Een Ei of een IJ? Interview met Karst-Janneke Rogaar, auteur en illustrator van Keizer Ei

Illustrator en auteur Karst-Janneke Rogaar had als kind, en nu ook nog weleens, moeite met het spellen van woorden. Dat bracht haar op het geweldige idee om het boek Keizer Ei te maken. Bijna alle woorden met 'ei' komen in dit grappige, spannende, originele verhaal voor. En natuurlijk maakte ze daar prachtige illustraties bij.

Hoe ben je op het idee gekomen om dit boek te maken?

Als kind had ik veel moeite met spelling. Gelukkig had ik een leuke basisschooljuf die voor mij manieren verzon om de spelling van woorden te kunnen onthouden. Ze heeft mij bijvoorbeeld gevraagd de woorden noch, toch en zich zo mooi mogelijk op één papier te schrijven. Zodat ik nooit meer zou vergeten dat deze woorden met ch zijn. Ook heeft ze mij toen een heel kort verhaaltje geleerd waar een paleis, een lakei en een fontein in voorkwamen. Met de bedoeling dat ik deze korte-ei woorden dan makkelijker kon onthouden.

Dit werkte voor mij fantastisch maar het verhaal van mijn juf bevatte maar een klein deel van alle ei-woorden. Zodoende liep ik, sinds ik zelf een kind met dyslexie heb, rond met het idee om een keer te proberen een verhaal te schrijven waarin álle korte-ei woorden een plek zouden hebben. Toen ik afgelopen jaar een Zilveren Penseel won voor mijn illustraties in het boek Vriendschap is Alles, vond ik het tijd om mijn plan uit te gaan voeren. Mariska Budding van Uitgeverij Kluitman was meteen heel enthousiast.

Het is je eerste boek met illustraties en tekst. Hoe vond je het om te maken?

Ik heb het maken van Keizer Ei ervaren als een soort bouwproject. Ik heb de ei-woorden als bouwstenen op losse papiertjes geschreven en daarmee ben ik van start gegaan. Door te schuiven met de woorden, heb ik het verhaal in grote lijnen in elkaar gezet: er ontstond een spanningsboog, een eenvoudig begin en een verassend en dierbaar einde. Toen het gelukt was om alle woorden er in te passen was dat echt een euforisch moment.

Het schrijven voelde alsof ik een heel lang Sinterklaasgedicht maakte. Ik heb nooit echt de ambitie gehad om een verhaal te schrijven, maar schrijven met restricties (geen woorden met een lange-ij gebruiken en korte zinnen maken) en al die verplichte ei-woorden die er in moesten, maakte dat ik het heel leuk vond om te doen. Ik heb veel gelachen tijdens het maken. Dat ik uiteindelijk echt een verhaal geschreven heb, vind ik nog steeds een heel vreemd idee.

Het tekenen was thuiskomen. Wat wel heerlijk was, was dat ik dit keer zelf de tekst kon aanpassen als mij dat voor de tekening beter uitkwam.

Had je meteen een beeld bij het verhaal? Of had je eerst het beeld en toen het verhaal?

Ik heb het geluk dat ik meteen beeld in mijn hoofd zie als ik een verhaal lees. Toen ik de ei-woorden in logische groepjes bij elkaar legde, ontstonden de beelden. Ik ben pas begonnen met tekenen toen ik het verhaal zover af was, dat ik het over de pagina's kon verdelen. Dit is een beetje een detail, maar hierdoor kon ik alle ei-woorden die op een pagina voorkomen in een rode kleur tekenen, wat uiteindelijk heel erg bepalend geweest is voor de vorm van het boek.

Al in een heel vroeg stadium wist ik dat het uiteindelijk een sprookjesachtig en tijdloos verhaal moest worden, met beelden die goed in je hoofd blijven zitten. Als je het boek doorbladert, zie je dat de tekeningen heel verschillend zijn. Zo is er een woeste zee, een groot bos, een volle keuken, een zwoele zomeravond, maar er zijn ook hele eenvoudige en stille tekeningen.

Wat de tekeningen gemeen hebben, is dat ze allemaal groen met rood zijn. Alles wat rood is, wordt geschreven met een korte-ei.

Voor wie heb je het gemaakt?

Ik heb het gemaakt voor iedereen die leert schrijven en iedereen, waaronder ikzelf, die het moeilijk vindt om te onthouden met welke ei/ij een woord geschreven wordt. Dit was de motivatie om er aan te beginnen. Maar nu het af is, hoop ik dat iedereen vanaf 7 jaar het zal lezen en dit sprookje net zo goed gaat kennen als Hans en Grietje.

Wat was het het leukste, spannendste, meest onverwachte aan het maken van dit boek?

Het spannendste was of het zou lukken een goed verhaal te maken met al die woorden die niks met elkaar te maken hebben, behalve dan dat ze een ei bevatten.

Het leukste was dat uiteindelijk alles in elkaar greep en klopte. En dat ik het aan mijn hele familie voorlas tijdens een familieweekeind en iedereen heel erg moest lachen. Omdat ik alle ei-woorden kwijt moest zijn er hilarische stukjes ontstaan. Ik heb ook veel zitten grinniken tijdens het tekenen van de onfeilbare Keizer Ei, mijn favoriete personage.

Tegen het eind van het proces heb ik een aantal mensen gevraagd om mee te lezen, waaronder Simon van der Geest. Hij leest en kijkt scherp (ik maak de illustraties voor zijn boeken en lees dan ook met hem mee). Het was heel spannend om het aan hem te laten lezen, en toen hij na het lezen aanbood om de eindredactie te doen was dat natuurlijk fantastisch!

Wat overigens ook erg spannend is, is hoe de tweekleurendruk uit zal vallen. Als het zo wordt zoals ik het in mijn hoofd heb, wordt het prachtig, maar dat is nog even afwachten.

Viel er ook iets tegen?

Punten en komma's zetten vond ik altijd al lastig en dat vind ik nog steeds.

Verlangde je soms niet naar een ij?

Nee helemaal niet! Doordat ik geen lange-ij wilde gebruiken moest ik op zoek naar oplossingen. Dat was een hele leuke puzzel. Ik heb allemaal manieren moeten bedenken om die ij te omzeilen. Keizer Ei praat bijvoorbeeld in de wij-vorm, dat is heel handig, daardoor kan hij het hebben over 'ons terrein' en 'ons beleid'. Maar het woordje 'wij' moest ik dan weer zien te vermijden. Misschien is het juist zo goed gelukt, omdat ik geen lange ij mocht gebruiken. Het sprookje is hierdoor denk ik heel eigen geworden.

© Illustraties Karst-Janneke Rogaar