Docenteninterview: Mathieu de Bakker

'Het is een beetje gek om op sabbatical te gaan als je net verkozen bent als docent van het jaar, dat weet ik, maar je krijgt niet vaak de kans om betaald alleen aan je onderzoek te werken. Ik was de afgelopen jaren heel druk, en met veel plezier, bezig met de opleiding, met bestuur, en vooral met onderwijs, maar de beurs van NWO stelt me in staat om eindelijk mijn proefschrift te bewerken voor een handelseditie, de redactie van een essaybundel af te ronden en om weer eens bij te lezen.

Mijn proefschrift ging over Herodotus (ca. 485-425 v.Chr.). Ik heb onderzocht hoe hij in zijn geschiedenis van de Perzische oorlogen personen sprekend opvoert en daarmee laat zien hoe belangrijke gebeurtenissen tot stand komen. Hij weet met die zogenaamde character speeches de psychologie van politiek op een verbazingwekkend moderne manier te analyseren. Die essaybundel gaat ook over Herodotus, specifiek over hoe hij omgaat met mythologie, hoe hij vertelstructuren die verwant zijn aan mythen gebruikt om zijn geschiedschrijving vorm te geven, en hoe hij omgaat met mythologisch materiaal. Dat is juist interessant omdat hij de eerste echte geschiedschrijver is, en dus voor voorbeelden naar andere genres moest grijpen. De bundel stel ik samen met Emily Baragwanath, en hij moet in 2010 verschijnen bij Oxford University Press.

Tegen die tijd sta ik weer in de collegezaal, om Herodotus te lezen met de eerstejaars, en een Griekse tragedie. Voor het eerst sinds jaren geef ik dan ook weer een college Thucydides (ca. 460-400 v.Chr.) voor de derdejaars. Dat is lastiger Grieks, uitdagender ook, en ik kijk er bijzonder naar uit om dat college te gaan geven. Ik ben van plan me te concentreren op de Siciliaanse expeditie (415-413 v.Chr.), waarin de grote zeemacht Athene besluit om Sicilië te veroveren. De besluitvorming is rommelig, de uitvoering rampzalig: Athene komt sterk verzwakt uit de expeditie, en de nederlaag is de eerste in een reeks die uiteindelijk leidt tot Athenes verlies van de oorlog met Sparta.

Wat ik elke classicus-in-spe kan aanraden is Troia und Homer (2001, in 2004 in het Engels vertaald, als Troy and Homer) van Joachim Latacz. Het is niet altijd even onomstreden, maar het is mooi retorisch, het leest bijna als een detective. Het mooie is ook dat het allerlei verschillende disciplines verenigt, Latacz heeft de ambitie van alomvattendheid die doet denken aan de negentiende-eeuwse Altertumswissenschaft - heel anders dan de gebruikelijke versnipperdheid van allerlei specialismen.

Als eerstejaars student zou ik echter gewoon beginnen met wat vertalingen van de klassieken. De vertaling van Homeros van De Roy van Zuydewijn of van Schwartz, of de Ovidiusvertaling van D'Hane-Scheltema. En natuurlijk Herodotus, in de vertaling van Damsté of Van Dolen. Dat is een goede basis, en met de geannoteerde teksten die je als student in de loop van de jaren aanschaft, en de commentaren, bijvoorbeeld de Green & Yellows van Cambridge University Press, bouw je er een mooie handbibliotheek mee op.

Wat ik iedereen zou aanraden om ter ontspanning te lezen over de Oudheid? Tom Holland. Dat is een Britse populariserend geschiedschrijver die z'n werk erg goed doet. Rubicon, over het einde van de Romeinse republiek, en Persian Fire (vertaald als Perzisch vuur), zijn erg sterk. Hij heeft voor dat laatste boek ook Perzische bronnen geraadpleegd, en daardoor een evenwichtig beeld kunnen schetsen.'

Mathieu de Bakker is docent Grieks. Een indruk van de redenen waarom hij docent van het jaar is geworden krijgt u van dit Youtube-filmpje.