Docenteninterview: Joep Leerssen
08 september 2009Athenaeum Boekhandel verkoopt de studieboeken voor verschillende studies aan de HvA en UvA. Een van die studies is Europese Studies, een van de docenten bij die studie is Joep Leerssen. Hij geeft het hoorcollege Culturele vormgeving van Europa. We mailden met hem over het tweerichtingsverkeer tussen literatuur en geschiedenis, over kip en ei, boek en college, en aanraders: Geert Mak en Tolstoj.
Culturele vormgeving van Europa; De Romantische uitvinding van Europa. Intellectuelen en kunstenaars in de tijd van de revoluties; Europese literatuurgeschiedenis; European Multinationality: Stereotypes and National Character; en de Honoursseminar De nationale identiteit in literatuur, taal, film en (nieuwe) media (1968-2008). Het zwaartepunt van uw colleges ligt nu eens bij de geschiedenis van Europa, dan weer eens bij de literatuur - hoe verenigt zich dat?
'Hoe komen literatuur en geschiedenis samen? In een tweerichtingsverkeer. Enerzijds is literatuur een afspiegeling van de denkwereld van een tijd. Wie literatuur leest, gaat als een tijdreiziger terug naar de voorstellingen, verbeeldingswereld, normen en waarden van een vervlogen periode. Anderzijds is literatuur ook een voorafschaduwing: wat in de historische praktijk tot stand wordt gebracht, ten goede of ten kwade, is vaak de verwerkelijking van iets dat al eerder door schrijvers was bedacht, als scenario. Om die dubbele reden is literatuur (en kennis over hoe je literatuur moet lezen) onmisbaar voor de historicus.'
Voor het eerstejaarscollege dat u geeft, Culturele vormgeving van Europa, schrijft u National Thought in Europe. A Cultural History voor, van Joep Leerssen. Was het boek er eerder, of het college?
'Boek en college zijn als kip en ei. Het college was er het eerst. Daar heb ik meer dan tien jaar geleden een boek bij geschreven. Dat was de Nederlandstalige voorloper van National Thought in Europe: Nationaal denken in Europa. Sindsdien heb ik, mede door het schrijven van dat eerdere boek, nieuwe kennis en inzichten gekregen in die materie (nationalisme-theorieën, feiten uit andere delen van Europa, dwarsverbanden) die ik heb verwerkt in de Engelstalige, sterk uitgebreide versie. En dat breng ik dan weer in de van jaar tot jaar vernieuwde aanpassingen van het college onder.'
Ten slotte: wat moet elke Europese studiewetenschapper in spe, of, in uitbreiding elke lezer lezen naast de verplichte titels? Welk boek kunt u ons van harte aanraden?
'Aanraders zijn er natuurlijk te veel om op te noemen. Geert Maks In Europa blijft een project (het is meer dan een boek) waar ons land trots op kan zijn (al beweegt het zich wel erg sterk in het kommer & kwel-register); Neal Aschersons boek over de landen en culturen rondom de Zwarte Zee, Black Sea, wordt steeds belangrijker; hoe de huidige nationaliteitenproblematiek, van Ierland tot Irak, is ontstaan wordt geweldig uitgelegd in Margaret Macmillan's boeiende verslag van de Parijse Vredesconferentie aan het eind van de Eerste Wereldoorlog: Paris 1919. Als "klassiekers" noem ik Paul Hazard's Crise de la conscience européenne en Huizinga's Herfsttij der Middeleeuwen. En, om meer dan één reden: Tolstoj's Oorlog en Vrede.'
Delen op
