Klassieke oudheid tips, met: J.M. Hemelrijk en Anthony Everitt (januari 2015)

• In 2009 publiceerde Emeritus hoogleraar Archeologie en oud-directeur van het Allard Pierson Museum J.M. Hemelrijk het eerste deel van Makron en zijn Makkers – Vaasschilders in Athene 525-475 v.Chr. Hierin benadrukt hij in 31 ‘colleges’ het belang van de Griekse vaasschilderkunst als basis van de westerse kunst en probeert hij het thema op een plezierige manier inzichtelijk te maken  voor een groot publiek. Na vijf jaar wachten is er naast een herdruk van het eerste deel eindelijk ook het tweede deel (Makron en zijn Makkers 2 – Vaasschilders in Athene 525-475 v.Chr) waarin de serie wordt gecompleteerd met nog eens 28 hoofdstukken.
• ‘A Compendium of extraordinary stories, facts and anecdotes,’ zo wordt het nieuwe boek SPQR: A Roman Miscellany van de bekende oudhistoricus Anthony Everitt samengevat. Samen met journalist Roddy Ashworth schreef hij een geestig en onderhoudend boek over alles wat u wilde weten over het oude Rome. Bent u meer van de Griekse oudheid dan is Eureka!: Everything You Ever Wanted to Know About the Ancient Greeks but Were Afraid to Ask van classicus Peter Jones een aanrader.
• Er is nu een vertaling  van Alessandro Barchiesi’s klassieker La Traccia del Modello, oorspronkelijk in 1984 uitgegeven in Italië, getiteld Homeric Effects in Vergil’s Narrative. Het boek gaat over de grote narratieve invloed van de teksten van Homerus op het schrijven van de Romeinse dichter Vergilius en kan nog steeds worden beschouwd als een standaardwerk op het gebied van de intertekstualiteit.
• Als onderdeel van zijn dialogen beloofde Plato dat hij zijn beschrijvingen van 'de Staatsman' en 'de Sofist'  nog zou aanvullen met een derde werk over 'de' filosoof. Dit werk schreef hij nooit, maar classica Mary Louise Gill beweert in Philosophos: Plato’s Missing Dialogue dat Plato dit bewust niet heeft gedaan omdat hij zijn lezers en studenten wilde stimuleren dit portret zelf te creëren: 'Gill reveals how, in finding the philosopher through the exercise, the student becomes a philosopher by mastering his methods.'
• Over de late oudheid deze maand een opnieuw uitgegeven klassieker van de bekende oudhistoricus Peter Brown: The Cult of the Saints – it’s Rise and Function in Latin Christianity, waarin de opkomst en het belang van heiligenverering in het vroege christendom centraal staan, en een mooi boek over de weinig onderzochte maar zeer kenmerkende octogonale architectuur van de laat-Romeinse keizerlijke graftomben: The Roman Imperial Mausoleum in Late Antiquity door kunsthistoricus Mark Johnson.

Onze vorige tips waren:

