Leesfragment: Prinsengracht

'Een reis langs de evenaar van Amsterdam', zo noemen Lodewijk Brunt en Kees Tamboer hun ontdekkingstocht over de Prinsengracht, die resulteerde in het foto- en verhalenboek Prinsengracht. 'De Prinsengracht is vierhonderd jaar oud: een openbaar archief, toegankelijk voor iedereen die oog heeft voor de dynamiek van de geschiedenis. De tijden lopen door elkaar heen'. Twee jaar lang 'besnuffelden' ze de Prinsengracht van alle kanten. 'We kunnen iedereen zo'n ‘studiereis’ aanbevelen. Op de Prinsengracht word je met open armen ontvangen. Geen scherpgepunt hekwerk, prikkeldraad, Verboden Toegang-bordjes of waarschuwingsteksten met moordenaarshonden. Blijf je ergens wat langer staan, geheid dat je wordt aangesproken. Prinsengrachters zijn trots om er te wonen of te werken en ze begrijpen heel goed dat iemand hier studiemateriaal verzamelt. Ze vertellen graag hun verborgen verhalen.'
    Op deze eerste zomeravond enkele foto's en fragmenten uit Prinsengracht.

'Bij openbare ruimte denkt iedereen aan straten, pleinen, parken en plantsoenen. Maar in Amsterdam hoort ook water in dit rijtje. De totale oppervlakte van de stad is 220 vierkante kilometer; bijna een kwart, ruim vijftig vierkante kilometer, is water. Dat water wordt intensief benut, voor vervoer en als afvalbak — de grootste vuilnisbelt van de stad ligt onder de waterspiegel.'

'Er is veel pleziervaart: niet alleen van rondvaartboten, want de laatste jaren wordt in de zomer de rust op het water ook verstoord door een explosie van pretbootjes. En er wordt op water gewoond. Amsterdam telt ongeveer 2500 woonboten, waarvan er ruim 800 binnen de grachtengordel liggen. Wonen op water is opgekomen na de Tweede Wereldoorlog, toen de woningnood groot was en veel binnenschepen uit de vaart werden genomen. Daaromheen is een hele cultuur ontstaan, ook op de Prinsengracht. Vanaf de bruggen zie je pas goed wat het watervolk allemaal heeft bedacht.'

'Van begin af aan tot op de dag van vandaag is de Prinsengracht de gracht waar zich het volle stadsleven concentreert: wonen, werken, plezier maken, bidden en leren. Er is altijd volk, het verkeer loopt voortdurend vast en 's avonds brandt overal licht. Alle pogingen van bestuurders en heemschutters om de grachtengordel te bevriezen, zijn hier gestrand. De Prinsengracht verandert voortdurend, past zich aan, maar tegelijk blijven de sporen van het verleden overal zichtbaar. Een openluchtarchief en experimenteel laboratorium tegelijk. Scheppende anarchie. De Prinsengracht is duurzaam.'

'De Prinsengracht is ingrijpend veranderd, maar tegelijk altijd hetzelfde gebleven. De gracht heeft de loopgravenoorlog van de moderne stedenbouwers tegen het rijke, gemengde stadsleven met glans doorstaan. De dromen van de schone stad, waarin de functies wonen, werken, verkeer en vermaak radicaal uit elkaar getrokken worden, hebben hier schipbreuk geleden. Alles krioelt door elkaar, er is steeds rumoer. Het is er niet koud zoals in Suburbia, maar behaaglijk, vertrouwd.'

© 2010 Lodewijk Brunt en Kees Tamboer