De 10 boeken die je als feminist gelezen moet hebben, met Madeleijn van den Nieuwenhuizen

1. Aletta Jacobs - Herinneringen

'In maart van dit jaar precies 100 jaar geleden, in maart 1924, verscheen Herinneringen van Aletta Jacobs. Ik vind dat echt een prachtig boek en heb het menig keer weggegeven als cadeautje. Aletta Jacobs was zoveel meer dan enkel de eerste Nederlandse vrouwelijke arts...' Lees verder.

2. Amia Srinivasan - Het recht op seks. Feminisme in de 21e eeuw

‘Onlangs keek ik het nieuwe Youtube video-essay van Contrapoints (Natalie Wynn), over de boekensaga Twilight, maar eigenlijk over de origine van verlangen, “top/bottom”-dynamieken en de curieuze relatie tussen onderdrukking en lust. Na afloop kreeg ik opnieuw zin om het boek Het recht op seks. Feminisme in de 21ste eeuw te lezen. In zes prikkelende essays onderzoekt de filosoof Amia Srinivasan seksualiteit in al haar complexiteit.' Lees verder.

3. Julie Phillips - The Baby on the Fire Escape. Creativity, Motherhood and the Mind-Baby Problem

'Auteur Julie Philips weeft levendige portretten aan elkaar van zes vrouwelijke creatievelingen in de twintigste eeuw; van Audre Lorde tot Susan Sontag en Alice Neel. The Baby on the Fire Escape is een reflectie op wat het betekent om te scheppen - niet in ‘a room of one’s own’ maar thuis met de fam (of nouja: met thuis een fam). Het knagende gevoel een egoïst te zijn, de worsteling met een fragmentatie van concentratie. En de radicale bevrijding die besloten lag in de realisatie dat moederschap niet buiten het kunstenaarschap staat, maar er onderdeel van is.' Lees verder.

4. Marie-Claire Melzer - Drie vrouwen. De vergeten feministen van de jaren dertig

'Recent publiceerde uitgeverij Alfabet het welkome boek Drie vrouwen, de vergeten feministen van de jaren dertig. Schrijver Marie-Claire Melzer verlegt de focus van de twee golven naar drie feministen die zich (onder meer) in het diep-conservatieve Nederland van de jaren dertig lieten horen. We volgen Corry Tendeloo, Charlotte Polak en Willemijn Posthumus - Van der Groot. Respectievelijk een echtscheidingsadvocaat (later politica), een doktersvrouw die zich inzette voor ongehuwde vrouwen, en de eerste gepromoveerde vrouwelijke econoom.' Lees verder.

5. Roline Redmond - De Doorsons. Op zoek naar een Afro-Amerikaanse slavenfamilie in het Caribisch gebied

‘Mijn feministische leestip van deze maand is een boek dat niet hoofdzakelijk over vrouwenemancipatie gaat. Toch is het de Surinaamse vrouw die de glansrol heeft in dit boek over het slavernijverleden en haar impact voorbij afschaffing. Schrijfster Roline Redmond neemt ons mee op pad in De Doorsons: Op zoek naar een Afro-Amerikaanse slavenfamilie in het Caribisch gebied. Via haar familiegeschiedenis laat Redmond zien hoe het Nederlands kolonialisme niet alleen lange tijd de levensverhalen van mensen dicteerde, maar ook hun relatie tot die verhalen.' Lees verder.

6. Elisabeth Leijnse - Cécile en Elsa, strijdbare freules

‘Een van de mooiste boeken die ik de afgelopen jaren las, is Cécile en Elsa, strijdbare freules (2015). Toegegeven, niet de meest opzwepende titel, maar wel degelijk een juweel van een feministische dubbelbiografie. Het laatste hoofdstuk las ik op een hete zomerdag in mijn studio in New York. Liggend op bed, mijn benen hoog tegen de muur voor wat verkoeling, de tranen over mijn wangen stromend. Ik had lang niet gehuild bij een literair afscheid.' Lees verder.

7. Frans de Waal - Anders

'"Sinds ik zwanger ben, voel ik me steeds vaker een aap." Mijn vriendin nipt kalm van haar thee. “Of nou ja", corrigeert ze, “eigenlijk vooral sinds ik het boek Anders van Frans de Waal las.” Ik zeg dat ik me ook wel vaker een aap wil voelen. Ze vervolgt: “Er komen zulke interessante instincten boven nu ik zwanger ben; en ik voel me meer verbonden met het dierenrijk. Wist je trouwens dat vrouwtjesapen ook moederschapstraining moeten krijgen van andere moeders voordat ze het kunnen?” We keuvelen nog wat over feminisme en apenrotsen. Na onze afspraak wandel ik naar de lokale boekhandel. Anders: gender door de ogen van een primatoloog (2022) blijkt inderdaad een prachtig en fascinerend boek.' Lees verder.

8. Angela Saini - De patriarchen

'Eeuwenlang zijn vrouwen - over de hele wereld - tweederangsburgers geweest, met minder zeggenschap over eigen lijf, bezit en daad dan hun mannelijke medemens. Ze zijn het op veel plekken nog. Waar komt dat toch vandaan? In het voortreffelijke boek De Patriarchen, de oorsprong van ongelijkheid (2023) zoekt de Britse wetenschapsjournalist Angela Saini naar antwoorden op die complexe vraag.' Lees verder.

9. Miranda July - All Fours

'Het boek zoemde rond deze zomer. In verschillende feministische appgroepen op mijn telefoon ontstond een enthousiast, bijna koortsachtig geroezemoes. Het zou transformerend zijn, radicaal, hilarisch! Nee serieus, nu kopen. Ik kreeg er minder zin van; mijn eigen zomer voelde al transformerend genoeg. En hilarisch, really?

Toen de herfst aanbrak had ik genoeg van mijn blasé houding en kocht een exemplaar. Later die middag zat ik te hinniken en te knorren in een diner, zoals ik lang niet had gedaan om een boek. (De memoires van Aletta Jacobs zijn geweldig, but they do hit different.)' Lees verder.

10. Lotte Houwink ten Cate - De mythe van het gezin

'Onlangs las ik het boek van historicus Lotte Houwink ten Cate - een vriendin van me. In De mythe van het gezin vertelt zij - zelf een alleenstaande moeder - hoe een vrouw op de stoep van haar crèche zich eerst beklaagt over haar eigen huwelijk, om eraan toe te voegen dat Lotte natuurlijk pas écht zielig is, als alleenstaande ouder. Het strookt niet met Lotte’s eigen beleving: ze zit misschien niet in een traditionele gezinsstructuur - een kerngezin met twee ouders en een of meerdere kinderen onder een dak - maar is doorgaans erg gelukkig.' Lees verder.

Over Madeleijn van den Nieuwenhuizen

Madeleijn van den Nieuwenhuizen is rechtshistoricus, mediacriticus en uitgesproken feminist. Ze werkt als Fulbright PhD-kandidaat aan de City University of New York. Op haar Instagram-account @Zeikschrift stelt ze misstanden in de Nederlandse media aan de kaak, waaronder genderstereotypering. Ze werkt momenteel aan een grootschalig oral history-project over handelingsonbekwaanheid van getrouwde vrouwen in Nederland.