• APDe Flavische keizers Vespasianus, Titus en Domitianus heersten in Rome tussen 69 en 96 na Christus en zijn het onderwerp van Keizers van het Colosseum, het nieuwe boek van classicus Anton van Hooff (bekend van Nero en Seneca en Klassiek). De dynastie die de Julisch-Claudische keizers opvolgde is volgens Van Hooff te zien als een microstudie van het Romeinse keizerschap, omdat Vespasianus aan de macht kwam door een militaire coup en er daarna succesvolle erfopvolging plaatsvond en zijn zoons op de troon kwamen. 'Als parvenu's op de troon maakten de Flaviërs veel werk van brood en spelen, en niet te vergeten stenen: de massa van Rome werd van graan voorzien, zij kreeg luisterrijke festivals en vergaapte zich aan de talrijke bouwwerken die in Rome hersteld werden of nieuw gebouwd. Het spectaculaire symbool van hun politiek om de volksgunst te winnen is de bouw van het Flavische Amfitheater, dat sinds de middeleeuwen Colosseum wordt genoemd: Vespasianus begon met de bouw, Titus wijdde het officeel in en Domitianus legde er de laatste hand aan. De Flavii mogen daarom gelden als de keizers van het Colosseum.'
  We publiceerden voor uit de vorige Van Hoof: Klassiek. Kleine geschiedenis van de Grieks-Romeinse wereld.
• Uit de nieuwe van Jona Lendering, Israël verdeeld. De Joodse wereld aan het begin van onze jaartelling hebben we natuurlijk al voorgepubliceerd. Maar nu is het boek er, en het is de moeite waard. Met sadduceeën, farizeeën, essenen, aanhangers van de 'vierde filosofie' en volgelingen van Jezus, een tempel waarin nog geofferd werd, en het touwtrekken met de overheersers uit Rome. Lendering was al te gast bij OBA Live, 23 november is de presentatie in hetRijksmuseum van Oudheden, en als laatste introductie is er een inleiding opLivius.nl. (Laatste argument om het boek te kopen: bij aanschaf in de winkel (reserveren kan online!) kunt u deze kortingsbon inzetten.)
• Dat het vestigen van een nieuw bewind in de Romeinse tijd vaak niet zonder bloedige terreur kan is te lezen in Dodenlijst. Appianus en Cassius Dio over het bloedige verleden van keizer Augustus, een uitgave van Stichting Zenobia en Uitgeverij Verloren. Augustus liet op grote schaal proscripties uitvoeren waarbij veel senatoren het leven lieten. In dit boekje zijn stukken van Appianus en Cassius Dio vertaald (door Willem van Maanen en Marco Poelwijk) waarin wordt ingegaan op deze schaduwkant van de bekende keizer. Het begin van Appianus' relaas mag exemplarisch heten: 'De drie kwamen bij elkaar en maakten een lijst van personen die moesten sterven, met daarop de mensen die in hun ogen verdacht waren om hun invloedrijke positie, en persoonlijke vijanden; daarbij ruilden ze namen van hun eigen familieleden en vrienden op de dodenlijst met elkaar uit. En het bleef niet bij die ene keer.'
  Uitgeverij Verloren heeft een digitaal inkijkexemplaar.
• De invloed van de natuur op de werken van Aristoteles staat centraal in The Lagoon: How Aristotle Invented Science. Bioloog Armand Leroi laat zien dat natuurwetenschap een belangrijke basis vormde voor de filosofie van Aristoteles. The Guardian: 'This book is powerful, graceful and charming. Leroi's prose is as blue-white bright as an Aegean sky reflected from a whitewashed wall.' En The New York Times: 'I admire Leroi for striving to naturalize Aristotle’s system in the light of modern biology. He certainly convinced me that Aristotle has gotten a raw deal in the official scientific story. And I admire Leroi, too, for fessing up, finally, that Aristotle can’t be entirely naturalized. On the whole, I admire this entertaining, insightful and felicitously written book.'
• De romanisering van vreemde volkeren onder het juk van de Romeinen is een boeiend en veelbediscussieerd onderwerp. Van Rome naar Romeins. De diversiteit van het Romeinse Rijk (onder redactie van Allard Pierson-directeur Wim Hupperetz) gaat over de wisselwerking tussen de Romeinen en de volkeren waar zij mee in aanraking kwamen. Het  is tegelijkertijd ook de catalogus bij de tentoonstelling Keys to Rome. Bekijk het inkijkexemplaar via uitgeverij WBooks.
  Ook de bundel Roman in the Provinces: Art on the Periphery of Empire begeleidt een tentoonstelling, in de Yale University Art Gallery, en gaat in op wat de interactie tussen Romeinse en inheemse culturen heeft voor de materiële cultuur, van alledaagse keramiek tot sculpturen en mozaïekvloeren.