Babeth Fonchie Fotchind, Iduna Paalman, Marieke Lucas Rijneveld: de drie beste dichtbundels van 2022 volgens Miriam Piters

Sommige dichtbundels houd ik ook maanden na een eerste lezing binnen handbereik. De genuanceerde meerduidigheid legt bij veelvuldige herlezing andere lagen bloot en de zorgvuldige taal blijft verrassen. Van het afgelopen jaar zijn dat (in alfabetische volgorde): Plooi, de debuutbundel van Babeth Fonchie Fotchind, Bewijs van Bewaring van Iduna Paalman en Komijnsplitsers van Marieke Lucas Rijneveld. De grote gemene deler bij deze drie is dat je meegaat op een queeste naar de kern van het mens-zijn, langs innerlijke conflicten die gepaard gaan met het maken van keuzes. Je ervaart de consequenties van verstikkende normen en waarden, van ouders, van de maatschappij en van de beperkingen die je jezelf toestaat. Je komt iedere bundel anders uit dan je erin bent gegaan.

Babeth Fonchie Fotchind, Plooi

Babeth Fonchie Fotchind meandert in Plooi spelenderwijs tussen verschillende poreuze biotopen die hun eigen kleur krijgen door diverse rijke taalregisters. Sensitief staat ze stil bij de vraag hoe je je eigen leven kunt vormgeven, ondanks invloeden van buiten die je in een bepaalde richting proberen te plooien, die je doen schipperen, die je laten zwalken terwijl je je eigen koers nog aan het zoeken bent. Als elke plek ‘een onstekingswaarde kent’, als je huis zweeft, hoe vind je dan, los van de patronen die je geacht wordt te herhalen, bevrijd van alle goedbedoelde adviezen, je eigen wezen?

Iduna Paalman, Bewijs van bewaring

Iduna Paalmans bundel Bewijs van bewaring onderzoekt in 32 breed uiteenwaaierende gedichten actuele dilemma’s rondom eigenaarschap van verhalen. Welke versie van een verhaal bewaren we voor het nageslacht? Aan welk verhaal hechten we geloof? En waarom? Paalman verleent een ‘sabeltandachtige herinnering’ aan vrouwelijke stemmen die al te lang veronachtzaamd zijn en die het verdienen losgeweekt te worden ‘uit de aangekoekte lagen’. Haar dynamische gedichten nodigen door hun pijnlijke precisie in taal en constructie uit tot intensieve introspectie.

Lees twee gedichten uit Bewijs van bewaring en Romy Day Winkels aanbeveling.

Marieke Lucas Rijneveld, Komijnsplitsers

Bij Komijnsplitsers van Marieke Lucas Rijneveld kiert de existentiële eenzaamheid, het onoverkomelijke onbegrip en de hunkering naar echt contact gierend door alle versregels heen. Het lyrisch ik, een ‘mooie zoekmatroos’, leeft als een ware romanticus in ‘schoonheidsverlangen’. Hij haalt meedogenloos ‘met een klauwhamer de spijkers uit de kwetsuren’, wiegt je troostrijk ‘naar de andere kant van de sluimertijd’ , doet je zien hoe ‘we de lak van iemands bestaan af botsen’ en laat de ‘melkwegen van hunkering’ door je lichaam stromen. Er is geen dichter met authentiekere, fantasievollere en tegelijkertijd trefzekerdere taal dan Rijneveld.

Lees op onze site een gedicht uit Komijnsplitsers.

Miriam Piters is conrector en docent Nederlands aan het Montessori Lyceum Rotterdam en recensent.