Nieuwe Oudheid: Dexter Hoyos, Horatius, Seneca, Van hun voetstuk, Ex Oriente Lex, Beauty

• In het kader van de Week van de Klassieken verscheen het themaboekje Te Wapen! waarin Hein van Dolen, Olivier Hekster en Fik Meijer enkele beroemde veldslagen uit de Klassieke oudheid beschrijven. Hekster beschrijft onder meer een ‘andere’ slag bij Thermopylae in 267 na Christus tussen Goten en Romeinen en geeft een Nederlandse vertaling van een nieuw ontdekt stuk tekst uit de Skythika van de derde eeuwse schrijver Dexippus, waarin de inval van Goten en Herulen in Griekenland ter sprake komt. Wouter van Dijk van Hereditas Nexus schreef er een recensie over: 'Dit promotiewerkje van de Week van de Klassieken 2015 blijft mede door de vaardige pen van de drie historici een erg onderhoudende en vlot geschreven bundel. Dat er zelfs plaats is gevonden voor gloednieuw onderzoek [...] zorgt voor de kers op de taart.'
• De conflicten tussen grootmachten Carthago en Rome spreken altijd erg tot de verbeelding. De Punische oorlogen worden meesterlijk beschreven door de Australische hoogleraar Dexter Hoyos in zijn nieuwste boek Mastering the West: Rome and Carthage at War en is ter gelegenheid van de Week van de Klassieken gunstig geprijsd: € 24,50 in plaats van € 32,50 (op=op!). Lees Roel Saleminks recensie: 'Lees dit boek – als u alles wilt weten over Hannibal en Scipio Africanus, over de opkomst van Rome als wereldmacht en de ondergang van het eens bloeiende Carthago.'
• Daarnaast is er de bundel Pluk de dag. 50 oden van de Romeinse dichter Horatius, vertaald, ingeleid en toegelicht door Paul Claes. Claes noemt Horatius de “meest onvertaalbare en de meest vertaalde van alle Romeinse dichters”, maar vooral ook één van de grootste. Zie hier een fragment.
• Van de Historische Uitgeverij is er het tweede deel in de reeks van Seneca’s Tragediën getiteld Seneca II: Thyestes, Agamemnon, Oedipus, Hercules. Schrijvers licht zijn vertaling toe op onze website:

  'Een referaat van een van de deelnemers wees mij op het consistente gebruik van het beeld van storm en golven in de gehele toneeltekst. Ik heb mijn vertaling dankbaar gewijzigd in: "Wat golf je heen en weer?" De vertaling "wat golf je?" vind ik vreemd Nederlands, maar door de toevoeging "heen en weer" kwam ik ruimte tekort. Ik had staan: "Wat aarzel je? De beste weg staat niet meer open." Een voor de hand liggende inkorting is om wat in het Latijn negatief is uitgedrukt, in één semantisch begrip samen te vatten, dus: "de beste weg is dicht".'

• In het Valkhof Museum in Nijmegen is nu de tentoonstelling Van hun Voetstuk – Romeinse Beelden herontdekt waarin overblijfselen van monumentale bronzen beelden in de noordelijke regionen van het Romeinse Rijk worden getoond, maar ook een nagenoeg compleet standbeeld van keizerin Agrippina afkomstig uit Herculaneum. Bij de tentoonstelling is een mooi vormgegeven catalogus verschenen met veel foto’s en interessant onderzoek naar de verschillende objecten.
• In het British Museum staat nu de expositie Defining Beauty: The Body in Ancient Greek Art. De catalogus ligt ook bij ons. The Guardian is lyrisch. 'The show, Defining Beauty, boasts magnificent and sometimes colossal objects lent by the likes of the Pergamon Museum in Berlin, the Metropolitan Museum in New York, and the Glyptothek in Copenhagen. Yet this truly authoritative array of ancient art, which has been brought across seas and continents, all goes to show one thing: the best surviving Greek images of the human body or anything else are right here in London.'

  Bekijk de trailer bij de expositie:
  

• Voor een ongetwijfeld iets kleiner publiek is Ex Oriente Lex: Near Eastern Influences on Ancient Greek and Roman Law, postuum van Raymond Westbrook. Archaïsche Griekse en Romeinse wetgeving krijgt logica geplaatst naast voorbeelden uit het Nabije Oosten, laat hij zien in een twaalftal essays. Interessant, want zoals Gregory Nagy zegt:

  'Both experts and non-experts in the study of the ancient world are indebted to the editors for this splendid edition of Raymond Westbrook’s papers. Westbrook is a master comparatist, and his work is a model for humanists and social scientists who seek to enhance their discovery procedures by combining internal analysis with comparative perspectives. By comparing Near Eastern legal traditions with the relevant evidence recorded in ancient Greek and Latin texts, Westbrook has profoundly changed how we look at ancient law.'

