Leesfragment: Een goede moeder

Nu in de winkel: Een goede moeder, de nieuwe roman van Jan van Mersbergen. Lees bij ons een fragment!

In beslag genomen door een mysterieuze ziekte verliest een charmante actrice de grip op haar huwelijk, op haar dochter van elf, op haar leven. Haar bruisende bestaan in Amsterdam wordt steeds stiller; eerst voelt ze zich nog vertrouwd in haar eigen wijk, dan nog in de paar straten rondom haar huis, en uiteindelijk zoekt ze enkel haar toevlucht tot het matras dat voor de schouw in haar woonkamer ligt. Voor de buitenwereld wordt ze volledig onbereikbaar. Zelf overschat ze haar toestand en mogelijkheden, is jaloers op haar gezonde ex-echtgenoot en woedend op wat hij voor haar doet. De situatie verslechtert dermate dat ze haar dochter slechts eens in de week een uur onder toezicht mag zien.

Elk ongelukkig gezin is ongelukkig op zijn eigen wijze. Een goede moeder beschrijft de dynamieken in zo’n gezin, de ontwikkelingen binnen een huwelijk en de ups en downs van ouderschap. Aan de hand van WhatsAppberichten, spraakmemo’s en medische dossiers creëert Van Mersbergen een schrijnend beeld van het zorgsysteem in Nederland en de angst daar een kind aan te verliezen. Met een scherp oog voor de psyche schetst hij de ervaring van het verlies van stabiliteit binnen een familie.

Een goede moeder is een dubbelzinnige liefdesverklaring aan een vrouw, een huwelijk en een kind. En een schets van alle vormen die onmacht, loyaliteit en verraad kunnen aannemen. Ouders, kinderen en instanties draaien om elkaar heen om mogelijk te maken wat deze vrouw vertwijfeld wenst: een goede moeder te zijn.

N.B. Eerder publiceerden we een fragment uit Van Mersbergens De onverwachte rijkdom van Altena.

dossier ggz-Amstelland – 28 maart 2019
1 – ingesproken bericht van Anja Verver (de moeder), direct via whatsapp verstuurd aan behandelaar Thomas Wessels van ggz-Amstelland

En toen ging ook nog mijn hondje dood.

*

dossier ggz-Amstelland – 19 juli 2019
mail van Ouder- en Kind Consulent Agnes Walters (okc 2) aan mij

Beste Evert,
Goed te horen dat er nu meer ritme en zekerheid is voor Anouska en dat het naar omstandigheden goed gaat met jullie. Aangezien we op dit moment niets concreets voor jullie kunnen betekenen, en de nabije toekomst er positief uitziet, zullen wij het dossier sluiten. Mocht er toch t.z.t. weer behoefte zijn aan contact met de okc, dan kunnen wij het dossier uiteraard altijd weer openen. Schroom dus niet om aan de bel te trekken indien gewenst. Voor nu het allerbeste voor jullie en de hartelijke groeten aan Anouska van ons. Een fijne zomer, ook namens de anderen.
Met vriendelijke groet,
Agnes
Ouder- en Kind Consulent

*

datum onbekend, medio augustus 2018
mondelinge toelichting aan Anja Verver (de moeder), door behandelaar Thomas Wessels van de ggz, ingesproken op haar voicemail, genotuleerd door Wessels

Naast de algemene punten die ik je op papier zal meegeven wil ik je graag via deze weg op het hart drukken: vertel gewoon alles wat in je opkomt. Je hoeft alleen maar te vertellen. Ik weet dat het moeilijk zal zijn informatie te delen, maar het hoeft geen sluitend verhaal te zijn. Ik zal het van begin tot eind aanhoren en me er een beeld van vormen. Het is jouw verhaal, en alles is goed. Vertel wat er gebeurd is, desnoods in omgekeerde volgorde. Ik maak er wel output van en geef het een plekje in het dossier. Je ex heeft alles verzameld, ik zet er wel Amstelland boven, ook al geven ze in principe niks af. Privacy, weet je wel. Nu jouw stukje nog. Vertel gewoon wat er gebeurd is, in al die jaren. Neem soms een pauze. Zoek ergens een begin en vertel. Begin bij een kleine belangrijke gebeurtenis, iets wat je nog goed weet, wat impact had, en zoek langzaam naar de rest. Er is niemand bij. Ik ben onzichtbaar. Vertel rustig. Druk op die groene knop en begin. Zet dat ding aan en begin. Je kunt de knop soms loslaten, stuur het verhaal in delen, echt, maar blijf vertellen. Stop pas als je alles verteld hebt.

