Leesfragment: Hard gras 84: Bob Marley en voetbal

Hard Gras is het literaire voetbaltijdschrift van Nederland, opgericht door Henk Spaan en Matthijs van Nieuwkerk. Wij publiceren vanavond voor uit de inleiding van het nog uit te komen nummer 84 en bieden twee fragmenten aan over Bob Marley en zijn link met voetbal.

Wat Hard gras precies is wordt pas echt duidelijk op hun eigen site: Hard gras is een blad in de wij-vorm. Niet dat we een collectief zijn. Van jaren zeventig opvattingen moeten we weinig hebben. Schrijven en lezen zijn individuele activiteiten. Hard gras is een tijdschrift waarin wordt geschreven voor lezers. Dat zijn mensen die ervan houden zich terug te trekken in een hoekje om zich over te geven aan tekst. Daar hoeven niet per se plaatjes in te staan, hoewel ze ons ook niet in de weg zitten. Wel zal  langzamerhand gaan blijken dat Hard gras wordt gedefinieerd door de eerste persoon meervoud. De schrijvers zijn Hard gras. De lezers zijn Hard gras. Wij zijn Hard gras.

Inleiding

Door henk spaan, matthijs van nieuwkerk, hugo borst

Tijdens het Hard gras-diner in januari 2012, kwam Wiep Idzenga aan tafel te zitten bij Johnny Rep. Wiep had in die tijd maar één gespreksonderwerp. Hij had er zich op verheugd eindelijk eens een avond niet over Bob Marley te hoeven praten. Marley was een van die zangers die hun escape vonden in het voetbal. Elton John kon bij Watford zichzelf zijn, Noel Gallagher gaat bij Manchester City uit zijn dak, Rod Stewart mist nooit een Schotland-Engeland, Robbie Williams is voor een kwart miljoen pond aandeelhouder bij zijn favoriete club Port Vale en de zanger van de Nederlandse band Revelation Time was zelf een aardige speler. Marley was letterlijk verslaafd aan het voetbal. Niet zelden begonnen zijn concerten te laat omdat de bandleden de tijd vergaten als ze aan het voetballen waren. De bandleden werden overigens vooral geselecteerd op hun voetbaltalent want Marley wenste niet voor joker te staan als hij bijvoorbeeld, rond een concert uiteraard, een trainingspartijtje organiseerde tegen een paar profs van FC Nantes.

Tijdens die Hard gras avond kon Wiep Idzenga het toch niet laten. He mentioned the war, in dit geval Bob Marley, de man in wie hij zich al anderhalf jaar verdiepte. 'Die heb ik een keer ontmoet in een lift in Libreville, de hoofdstad van Gabon waar we met St. Etienne een trainingskamp hadden,' zei Rep. En zo diende zich weer een anekdote aan voor deze Hard gras-special waarin Idzenga een indringend en verrassend beeld schetst van de man wiens leven meer in het teken stond van het voetbal dan de reggae.

Fragment een

Door wiep idzenga

In Trench Town was het voetbalveld dé plek om te tonen hoe hard en stoer je was, maar daar hadden Bunny, Sledger en Bob in het begin niets aan. Niet gewend aan een echte bal werden ze gewoon uitgelachen. Er werd ook veel harder gespeeld dan in Nine Mile. Vooral Bob had moeite met de omschakeling wat hem de bijnaam Miss Marley opleverde, spelend immers als een meisje. Marley had het zwaar, en geregeld vroeg hij gefrustreerd aan zijn moeder waarom hij niet gewoon een zwarte vader had, zoals de jongens uit de buurt, die hem uitmaakten voor 'little red bwoy'. Bob belandde in vechtpartijen en werd ook verbaal geraakt. Toen zijn eerste, zwarte vriendinnetje het op last van haar familie moest uitmaken bijvoorbeeld. 'We don't want no white man in our breed,' luidden haar broers woorden tegen Marley.
'Muziek en voetbal hielden hem op de been. Zingend en spelend op zijn zelfgemaakte gitaar kon hij zijn diepere gevoelens kwijt,' stelt Sledger. Het was niet verwonderlijk dat zijn eerste soloplaatje de titel 'Judge Not' meekreeg. Voetbal vond Marley zo geweldig dat hij alles eraan deed om beter te worden. Hij keek goed naar de spelers op het veldje bij Vin Lawrence Park en bij Boys' Town, de club van Trench Town, en oefende uren om de bal de baas te worden. Marley vorderde snel, en met een surplus aan zelfvertrouwen trok hij zijn been zelden meer terug, ook niet wanneer hij gewoontetrouw op blote voeten speelde. Hij zocht in partijtjes zelfs bewust de jongens op die eerder geringschattend over zijn huidskleur en lengte hadden gedaan. En met resultaat, want op het veld dwong Bob respect af. Miss Marley werd Mister Marley, en hij kreeg er twee bijnamen bij: Skipper (kapitein) en Tuff Gong (Tough Gang).

Fragment twee

Door wiep idzenga

Het moet eind jaren zestig, begin jaren zeventig zijn geweest toen er 's ochtends geregeld een groep voetballers op het veld verscheen. Clifford kende ze niet, maar een celgenoot uit Trench Town wel. Wat daar beneden urenlang voetbal speelde, fanatiek en met het mes tussen de tanden, was volgens hem een mix van artiesten en bekende voetballers. Hij kon Clifford onder andere Bunny Wailer aanwijzen, Dago, en Bob Marley. Clifford begreep dat Bob Marley en Bunny Wailer samen met Peter Tosh, die zich nooit op dat voetbalveld vertoonde, The Wailers vormden, een populaire groep in Jamaica. Clifford genoot vooral van de fitheid, het plezier en van de vrijheid die de voetballers uitstraalden.
Als ik Dago later bij Boys' Town weer tegenkom, vraag ik hem naar Prison Oval. 'Ya mon, we speelden daar vaak, vooral met het Tuff Gong team op zondagmorgen. Als de gevangenen Bunny en Bob ontdekten, waren ze door het dolle heen. Bob voetbalde er graag, want hij wist dat die jongens het er nog lang over zouden hebben.' Dat is ook precies wat Clifford vandaag de dag zegt, terwijl hij zich scheel zuigt aan zijn joint, zo groot als een winterpeen, en langzaam de rook laat ontsnappen. 'Voor mij en een aantal medegevangenen, veranderde er daardoor wel wat. Bob kwam geregeld. Tegelijkertijd sijpelden er berichten door dat hij in de wereld steeds beroemder werd. Wij zagen alleen zijn haar groeien. De eerste keer dat ik hem daar zag, had hij kort haar. Dat veranderde langzaam in een Afrokapsel, en in 1976, toen ik Bob voor het laatst zag, propte hij zijn lange dreads in een grote gebreide muts.' Misschien voetbalde Bob Marley er nog wel vaker, maar Clifford werd naar een ander gebouw overgebracht en toen hij in 1987 vrijkwam, was Marley al zes jaar overleden.

© Uitgeverij de Buitenspelers