Leesfragment: Liefde kent veertig regels

Volgende week verschijnt de nieuwe roman van Elif Shafak, Liefde kent veertig regels. Deze Nacht kunt u er al een fragment uit lezen.

Ella Rubenstein is veertig jaar oud en niet gelukkig getrouwd als ze een baan als proeflezer aanneemt voor een literair agentschap. Haar eerste opdracht is het lezen van een manuscript over de mystieke soefi Roemi, gepassioneerd dichter en advocaat van de liefde. Dit dertiende-eeuwse levensverhaal werpt een nieuw licht op Ella’s eigen leven – en op haar opvattingen over de liefde.

Ella

Northampton, 24 mei 2008

Buiten kijf staat dat het ontbijt de belangrijkste maaltijd van de dag is. Ella geloofde daar althans heilig in en daarom begaf ze zich elke ochtend, zowel door de week als in het weekend, als eerste naar de keuken. Een goed ontbijt, meende ze, zette de toon voor de rest van de dag. Ze had in vrouwenbladen gelezen dat gezinnen die regelmatig samen aan het ontbijt zaten hechter en harmonieuzer waren dan gezinnen waarvan de leden half hongerig de deur uit renden. En hoewel ze veel geloof hechtte aan dat onderzoek, moest ze het vreugdevolle ontbijt waar die bladen het over hadden nog meemaken. Haar ontbijtervaring was een botsing van sterrenstelsels waarbij elk gezinslid een ander tempo aanhield. Iedereen wilde iets anders eten voor zijn ontbijt, wat volkomen indruiste tegen Ella’s idee van gezellig samen eten. Hoe kon er eenheid aan tafel zijn als de een aan een sneetje geroosterd brood met jam knabbelde (Jeannette), terwijl de ander op gepofte honingcornflakes smakte (Avi), een derde geduldig wachtte tot het roerei werd geserveerd (David) en een vierde weigerde wat dan ook te eten (Orly)? Niettemin was het ontbijt belangrijk. Elke ochtend maakte ze het klaar, vastbesloten om geen van haar kinderen de dag te laten beginnen met snoep of andere troep.
Maar toen ze deze ochtend de keuken binnenkwam, begon ze niet met koffiezetten, sinaasappels persen of brood roosteren, maar ging allereerst aan de keukentafel zitten om haar laptop aan te zetten. Ze maakte verbinding met internet om te zien of er een mailtje van Aziz was. Tot haar vreugde was dat er inderdaad.

Beste Ella,

Ik was zo blij om te horen dat het weer beter gaat tussen jou en je dochter. Wat mijzelf betreft, ik ben gisterochtend vroeg vertrokken uit het dorp Momostenango. Ik ben hier maar een paar dagen geweest, maar gek genoeg vond ik het jammer, bijna treurig, toen de tijd was gekomen om te gaan. Zou ik dit kleine dorpje in Guatemala ooit nog eens terugzien? Waarschijnlijk niet.
Telkens als ik afscheid neem van een plaats die me bevalt, heb ik het gevoel dat ik een deel van mezelf achterlaat. Of we er nu voor kiezen om zo veel te reizen als Marco Polo of om van de wieg tot het graf op dezelfde plek te blijven, volgens mij is het leven een opeenvolging van geboorte en sterfte. Momenten worden geboren en momenten sterven. Om nieuwe ervaringen aan het licht te laten komen, moeten oude ervaringen verdwijnen. Denk je niet?
Toen ik in Momostenango was, heb ik gemediteerd en geprobeerd jouw aura te visualiseren. Algauw kwamen er drie kleuren in me op: warm geel, schuchter oranje en gereserveerd metallic-paars. Ik had het gevoel dat dat jouw kleuren waren. Ik vond ze prachtig, zowel afzonderlijk als bij elkaar.
Mijn laatste stop in Guatemala is Chajul – een klein stadje met adobehuisjes en kinderen die veel te wijs uit hun ogen kijken. In elk huis zitten vrouwen van alle leeftijden prachtige tapijten te weven. Ik vroeg een oud vrouwtje om een tapijt uit te kiezen en zei dat het voor een dame in Northampton was. Nadat ze er even over nagedacht had, pakte ze een tapijt uit een enorme stapel achter haar. Ik zweer je dat er meer dan vijftig tapijten in alle mogelijke kleuren op die stapel lagen. Toch bestond het tapijt dat ze voor jou uitkoos uit slechts drie tinten: geel, oranje en paars. Ik dacht dat je het misschien wel leuk zou vinden om te horen over dit toeval, als zoiets tenminste bestaat in Gods universum. Is het ooit in je opgekomen dat onze mailwisseling misschien helemaal niet het gevolg is van toeval?

