Leesfragment: Maak me eendimensionaal

21 maart 2023 , door Sang Young Park

| |

Welkom Sang Young Park als onze bovenbuurman op het Spui en writer in residence! Zijn roman Maak me eendimensionaal, uit het Koreaans vertaald door Mattho Mandersloot, ligt nu in onze boekhandels. Lees Mandersloots toelichting op zijn vertaling en een fragment uit de roman!

Maak me eendimensionaal is de tweede, ambitieuze roman van de grootste literaire belofte van Zuid-Korea, die met zijn debuut Liefde in de grote stad werd genomineerd voor de International Booker Prize 2022.

Na een spraakmakend tv-interview krijgt het naamloze hoofdpersonage - een sterpsycholoog - een anoniem bericht: er is een lichaam gevonden op de bodem van een meer, in de stad waar hij is opgegroeid. De afzender beweert dat de psycholoog er iets mee te maken heeft.

Het bericht dwingt hem terug te blikken op zijn getroebleerde tienerjaren in de vroege jaren nul, waarin hij bezweek onder de enorme druk voor zijn toelatingsexamens en de hoge verwachtingen van zijn berooide familie. Wat ook de periode is waarin Zuid-Korea in eigen land de halve finale van het WK voetbal haalde, hij zijn eerste echte vriendschappen sloot en voor het eerst verliefd werd op een andere man.

Maak me eendimensionaal is een roman over herinneringen die je als een brandmerk levenslang met je meedraagt. Een spannend moordmysterie en een invoelbare coming-of-age ineen.

Sang Young Park (1988) is een van de meest spraakmakende jonge schrijvers van Zuid-Korea. Hij groeide op in het conservatieve Daegu en verhuisde als twintiger naar Seoel, waar hij Frans en journalistiek studeerde. Zijn roman Liefde in de grote stad was een van de bestverkochte debuten in Zuid-Korea van de afgelopen jaren en werd ook in vertaling een succes: de Engelse editie stond op de longlist van de International Booker Prize 2022.

Mattho Mandersloot (1994) is literair vertaler, voornamelijk van Koreaanse literatuur. Hij vertaalt bestsellerauteurs als Han Kang en Sun-mi Hwang en is de vaste vertaler van Sang Young Park.

N.B. Liefde in de grote stad lag ook op het nachtkastje van Raoul de Jong in 2021.

Brief uit het verleden 1

Na het interview, dat alles bij elkaar opgeteld een uur had geduurd, sloeg de vermoeidheid toe.
Zodra de belichting doofde en de cameraploeg mijn praktijkruimte verliet, kwam het mij welbekende gevoel van leegte en mislukking over me heen. Ik liet mijn afspraken voor de rest van de middag afzeggen en ging op de leren bank liggen. Ik had kramp in mijn nek en maakte de bovenste twee knoopjes van mijn overhemd los, trok het omhoog uit mijn broek. De aanraking van het leer in mijn nek zorgde voor een welkome verkoeling.

