Leesfragment: Iedereen moet ergens zijn

9 maart verschijnt de nieuwe bundel van Tjitske Jansen, Iedereen moet ergens zijn. Wij publiceren het opengsgedicht voor - en leren de dichteres goed kennen.

Het moment dat een kind opeens weet: ik besta. Weinigen weten de taal te vinden om die ervaring op te schrijven; Tjitske Jansen kan dat. Kraakhelder: ‘Als elfjarige kwam ik op een middag de trap af en wist ik dat ik er was en er niet meer zomaar niet kon zijn. Ik bestond. Daar had ik zelf niet zoveel over te zeggen.’ Zoals uit de titel zowel vervreemding als aanvaarding spreekt, zo is de ‘ik’ even ontredderd als wijs, even verward als begripvol.

Die ‘ik’ is een kind dat zich vragen stelt. Over opgroeien, over haar lichaam, over God, over pleegouders, over de fietsenmaker, over zekerheden van anderen, over de tijd. ‘Ik was bijna tien. Dat was snel gegaan. Ik was dus eigenlijk al bijna twintig, dertig, veertig, vijftig, zestig, zeventig, tachtig.’ Zo dreigend kan het besef van de eindigheid zijn. Zo onontkoombaar kun je dat opschrijven.

N.B. Eerder brachten we een fragment uit Voor altijd voor het laatst.

In 2014 veranderde ik de tekst van mijn Wikipedia-pagina.
Omdat ik wel wat interessantere zaken wist te melden
dan dat ik in pleeggezinnen had gewoond
als serveerster, administratief medewerker
marktkoopvrouw en kokshulp had gewerkt
dat ik ooit een opleiding Nederlands
aan de Radboud Universiteit Nijmegen begon
die ik echter niet afmaakte
hoeveel exemplaren
er van mijn debuutbundel waren verkocht
hoe groot mijn invloed is geweest
op dichters na mij.
Ik heb de bestaande tekst weggehaald
en vervangen door een nieuwe.
Nu konden bezoekers van mijn Wikipedia-pagina lezen
dat ik tussen mei 2008 en januari 2011
in Samye Ling verbleef
een boeddhistisch centrum in Schotland.
‘Daar leerde ze van een Engelse oud-officier van 95
hoe je een goeie curry maakt.’
En:
‘Jansen woont in het Willem Witsenhuis
waar schilder, fotograaf en schrijver Willem Witsen
van 1891 tot zijn dood in 1923 woonde en werkte.
In de tuin is nog het kakhuisje met gat in de vloer
waarboven Van Eeden, Kloos, Breitner, Isaac Israëls
en Nescio gehurkt hebben gezeten.’
En:
‘Op haar koelkast hangen de afbeeldingen
van twee vrouwen naast elkaar
Patti Smith en Corrie Koelewijn.’
Ik vermeldde met welke muzikanten
ik had samengewerkt.
Martin Fondse, Jasper le Clercq
Corrie van Binsbergen, Jeroen Zijlstra
Rutger Zuydervelt, Roos Rebergen,
Loes en Renée Wijnhoven.
Noemde de teksten die ik schreef voor Het Wilde Oog.
Vermeldde de samenwerking met beeldend kunstenaars
Jeroen Eisinga en Markus Vater.
Over mijn Pontiac Simpatico met groene wijzerplaat:
‘Raakte ze kwijt in Praag.
Ze liet hem liggen in de sauna.
Sindsdien draagt ze geen horloge meer.’
Over een schrijfworkshop aan jongeren op een camping
wat een zestienjarige schreef:
Arm doucheputje
Altijd shampoo in je ogen
En haren in je mond
En iemand van negen in een schrijfworkshop over geheimen:
Mijn geheim is overal waar ik ben en het is altijd
En dat dit de mooiste vraag was die ooit een leerling
een jongen in Brussel
me stelde:
Mijn mama leest gedichten
als ze verdrietig is
dat troost haar
en maakt haar soms aan het lachen.
U schrijft gedichten, u máákt mensen aan het lachen.
Maar wat doet u dan wanneer u verdrietig bent?
Toen ik de veranderingen wilde doorvoeren
kreeg ik de volgende melding
met een rode waarschuwingsvlag erbij:
‘Volgens een automatisch systeem voegt u tekst toe
die lijkt op kletsen. Het doen van groeten, je voorstellen
of liefdesverklaringen horen niet in een encyclopedie thuis.
De aangetroffen woorden kunnen horen bij een serieuze
bijdrage, bijvoorbeeld als onderdeel van een citaat. Is dat
het geval, voert u de tekst dan gerust alsnog in. Maar...
gaat het om een bijdrage zonder zinvolle inhoud
voert u die dan niet in. Dit zal snel worden opgemerkt
en bij herhaling kan dit een blokkering veroorzaken.’

Omdat ik mijzelf
betreffende informatie over mij
meer autoriteit toekende
dan het automatische systeem van Wikipedia
voegde ik de tekst toch toe.
Het automatische systeem van Wikipedia
verwijderde hem.

Copyright © 2021 Tjitske Jansen