Leesfragment: Tat Tvam Asi

19 april verschijnt Tat Tvam Asi, de twaalfde bundel zeer korte verhalen van A.L. Snijders. De titel stamt uit het Sanskriet en betekent Dat Ben Jij. De bundel bevat 332 ZKV’s en is de omvangrijkste tot nu toe (648 pagina’s) - en wij brengen twee ervan en een collage van Chantal Rens.

Tat Tvam Asi is een zegswijze uit de Upanishads, de esoterische verhandelingen die binnen het hindoeïsme als heilig beschouwd worden, teksten waaraan elke vorm van sektarisme ontbreekt, zoals dat ook gezegd kan worden van Snijders’ zeer korte verhalen. (Hoewel de auteur dat zelf nooit zo stellig zou beweren omdat hij elke verdenking van sektarisme zou willen voorkomen.)
 
Snijders’ ZKV’s vatten het leven geconcentreerd samen. VPRO-presentator en criticus Wim Brands (1959-2016) noemde ze maggiblokjes: elke lezer kan naar believen dit extract met zijn eigen geestelijk vocht aanlengen. Zoals men zelf bepaalt of er soda bij de whisky moet, melk in de koffie, of water bij de wijn. De echte liefhebber weet het: de ZKV’s zijn geschreven zonder angst voor lezers, zorgeloos en associatief. In Tat Tvam Asi vindt de lezer verhalen die geschreven werden in 2019 en 2020. De stukken werden gepubliceerd op de digitale Graslijst, op de website van KRO/NCRV, in de Vlaamse krant De Standaard, in de VPRO-gids en in de Berkelbode.

N.B. Lees ook Daan Stoffelsens bespreking met In Memoriam voor Peter Müller/A.L. Snijders (1937-2021). We publiceerden eerder voor uit Grasses and Trees, Lydia Davis' Engelse vertaling van Snijders' ZKV's, en bespraken het. Ook bespraken we Een handige dromer en publiceerden we voor uit Het oog van de naald, Wapenbroeders en Vijf bijlen. Ten slotte lichtte Guillaume Deneufbourg, Snijders' Franse vertaler zijn vertaling toe van twee bundels ZKV's.

Pistooltje

Het pistooltje is op de tentoonstelling te zien, voorjaar 2004. Het is gemaakt van mensenhuid, ik kijk ernaar. Naast mij staat een vrouw die zachtjes ‘walgelijk’ mompelt. De maakster, Joanneke Meester, is niet aanwezig. De huid is door een chirurg uit haar onderbuik verwijderd. Ze heeft het gemaakt uit protest tegen het toenemende geweld in onze maatschappij. Ik zeg met zachte stem tegen de vrouw dat het gemaakt is uit protest tegen het toenemende geweld in onze maatschappij. De vrouw zegt: ‘Larie, het toenemende geweld komt niet kijken op deze tentoonstelling. Ziet u het toenemende geweld ergens?’

Ik zeg dat ze het niet letterlijk moet nemen. Ze antwoordt dat ze mij niet nodig heeft om uit te maken wat ze letterlijk moet nemen en wat niet. Ik loop weg van het pistooltje – tegen deze agressie is geen kruid gewassen. Nu en dan kijk ik even om of ik niet gevolgd word door deze driftige kunstkenner. Gisteren heb ik haar weer voor het eerst gezien, zestien jaar later. In de tram van het Centraal Station naar het Concertgebouw. Wat moet je doen bij zo’n ontmoeting? Ik heb haar herkend, ik schrok toen ik haar herkende. Ze komt naar me toe, ze zegt: ‘U bent de man die gelooft dat walgelijke kunst het geweld in onze maatschappij kan tegenhouden.’ Ik zeg: ‘Ik vind het pistooltje net zo walgelijk als uw reactie, ik ben ontheemd en eenzaam.’

[22-02-2020]

Almen (2)

De eerste mannen die de dageraad tegemoet kwamen en gejaagd over het verdronken meisje praatten, waren ook later op de dag niet tot rust gekomen. Ze bleven de poëzie benadrukken en hielden mij op afstand. ‘Telkenmale wend ik mij tot u,’ prevelde de oudste in mijn oor. Ze liepen in de richting van de kerk, waar oude families al eeuwen gebalsemd liggen in de kelders. De wind uit oost, de wind uit west, de wind gevangen in de kruiwagen. ‘Ben ik in Almen?’ fluister ik over de ijsbaan die weigert zich prijs te geven. ‘Ben ik in Almen?’ Een man die mij goedgezind is, zegt dat de deur pas geopend wordt als het algoritme uit ons hoofd verdwenen is.

[16-02-2020]

Bij de ZKV 'God', collage door Chantal Rens