Leesfragment: Een stralend, nieuw lied zal ik zingen

Woensdag 28 oktober wordt Piet Schrijvers 70. De emeritus hoogleraar Latijnse taal- en letterkunde, vertaler en essayist wordt geëerd met een luisterboek: Een stralend, nieuw lied zal ik zingen, met teksten van Lucretius, Horatius en Vergilius, voorgedragen door Jeroen Willems. Schrijvers zelf daarover in zijn begeleidende commentaar: 'Hoe vreemd het ook klinkt, met de bloei van het luisterboek heeft de antieke cultuur haar oorspronkelijke presentatievorm teruggekregen.' Klassieke werken werden immers in eerste instantie voor toehoorders, niet voor lezers geschreven. En 'Latijn vertalen is in de eerste plaats een kwestie van luisteren, niet van lezen'. Wij mogen een fragment laten horen.

Piet Schrijvers (1939) promoveerde in 1970 op Horror ac divina voluptas: études sur la poétique et la poésie de Lucrèce. Hij vertaalde van Justus Lipsius Over standvastigheid bij algemene rampspoed (1983) en van Vergilius Aeneis, Landleven( 1996) en Georgica (2004). Schrijvers bereidt een tweetalige uitgave voor van Vergilius' volledige werken voor. Van Horatius bracht hij alle werken bijeen in de tweetalige Verzamelde gedichten (2003), waarin de satiren, epoden, oden, brieven  en de eeuwzang zijn opgenomen. Lucretius' De rerum natura is in een nieuwe tweetalige uitgave uitgekomen als De natuur van de dingen (2008).

Schrijvers kreeg in 2007 de publieksprijs van OIKOS, de landelijke onderzoekschool Klassieken, om hem als de wetenschapper te eren die op voortreffelijke wijze de Klassieke Oudheid onder de aandacht van een groot publiek heeft gebracht.

Het luisterboek van Schrijvers' vertalingen wordt voorgedragen door Jeroen Willems. Hij won eerder de Prijs voor het beste Luisterboek voor zijn versie van Jonathan Safran Foers Extreem luid en ongelooflijk dichtbij. Hij las eerder Maarten 't Hart, Het psalmenoproer en Jeroen Brouwers, Datumloze dagen, voor. Van onderstaand fragment, de inleiding tot Lucretius' De rerum natura, vertaald als De natuur van de dingen, is hier de voordracht te lezen.

'O Moeder van Romeinen, genot van god en mens,
u, milde Venus, die onder de sterrenbanen
de schepenrijke zee en het vruchtendragend land
bevolkt, want dankzij u wordt ieder levend wezen
ontvangen en aanschouwt het licht bij zijn geboorte:
voor u, godin, voor u en voor uw intocht vluchten
winden en wolken, de bonte aarde heft naar u
geurige bloemen, het zeevlak straalt u tegemoet
en licht verspreidt zich glanzend langs een kalme hemel.
Zodra de aanblik van een lentedag zich opent,
bevruchtend en weldadig een zoele bries vrij spel krijgt,
kondigen allereerst de vogels in de lucht
uw komst aan, door uw kracht getroffen in hun hart.
Dan springt het vee onstuimig door het welig weiland,
trotseert de sterkste stroming: betoverd en bekoord
volgt ieder schepsel gretig waarheen u het leidt.
Ten slotte, door in zeeën, bergen, snelle stromen,
in groene velden, bladerrijke vogelhuizen,
met zoete liefde alle harten te doorboren
bewerkt u dat de soorten begerig zich verjongen.
Daar u alléén de loop van de natuur bestuurt
en zonder u niets naar de kusten van het licht
ontspringt en niets ontstaat wat vreugde wekt en liefde,
wil ik dat u mij steunt bij het schrijven van de verzen
die ik probeer te dichten over de natuur
voor mijn vriend Memmius, die u, godin, altijd
in ieder opzicht tot hoog aanzien wilde brengen:
verleen mijn woord temeer een blijvende bekoring.
Maak dat te land, ter zee het woeste krijgsbedrijf
inmiddels wordt gesust en tot bedaren komt,
want u alléen kunt ons met rust en vrede helpen,
daar het woeste krijgsbedrijf door de stoere Mars geleid wordt,
die, overwonnen door een eeuwige liefdeswond,
dikwijls zich ruggelings laat vallen op uw schoot,
reikend met teruggebogen hals naar u, godin,
omhoogkijkt, smachtend zijn verliefde blik verzadigt
terwijl zijn adem weerloos aan uw lippen kleeft. '

Het origineel is te vinden bij The Latin Library én in de boekuitgave, die tweetalig is.

Lees een interview met Schrijvers bij NRC Handelsblad en beluister er een bij OVT.