Een maand eerder had een praatprogramma – een kijkcijferkanon met het grootste onlinebereik van het moment – me uitgenodigd om mee te werken aan een speciale aflevering over pesten en geweld naar aanleiding van het opzienbarend aantal bekendheden die de laatste tijd hun jeugdtrauma’s aan het licht hadden gebracht. Ik had de uitnodiging op een verkapte manier geprobeerd af te slaan door te zeggen dat ik ontwikkelingspsychologie niet tot mijn vakgebied rekende, maar zonder succes. Een van de tv-producenten scheen diep onder de indruk te zijn van de essaybundel die ik vorig jaar had uitgebracht, zozeer dat een bepaald citaat uit het boek zijn ingeving voor de special was geweest, en het zou veel voor hem betekenen als ik er deel van wilde uitmaken. Op zijn aandringen ging ik overstag.
Naarmate ik me ter voorbereiding op het interview verdiepte in het beeldmateriaal en de getuigenissen die de programmamakers me hadden toegestuurd, leek mijn borstkas steeds verder te verkrampen. Het liefst wilde ik me terugtrekken, zeggen dat ik me had bedacht, maar daar was het te laat voor. Ik deed mijn uiterste best om de video’s met de kwetsbare stemmen die niet waren geanonimiseerd en de gezichten die niet onherkenbaar waren gemaakt objectief te bestuderen, als lesmateriaal. Toen de programmamakers in mijn praktijk plaatsnamen, de camera lieten draaien en vroegen of ik iets kon vertellen over de invloed van jeugdtrauma’s op de rest van een mensenleven, kwam ik op de proppen met een dermate vanzelfsprekend antwoord dat zelfs een kleuter het had kunnen verzinnen. Maar mijn antwoord leek in de smaak te vallen. Het was precies waar ze naar op zoek waren, iets vanzelfsprekends.
Toen het programma twee weken geleden werd uitgezonden, werd mijn mijn hele leven op zijn kop gezet. De kracht van de media oversteeg al mijn verwachtingen. Artikelen over de uitzending prijkten dagenlang boven aan de startpagina’s van alle grote nieuwssites en mijn interview, dat hooguit vijf minuten van de uitzending in beslag had genomen, verspreidde zich als een lopend vuurtje via sociale media. De volledige versie van het interview werd na een week op het officiële YouTubekanaal van het programma geplaatst en bleef vervolgens een week lang hun meest bekeken video. Mijn gezicht was als thumbnail gebruikt.
Mijn essaybundel, die ten tijde van verschijning nauwelijks in de aandacht was geweest, werd ineens razend populair en de telefoon van mijn bescheiden en normaliter vredige psychologisch centrum stond zo roodgloeiend dat ik de belangstelling niet kon bijbenen. Het ging zelfs zo ver dat ik een uitzendkracht moest inhuren om de telefoon aan te nemen en de administratie af te handelen.
Niet de uitwerking waar ik op had gehoopt, zullen we maar zeggen.
Toen het programma me opnieuw voor een interview benaderde omdat ze een vervolgaflevering gingen maken, liet ik dan ook met klem weten dat ik niet van plan was nogmaals op tv te verschijnen.
‘Er zijn veel mensen die dankzij u hun levenslust hebben hervonden,’ drong de producent aan. ‘Denkt u er anders nog even over na.’
De afgezaagde uitdrukking ‘levenslust hervinden’ bleef ergens in mijn borstkas steken. Ook al wist ik dat hij die pure hielenlikkerij enkel verkondigde om zijn programma te kunnen redden, ik viel er uiteindelijk alsnog voor. Ik stemde in met een kort, informeel interview. Meer niet.

Toen ik wakker werd en overeind ging zitten, was de zon al bijna onder. Door het raam zag ik zoals altijd een groep demonstranten op het plein staan. Ze deden wat ze altijd deden: woedend uit hun ogen kijken en leuzen brullen. Zo nu en dan herkende ik een stukje van mezelf in een van hen. Hoe kwam dat in godsnaam?
Hoe vaak ik ook over mijn gezicht wreef, ik kon de puf om op te staan niet vinden. Ik pakte mijn telefoon uit mijn zak en opende Instagram. Een rits oude bekenden die ik niet meer sprak, maar die hun dagelijks leven gretig tentoonspreidden, bevolkte mijn feed. In mijn inbox wachtte een opeenhoping aan ongelezen berichtjes. Ik las ze vluchtig, zonder enige interesse. Bij een berichtje met de openingszin ‘Jeetje, wat is dat lang geleden’ hield ik op met scrollen. De gebruikersnaam van de afzender was 1004. Geen profielfoto. Er trok een koude rilling langs mijn wervelkolom, terwijl ik het bericht begon te lezen.