*

28 maart 2019
2

Eindelijk, de band loopt, Wessels. Ik weet waar ik moet beginnen: bij mijn hondje. Dat was een test, zojuist. Stop. Pauze. Start. Sorry. Volgens mij staat het erop.
Ik weet nog dat ik gisteravond welterusten zei, toen ze allemaal vertrokken waren. Ik zei het heel zachtjes tegen mezelf. Ik was helemaal gesloopt, maar tegelijk voelde ik me voor het eerst sinds tijden sterk genoeg om mezelf een goedenacht te wensen, en ik wist: na wat er deze dag allemaal gebeurd is kan ik starten. Eindelijk.
Waar is dat papier? Jouw checklist?
Hier.
Ik zit aan tafel met jouw bemoedigende woorden op een briefje.
Ik zal inderdaad soms pauze moeten houden. Je weet dat ik zaken zal herhalen, maar dat vind je niet erg. Dat heb je zelf gezegd.
Ik kan beginnen, dat ga ik doen.
Mijn hondje dus.
Hij was zestien jaar bij me. Ik kocht hem in de Bijlmer. Hij werd later blind en doof, maar hij was trouw. Hij stierf en het ging mis.
Naast mijn bed lagen strips met medicijnen. De buurvrouw vond me. Ze deed een melding. Toen werd alles in gang gezet.
Ik moest steeds maar denken aan de hond.
In de ambulance lag ik op een smal bed en moest ik denken aan mijn hondje. Ze kwamen me ophalen nadat buurvrouw Tessa alarm had geslagen, door die strips. Ik belde haar voor iets anders.
Er hing een klok boven mijn slaapplek, maar de batterijen deden het niet. De tijd deed het niet. Mijn dochter was beneden. Die avond en ook die ochtend.
De mannen van de ziekenwagen zeiden dat ze nu helaas instanties in moesten schakelen.
Helaas.
De politie zei hetzelfde. Helaas. Allemaal zeiden ze helaas, helaas, helaas.
Hij kwam mijn dochter ophalen. Het is ook zijn dochter. Ze heet Noes, maar dat wist je al. In jouw mapje staat: Anouska.
De schelpjes die boven de schouw aan de muur zijn geplakt vormen ronddraaiende patronen. Zo heb ik ze er niet op geplakt. Ze zijn op een gegeven moment gaan draaien. Schelpen in de zee draaien ook. Dat kan ik je wel vertellen. De hele dag. Nooit liggen schelpen stil. Ze dansen in de zee.
Mijn kleren liggen in de kast bij de deur. Zijn kleren lagen in de kast bij het dakraam. Hij nam ze mee in een vuilniszak. In die kast ligt nu een dekbed, ook in een vuilniszak. Op de vloer onder in de kast ligt een blauw tapijt.
Ik ben al maanden weer thuis, maar mijn kindje is er niet. Mijn meisje.
In de ochtend komt er al meer licht door het kantelraampje. In de middag draait de zon langs dat raam en verdwijnt achter het dak.
De zon gaat nog wel vroeg onder.
Nog niet helemaal, dat betekent bijna. Het is een liedje.
We zijn er bijna, we zijn er bijna, maar nog niet helemaal.
Voor mij betekent bijna dat je er bijna bent, nog even volhouden. Nog even en dan zijn we er en denken we aan de lange reis die achter ons ligt, ook al zijn we er nog niet helemaal.
Ik ben trots op de reis en op waar ik nu ben. Na al die dagen op bed en amper wat kunnen, zit ik hier toch maar mooi aan deze tafel tegen jou te praten en denk ik terug aan alles wat ik gedaan heb en dan denk ik dat ik er bijna was.
Ik speelde in een film. Ik was heel mooi in die film.
Maar ik ga er zo gauw niet meer bovenop komen, dat weet jij ook. Dat hoeft niemand mij te vertellen, jij niet, en hij al helemaal niet.
Maakt niet uit, ik kijk hoever ik gekomen ben.
Als ik yoga doe, wordt mijn wereld kleiner en kleiner, net zo lang als het duurt, tot hij alleen nog bestaat uit mijn ademhaling.
Er fluit altijd wel een vogeltje doorheen.
Hij had soms zijn duim in zijn mond. Dan wreef hij met zijn wijsvinger over zijn neus, zoals Wickie de Viking doet als die een plan heeft.
Is Wickie de Viking een jongen of een meisje, Wessels?

Hij maakte alles waterpas maar lag zelf opgekruld als een klein kind in bed onder het kantelraam in ons oude huis met het lekkende dak. De groene schimmel zat hoog tegen de muren van het trappenhuis. Dan krulde hij zijn lijf op en duimde hij.
Bijna niemand weet dat. Zo sliep hij in.
Niet dat ik dat vaak zag, want meestal sliep ik al, maar soms werd ik ’s nachts wakker en dan keek ik altijd even naar hem en zag ik hem wel liggen, met zijn duim. Ik weet niet of zijn nieuwe vriendin dit weet. Daar zei hij gisteren niks over.
Ik hoop dat die nieuwe dit niet weet.

© 2021 Jan van Mersbergen