De eerste zin van Rolf Lapperts Naar huis zwemmen, vertaald door Jan Bert Kanon
07 maart 2011Wilbur is 1,50 meter, maar zou graag zo sterk en onoverwinnelijk willen zijn als Bruce Willis. Wilbur weet heel zeker: bij hem gaat alles fout. Zijn Ierse moeder sterft bij zijn geboorte, zijn Zweedse vader verdwijnt, zelf is hij dus te klein, en zijn eerste thuis is een couveuse. Als zijn grootouders hem naar Ierland halen, ervaart hij een beetje het gevoel een thuis te hebben en een vaderland. Maar zijn beste vriend komt in een opvoedingsgesticht terecht, zijn grootmoeder overlijdt bij een ongeval, en Wilbur weet: ik ben en blijf een loser. De charmante Aimee wil hem iets anders bijbrengen, namelijk dat hij het geluk eindelijk eens moet zoeken waar het voor het oprapen ligt, als hij maar zou kijken! De zo sympathieke, levensonwillige Wilbur heeft een half leven nodig om te snappen dat je zelfs voor het geluk niet weg kunt lopen. Jan Bert Kanon vertaalde Rolf Lapperts Nach Hause schwimmen als Naar huis zwemmen, en wij vroegen hem de vertaling van de eerste zin toe te lichten.
Heute ist der Tag, an dem ich sterbe.
Vandaag is de dag dat ik sterf.
Niet de lastigste eerste zin die ik ooit vertaald heb. Alliteratie en cadans kreeg ik min of meer cadeau: daag, dag, dat. Ik heb getwijfeld over de vertaling van sterben: doodgaan, overlijden of sterven. Doodgaan: had gekund, maar misschien iets te plat, te direct, en in zin twee komt ‘dood’ ook al voor. Overlijden: te plechtstatig. ‘Sterven’ dan maar: zit qua toon tussen de beide andere in. Deze eerste zin is misschien niet de lastigste, maar wel ‘mijn’ pakkendste eerste zin tot nog toe. De ik is er ineens, en het heeft er alle schijn van dat hij er niet lang zal zijn. En dan moeten er nog bijna vijfhonderd bladzijden volgen. Als — toen nog onbevangen — lezer vroeg ik me af: wíl de ik sterven of móét hij sterven? En waarom? Valt er nog iets tegen te doen? Is het louter narigheid of gloort er nog licht aan de horizon? Enfin, vragen genoeg. Ik verklap niks, de lezer komt er zelf wel achter hoe het met het sterven van de hoofdpersoon is gesteld.
Een tipje van de sluier? Zie de website van de uitgeverij voor een fragment (pdf).
Jan Bert Kanon vertaalde verder Mirko Bonné's IJskoude hemel, Klaus Kreisers Atatürk en werk van Peter Stephan Jungk, Michael Theurillat, Silvia Bovenschen en Erich Kästner.