Jeetje, wat is dat lang geleden.
We hebben elkaar al zo lang niet gesproken dat ik niet weet hoe ik moet beginnen. Hoe gaat het? Jij gaat lekker, hè?
Ja, ik weet het antwoord op die vraag al. Je bent op tv geweest en nu heeft iedereen het over je. Om eerlijk te zijn was ik nogal verbaasd. Dat jij zo… zo iemand bent geworden. Ik bedoel, ik had nooit verwacht dat jij ooit zo in de schijnwerpers zou willen staan.
Misschien kan ik beter vragen of je nog wel weet wie ík ben, of je je mij nog herinnert. Maar laat ik dat niet doen. Ik hoef dat spelletje niet te spelen. Ook zonder dat ik mijn naam noem weet je vast meteen van wie dit bericht afkomstig is. Zelfs aan een leeg bericht zou je genoeg hebben gehad. Vreemd dat ik daar zo zeker van ben, als je bedenkt dat vijftien jaar lang genoeg zou moeten zijn om wat dan ook te vergeten. Waarom ik het zo zeker weet? Ik heb er lang over nagedacht en ben tot de conclusie gekomen dat jij nog altijd in het binnenste van mijn geheugen gekerfd zit. Alsof we elkaar vorige week nog hebben gezien, zo vers. Je wordt nooit verleden tijd, zult voor altijd in mijn heden blijven zweven. En daarom weet ik zeker dat, vice versa, een deel van mij nog altijd voor jou bestaat. Zuiver eenrichtingsverkeer bestaat namelijk niet. Dat heb je me zelf verteld.
Misschien herinner je je dat nog?
Waarschijnlijk wel, hè?
Het kan haast niet anders.
Ik ben vol goede moed aan dit bericht begonnen, maar nu weet ik eigenlijk niet goed wat ik je verder te vertellen heb.
Toch wil ik je nog één ding meegeven.
Ze hebben een lijk gevonden, in het meer.
Hij was in een mum van tijd geïdentificeerd.
Gek, hè? Er zijn sindsdien ontelbaar veel dagen verstreken en toch ligt de waarheid nog steeds voor het oprapen.

Ik legde mijn telefoon weg. Meteen ging ik achter mijn computer zitten en typte langzaam de woorden ‘Suseong- meer’ in de zoekbalk. Er verschenen nieuwsartikelen in beeld over een stedenbouwkundige reorganisatie die op stapel stond om de zomeruniversiade naar de stad te trekken. Qua inhoud en toon kwamen de artikelen zo overeen dat het een kwestie van klakkeloos knippen en plakken moest zijn geweest. Waarschijnlijk had de lokale overheid een of ander persbericht verspreid. Het in onbruik geraakte attractiepark Suseong Land, inmiddels niets meer dan een vervallen ruïne, zou volgens de plannen worden gesloopt, zodat de groenvoorziening rondom het meer kon worden heringericht, te beginnen met de drinkfonteintjes waar het in de zomer zo stikte van de muggen. Het leek me een logische gang van zaken. Oude, versleten rotzooi wordt nu eenmaal afgebroken, opgeruimd en weggegooid. Dat is de realiteit van het leven. Het gebouw waar ik als kind in had gewoond was op een gegeven moment ook gesloopt en door nieuwbouw vervangen. De dag dat we naar ons nieuwe adres waren verhuisd, een huis dat mijn moeder met een onbegrijpelijke hoeveelheid bij elkaar gesprokkeld geld had gekocht, had ze van blijdschap gehuild. Omdat haar zielsgelukkige gezicht in me opkwam, ebde mijn verwarring over het berichtje van 1004 enigszins weg. Afgezien van het steeds terugkerende persbericht vond ik geen bijzonder nieuws over het Suseong-meer. Net op het moment dat ik het venster wilde sluiten, viel mijn blik op een uitzonderlijk korte headline onder aan de zoekresultaten.

lijk duikt op bij bouwwerkzaamheden suseong-meer

Met een trillende vinger klikte ik op het artikel.

[…]