Boogers, Van Leeuwen, Palmen, Schilperoord, Thomése, Verbogt op shortlist Libris Literatuurprijs 2016

De Libris Literatuurprijs, de prijs voor de beste oorspronkelijk Nederlandstalige literaire roman van het afgelopen kalenderjaar, werd vorig jaar gewonnen door Adriaan van Dis met Ik kom terug. In 2014 won Ilja Leonard Pfeijffer de Libris Literatuurprijs, in 2013 won Tommy Wieringa, in 2012 A.F.Th. van der Heijden, in 2011 Yves Petry en in 2010 Bernard Dewulf.

Onder anderen A.F.Th. van der Heijden en Annelies Verbeke stonden op de longlist. De jury corrigeert door drie schrijfsters te nomineren de ongelijkheid in de inzendingen en longlist (grofweg eenderde vrouwen tegen tweederde mannen). Dat er geen Belg op de shortlist staat, is niet eigenaardig - op de longlist waren ook maar twee titels door Vlamingen geschreven. Net als op de longlist is uitgeverij Podium sterk vertegenwoordigd, met twee genomineerde titels (Boogers en Schilperoord).

Alex Boogers won al de Boekhandelsprijs met zijn boek. Die ene debutant, Inge Schilperoord, werd ook al voor de ECI Literatuurprijs genomineerd, net als Thomése en Verbeke. Connie Palmen en P.F. Thomése werden beiden meer dan vijfmaal genoemd in de eindejaarslijstjes van 2015.

Lees ook het juryrapport.

De volledige shortlist:

• Alex Boogers, Alleen met de goden [leesfragment]
• Joke van Leeuwen, De onervarenen [recensie]
• Connie Palmen, Jij zegt het [leesfragment | recensie]
• Inge Schilperoord, Muidhond [leesfragment]
• P.F. Thomése, De onderwaterzwemmer [leesfragment]
• Thomas Verbogt, Als de winter voorbij is [leesfragment]

9 mei wordt de winnaar bekendgemaakt.

En de voorspellingen? Arjan Peters fileert in de Volkskrant het juryrapport van de Librs Literatuurprijs. Vlijmscherp: '[Het nominatierapport] stelt dat "niemand de definitie van de roman kan geven" (o nee? een roman is een verhaal dat langer is dan een novelle), en dat de genomineerde boeken "blijk geven van de noodzaak geschreven te zijn en gelezen te worden". Wat een onmachtige kreet.' En: 'Aan romans die iets nieuws doen met het genre, heeft deze jury geen boodschap.' Misschien is dit dan een aanwijzing: 'De jury prijst Jij zegt het van Connie Palmen, zonder de kern te benoemen: dat een roman dieper kan boren dan een biografie vermag. Wellicht bewaart de juryvoorzitter dat voor maandagavond.'

In Trouw wegen Jann Ruyters en Rob Schouten de genomineerde boeken. Een selectie: 'Van alle genomineerden lijkt [P.F. Thomése] het grootste literaire gewicht in de schaal te leggen, maar dat kan ook weleens tegen hem werken, zo'n prestatie van de oude stempel.' '[Palmen] maakte van deze fictieve memoires niet alleen een lyrisch, rijk en meeslepend portret van de getergde, gebroken en uiteindelijk herrezen dichter, maar indirect ook een zelfportret waarin ze haar favoriete thema's kwijt kan.' En 'als de gunfactor doorslaggevend is staat Boogers straks met 50.000 euro in zijn hand'. Verbogt is 'voor de fijnproevers, niet voor iedereen', Van Leeuwens 'domerige vertelster blijft iets te veel om die historische omstandigheden heen cirkelen om de anderhalve eeuw tussen toen en nu echt te overbruggen', en Rob Schoutens 'klomp breekt als [Schilperoord] met dat soort zinnen wint'. Net als Peters benoemen de Trouw-critici de gemiste kansen, wat hun betreft de romans van Hagar Peeters en Stephan Enter.

Ook Toef Jaeger en Thomas de Veen bespreken de prijsuitreiking voor, in NRC Handelsblad, en brengen het in de context van literatuur die tegen de werkelijkheid en de menselijkheid aanhangt, met een 'haakje'. 'Het zijn boeken die oog hebben voor de ander en denken om de lezer: ze vliegen niet uit de bocht, maken geen misplaatste grote gebaren, roepen niet op tot engagement - het klopt allemaal.' Palmen 'wordt als grootste kanshebber gezien', en dat laat zich wel verklaren: 'Op basis van haar ervaringen en haar verbeelding, schept ze iets nieuws en zet zo de werkelijkheid naar haar hand. Het begon met het "haakje", maar uiteindelijk overwint wellicht de fictie.'

Maria Vlaar, in De Standaard, stelde het vrijdag al vast in twee pagina's (waarin de Fintro-shortlist ook meeging): Connie Palmen heeft de grootste kans.

'Vraagt dit tijdsgewricht erom terug te keren naar de kinderjaren en het hoogstpersoonlijke emotionele huishouden? Of stoppen de Nederlandstalige schrijvers of in ieder geval de juryleden de kop in het zand voor wat er om ons heen in de wereld gebeurt? De keuze van de jury is die voor de emotie, en vanuit dat perspectief gezien is er in mijn ogen maar één winnaar: Connie Palmen. Hoe zij Ted Hughes in fictie vol compassie oproept en zijn liefde, verscheurdheid, wroeging, hartstocht en wijsheid beschrijft heeft een onvoorstelbare impact, in ieder geval op deze lezer. Dus, Connie: Jij bent het.'

Op Hebban spreekt oud-jurylid Theo Hakkert zich uit: 'Ik verwacht Palmen of Verbogt.'

De traditionele schaduwjury van Recensieweb weegt ook alle genomineerden, en komt eveneens bij Palmen uit:

‘Connie Palmen had met het liefdesverhaal van Huges en Plath natuurlijk al goud in handen, maar het is niet per definitie gemakkelijk om een fascinerend verhaal op een fascinerende manier op papier te krijgen. Palmen heeft in Jij zegt het de juiste stem gevonden voor dit verhaal, een stem die in eerste instantie misschien irriteert, maar na enige oefening van de kant van de lezer toch overtuigt. En zo weet Palmen met dit boek de lezer aan het denken te zetten over zowel literaire figuren uit de historische canon als over schrijvers die zich vandaag in de publieke ruimte profileren. Palmen claimt niet alleen erkenning voor een literaire zondebok, maar eist ook waardering voor zichzelf als schaamteloos intellectuele schrijver.’