Hartelijke groeten,
Aziz

P.S. Als je wilt, kan ik je tapijt naar je toe sturen via de post, of ik kan wachten tot we samen gaan koffiedrinken en dan geef ik het je persoonlijk.

Ella sloot haar ogen en probeerde zich voor te stellen hoe de kleuren van haar aura haar gezicht omringden. Opmerkelijk genoeg was het beeld van zichzelf dat in haar opkwam niet haar volwassen ik, maar zijzelf als kind, toen ze een jaar of zeven was.
Er kwamen een heleboel dingen terug, herinneringen waarvan ze dacht dat ze ze achter zich had gelaten. De aanblik van haar moeder die stilstond met een pistachegroen schort voor en een maatbeker in haar hand, haar gezicht een asgrauw masker van pijn; bungelende papieren hartjes aan de muren, felgekleurd en vol glitters, en het lichaam van haar vader dat aan het plafond hing alsof hij wilde meedoen met de kerstversieringen en het huis iets feestelijks wilde geven. Ze herinnerde zich hoe ze tijdens haar tienerjaren haar moeder verantwoordelijk had gehouden voor de zelfmoord van haar vader. Als jong meisje had Ella zich heilig voorgenomen om als zij ging trouwen, haar man altijd gelukkig te maken en haar huwelijk niet te laten mislukken, zoals haar moeder had gedaan. In haar poging om haar huwelijk zo veel mogelijk van dat van haar moeder te laten verschillen, was ze niet met een christelijke man getrouwd, maar had ze de voorkeur gegeven aan iemand binnen haar eigen geloofsgroep.
Pas een paar jaar geleden had Ella de haat voor haar ouder wordende moeder laten varen, en hoewel ze de laatste tijd een goede verstandhouding hadden was het een feit dat ze zich diep van binnen nog steeds niet op haar gemak voelde als ze aan het verleden dacht.
‘Mam! … Aarde naar mam! Aarde naar mam!’
Ella hoorde een hoop gelach en gefluister achter zich. Toen ze omkeek zag ze vier paar ogen die geamuseerd naar haar keken. Orly, Avi, Jeannette en David waren voor één keer allemaal om dezelfde tijd naar de ontbijttafel gekomen, en stonden haar nu op een rijtje te bestuderen alsof ze een of ander exotisch wezen was. Te oordelen naar hun blikken hadden ze daar al een heel tijdje gestaan, in een poging om haar aandacht te trekken.
‘Goedemorgen allemaal’, zei Ella met een glimlach.
‘Hoe is het mogelijk dat je ons niet hoorde?’ vroeg Orly, oprecht verbaasd.
‘Je leek helemaal in beslag genomen door dat scherm’, zei David zonder haar aan te kijken.
Ella volgde de blik van haar man, en daar op het geopende scherm voor zich zag ze de e-mail van Aziz Z. Zahara vaag glimmen. Onmiddellijk klapte ze haar laptop dicht, zonder te wachten tot hij was afgesloten.
‘Ik heb nog zo veel te lezen voor het literaire agentschap’, zei Ella met rollende ogen. ‘Ik zat aan mijn rapport te werken.’
‘Nietes! Je zat je mail te lezen’, zei Avi met een ernstig, zakelijk gezicht.
Wat hadden tienerjongens toch dat ze zo graag andermans tekortkomingen en leugens blootlegden, vroeg Ella zich af. Maar tot haar opluchting leek het de anderen verder niet te interesseren. Ze keken inmiddels allemaal naar iets anders, geconcentreerd op het aanrecht.
Orly was degene die zich tot Ella wendde en de vraag voor iedereen verwoordde: ‘Mam, waarom heb je vandaag geen ontbijt voor ons gemaakt?’
Nu keek Ella ook naar het aanrecht en zag ze wat zij hadden gezien. Er was geen pruttelende koffie, geen roerei op het fornuis, geen geroosterd brood. Ze knikte herhaaldelijk, alsof ze instemde met een innerlijke stem die een onmiskenbare waarheid sprak.
Goeie vraag, dacht ze bij zichzelf, waarom was ze het ontbijt vergeten?

© Elif Shafak
© Nederlandse vertaling Manon Smits en Uitgeverij De Geus
© Auteursfoto Ebru Bilun