lichaam moet zijn gesmeerd. Zijn moeder liet hem altijd allebei zijn handen openhouden. Dan druppelde ze de crème op zijn palmen. ‘Links is voor je rechterarm, rechts is voor je linkerarm.’ Daarna kreeg hij twee klodders voor zijn benen. Dan volgden buik, borst en schouders, als laatste zijn hoofd. Wachtman moest alles zelf doen. Alleen zijn rug deed zijn moeder. Haar nagels tussen zijn schouderbladen, dat was een fantastisch gevoel. Sinds hij zijn krullen is verloren, oogt hij nog bleker. Alsof iemand met een brede kwast een vleeskleurige streep over zijn hoofd heeft getrokken. Zijn borstelige wenkbrauwen een herinnering aan zijn oude furie.
‘Aan alle goede dingen komt een eind,’ had zijn vriend Dumortier gezegd. Hij zal het gaan missen.
Wachtman wrijft over zijn buik, liefk ozend, alsof er een baby in zit. Uit zijn navel verwijdert hij een pluisje. Hij grijpt de kwabben in zijn zij, zoals hij ooit de borsten van Freya mocht omvatten. Naar objectieve maatstaven kan niet gezegd worden dat hij een mooie man is. Hij trekt zijn buik in. Zo zag hij er vroeger uit. Als hij nou eens twintig kilo zou afvallen, zou Freya dan weer net zo naar hem hunkeren als vroeger? Hij is krom. Nee, hij staat krom. Als hij zijn schouders naar achteren trekt, als hij dat zou doen, is hij tien centimeter langer. Wachtman houdt zijn armen in de lucht als een gewichtheff er, spant zijn biceps. Hij duwt zijn armvet omhoog, alsof hij spieren heeft . Hij lacht naar zijn spiegelbeeld. Het was niet zijn lot om bodybuilder te worden. Wachtman is tot grootsere zaken voorbestemd.
Uit de slaapkamer klinkt tevreden geronk. Snurken mag het niet genoemd worden. Net wanneer ze geluid begint te maken, stokt de adem. Toen hij het voor het eerst hoorde, schrok hij zich rot. Ze stikt! Hij schudde haar wakker. Freya boos. Ze zei dat ze niet snurkte. Nou goed, dan snurk je niet. Nu hij weet dat ze blijft leven, zijn Freya, kan het hem ook niet schelen wat het is. Hoe kan hij haar ooit vertellen dat zíj de oorzaak is? Een klein, roodharig hummeltje. Hij gunt haar echt wel een kind, een Wachtmannetje. Kon ze hem maar weer onvoorwaardelijk liefh ebben. Hij scheurt een stukje wc-papier van de rol en maakt het uiteinde van zijn piemel schoon. Waarom doet hij dit? Hij draait zich om en deponeert het in de wc. Nee, niet doortrekken. Dan wordt Freya wakker.

© 2021 Christiaan Alberdingk Thijm