De eerste zin van Knut Hamsuns Pan, vertaald door Rita Verschuur

19 november 2009
| | | |

Volgens I.B. Singer was dit verhaal van verliefdheid en obsessie het meesterwerk van Nobelprijswinnaar Knut Hamsun: Pan. Hij is onlangs verschenen bij Uitgeverij De Geus, in de herziene vertaling van Rita Verschuur. We vroegen haar haar vertaling van de eerste zinnen ervan toe te lichten: 'De laatste dagen heb ik telkens moeten denken aan de eeuwige dag van de Nordlandse zomer. Ik zit er steeds maar aan te denken...'

I de siste dager har jeg tænkt og tænkt på Nordlandssommerens evige dag. Jeg sitter her och tænker på den og på en hytte som jeg bodde i og på skogen bak hytten og jeg gir mig til å skrive noget ned for å forkorte tiden og for min fornøjelses skuld.
De laatste dagen heb ik telkens moeten denken aan de eeuwige dag van de Nordlandse zomer. Ik zit er steeds maar aan te denken en aan de hut en ik begin wat te schrijven om de tijd te korten, puur voor mijn eigen genoegen.

Zo'n 35 jaar geleden maakte ik voor Martin Ros bij de Arbeiderspers mijn eerste en enige vertaling van een Noorse roman, Pan van Knut Hamsun. Eindredacteur was Dr. Amy van Marken, specialist in het Noors, terwijl ik me altijd op het Zweeds had toegelegd. Ze bekeek mijn vertaling dan ook met een kritische blik. Over de eerste zin was ze wel te spreken. 'De laatste dagen heb ik telkens moeten denken aan de eeuwige dag van de Nordlandse zomer.' Maar bij de tweede haalde ze het rode potlood te voorschijn.
'Ik zit er steeds maar aan te denken..,' had ik vertaald. Dat was volgens haar 'huis, tuin en keuken-nederlands' en ze veranderde het in 'Ik denk er zonder ophouden aan...'
'Maar het ritme dan,' zei ik. 'Het ritme dat bij Hamsun zo belangrijk is. Ik heb de hele tekst hardop gelezen.'
'Dat kan wel wezen,' antwoordde Dr. Van Marken, 'maar het gaat hier om literatuur.'
'Volgens mij staat mijn vertaling dichter bij het Noors,' probeerde ik nog, maar zij was onvermurwbaar. En ik spaarde mijn energie voor grotere struikelblokken, die al spoedig opdoemden. Hamsun sprong heen en weer in de tijd. Dat zag er niet uit in het Nederlands, zei Dr. Van Marken, alles moest in de onvoltoooid verleden tijd gezet. Dat deed de vertaalster van Honger ook. Voor mij waren die sprongen nou juist van fundamenteel belang en nu was ik onvermurwbaar. Er zat voor Dr. Van Marken ten slotte niets anders op dan dit irrationele taalgebruik in haar nawoord te vermelden.

Nu zijn we 35 jaar verder. Ik heb mijn vertaling aan mijn eigen kritische blik mogen onderwerpen. Dat tweede huis, tuin en keuken-zinnetje heb ik teruggezet. En de grillige tijdssprongen van Hamsun koester ik nog steeds.

Rita Verschuur vertaalde (deels als Rita Törnqvist) eerder Astrid Lindgren, Torgny Lindgren, Lars Gustafsson, August Strindberg en Per Olov Enquist. Daarnaast schreef ze zelf Astrid Lindgren. Een herinnering en Het geheim van mijn moeder.

De eerste zin van Knut Hamsuns Pan, vertaald door Rita Verschuur

Delen op

pro-mbooks1 : athenaeum