Vorige maand tipten we:

• Emily Wilsons Seneca: A Life (in de Verenigde Staten uitgegeven met de prikkelende titel The Greatest Empire) wil de definitieve biografie zijn van de stoïcijn en tragicus, de sobere rijkaard en de dienaar van de tiran Nero. Emily Wilson (University of Pennsylvania), vertaalster van zijn tragedies en auteur van The Death of Socrates: Hero, Villain, Chatterbox, Saint, komt in 512 pagina's behoorlijk in de buurt. Maar zoals Mary Beard stelt in de New York Review of Books is het een bijna onmogelijke opdracht, om de veelzijdigheid - hypocrisie misschien zelfs - van de filosoof te duiden:

  'Wilson has a much stronger line, in suggesting that the search for consistency—elusive, even impossible, though it might have been—was precisely Seneca’s project, and his problem. As she cleverly insists, “the most interesting question is not why Seneca failed to practice what he preached, but why he preached what he did…given the life he found himself leading.” Ultimately, she claims, he was trying to assert mastery (or “empire” as her title has it, taken from one of the Letters) both over himself and over the world. It is a bravely argued case.'

  Wilson licht het zelf toe - al is het geluid wat onaangenaam, en begint het pas vanaf 5:16:
  

• Meer Seneca vinden we in het vijfde en laatste deeltje van Vincent Huninks handzame Seneca-vertalingen, De goede dood, dat met passages uit de brieven en de essays én sterfscène volgens Tacitus, Seneca laat zien zoals hij graag herinnerd zou willen worden. Los daarvan: zijn overwegingen over de laatste levensdagen, pijn, ellende en euthanasie blijven uiterst relevant. We publiceerden voor op Athenaeum.nl.
• Een stap terug in de tijd naar Caesar, neemt Tom Stevenson in Julius Caesar and the Transformation of the Roman Republic ons mee naar het leven van de voorganger van Nero. In deze inleidende studie kiest de Australische wetenschapper voor de theorie dat Caesar niet streefde naar alleenheerschappij. In een interview:

  'A number of famous historians, in the wake of the German master Theodor Mommsen, have argued that Caesar could see from a young age that the Roman Republic was doomed. It was dominated by a corrupt and violent nobility, whose members fought one another but were united in exploiting the ordinary inhabitants of Rome and the provinces. The only answer was for him to aim at supplanting the decadent nobility by becoming Rome’s king, supported by the common people. This reconstruction, however, seems plainly influenced by hindsight, viz. the dictatorship of his final years has colored the interpretation of his entire career. The reality was much less certain, and much less aimed at autocratic dominance of the Roman state.'

• En dan een grote stap vooruit, naar het meest Griekse onderdeel van dit lijstje. Anthony Kaldellis verbindt het Byzantijnse Rijk sterker met de Italiaanse voorganger: in feite was die monarchie ook een republiek. Vandaar de titel The Byzantine Republic: People and Power in New Rome. De klassieke wetten en de soevereiniteit van het Byzantijnse volk staan centraal in zijn analyse.
  Paul Stephenson van de Radboud Universiteit las het boek al: 'This is an important book that establishes beyond a doubt that the image we have of Byzantium, the Roman Empire in the East, is in need of revision. Kaldellis breaks down the artificial and damaging divide between Roman and Byzantine studies with his encyclopedic knowledge of the full run of Byzantine historiography.'
  Kaldellis is dezer dagen sterk vertegenwoordigd op onze afdeling, met naast een tweedelige vertaling van de vijftiende-eeuwse historicus Laonikos Chalkokondyles in de Dumbarton Oaks Medieval Library, ook een vergezellend boek, A New Herodotos: Laonikos Chalkokondyles on the Ottoman Empire, the Fall of Byzantium, and the Emergence of the West. Laonikos was een van de eerste historici die een seculiere en neutrale blik op de islam en de Ottomanen had. Zijn navolging van Herodotus, in Thucydidisch Grieks, beschrijft de opkomst van het Ottomaanse Rijk vanaf begin veertiende eeuw, met geografische en etnografische uitstapjes.