Recensieoverzicht: Annelies Verbeke, Sarah Hall en T.C. Boyle (26 augustus 2015)

Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. Ook de Vlaamse kranten en weekbladen worden, elke maandag of dinsdag, opgenomen in het overzicht, met dank aan Johan Eeckhout. De titels verwijzen naar de fysieke boeken; tussen rechte haken staan e-books, gebonden en oorspronkelijke edities, en redactionele items op Athenaeum.nl.

In De Morgen een gesprek tussen Jeroen de Preter en Kristien Hemmerechts over haar nieuwe roman Alles verandert [e-book], een roman die zich spiegelt aan J.M. Coetzees In ongenade [e-book | Disgrace]. Ook Hemmerechts voert een literatuurprofessor op die een vrouw misbruikt maar deze hoofdpersoon is een vrouw. ‘Ik wil laten zien in hoeverre gender een rol speelt in de roman In ongenade. Niet om het aan te klagen, maar om het te laten zien,’ zegt de auteur die zich blijft opwinden over het mannelijk overwicht in literatuur, maatschappij en politiek in Vlaanderen: ‘Ik denk dat u zich het als man niet kunt voorstellen hoe dat hier werkt, als je je als vrouw wilt mengen in een gesprek over politiek en maatschappelijke problemen.’

Bij de zeventigste verjaardag van Patrick Conrad verschijnt As. Verzamelde gedichten, Paul Demets ziet hoe de existentiële angst meer en meer om de hoek loert in de poëzie van de dichter die ook opvalt om zijn maniëristische stijl. Jozefien Van Beek heeft het over het festival Burning Man, naar aanleiding van het boek Art of Burning Man waarin fotograaf NK Guy de meest memorabele constructies vastlegt die voor het festival werden gebouwd en Annick Vandorpe signaleert Filosoferen over beweging en sport [e-book] van Damon Young. Dirk Leyman toont zich verrast over Een verlate reis [e-book] van Daan Heerma van Voss: het masker van de ironie wordt afgezet voor een ‘fraai eerbetoon [...] en een droogkomische hommage’ aan zijn peetvader Daan de Jong. En Frank Heinen beleefde plezier aan de detective De rib van Adam van Antonio Manzini.

Bill Clegg drong met het nu vertaalde Heb je ooit familie gehad [e-book] door tot de longlist van de Man Booker Prize, Marnix Verplancke las een verhaal verteld door een hele schare personages, een roman die iets wezenlijks zegt over mens en literatuur omdat hij ons doet beseffen waarom we boeken blijven lezen: ‘omdat we nooit uitgekeken zullen raken op onze eigen mysterieuze en ongrijpbare veelzijdigheid die we erin weerspiegeld vinden’. En Eric Min recenseert Hannah Arendt. Politiek denker van Dirk De Schutter en Remi Peeters, ‘een inspirerende inleiding tot Arendts politieke denken, dat weldadig korte hoofdstukken of lemma’s wordt gereconstrueerd’.

De boekrecensies van De Morgen verschijnen elke woensdag in de bijlage Boeken. De Morgen is ook te koop - op dezelfde dag - bij het Nieuwscentrum.

Ook De Standaard plaatst Kristien Hemmerechts vooraan. Jelle van Riet interviewt de auteur en Maria Vlaar bespreekt Alles verandert [e-book]. Voor Vlaar is de vrouw versus man verhouding in het boek het hoofdthema, ‘ze heeft die eeuwige kloof meesterlijk verwoord in deze experimentele studie in ondergeschiktheid’ schrijft ze in haar vijf sterren-recensie.

Kathy Mathys las het debuut Ter voorbereiding op het volgende leven [Preparation for the Next Life] van de Amerikaan Atticus Lish, over een Irak-veteraan en een illegale Chinese migrant. Ze werd meegezogen in een verhaal met soms harde, misselijkmakende scènes, gevat in een zintuiglijke stijl. In haar stuk over De Bijbel voor ongelovigen 4. Koning David en de splitsing van zijn rijk somt Hilde Van den Eynde de tien geboden op die Guus Kuijer erin smokkelt. En Michaël Bellon zet De jonge bruid [e-book] van Alessandro Baricco in ‘Boek van de week’. ‘Met veel fantasie, poëtische kracht en stilistisch vermogen transformeert de schrijver zijn materiaal tot een verhaal met de mysterieuze sluier, de filosofische ondertoon én de universele ambitie van een sprookje.’

Christophe Van Gerrewey bekijkt de evolutie in het oeuvre van Douglas Coupland, de auteur komt deze week naar BOZAR en stelt zijn beeldend werk tentoon in Rotterdam, daar hoort ook Bit rot bij, een verzameling verhalen en columns die verschijnt als catalogus.

De boekrecensies van De Standaard verschijnen elke vrijdag in de bijlage De Standaard der Letteren. De Standaard is ook te koop - op dezelfde dag - bij het Nieuwscentrum.

Arjan Peters sprak met Basje Bender over haar debuutroman Brussel. 'Nee, ik heb niets willen zeggen over mannen en vrouwen. Je kunt mij geen feministe noemen. Al die kul over het glazen plafond. De meeste vrouwen die ik ken hebben betere banen dan hun partners,' vertelde Bender aan Peters. Daniëlle Serdijn bespreekt verder Thomas Verbogts Als de winter voorbij is [leesfragment]. '[M]eer en meer werkt deze schrijver als een impressionist,' merkt Serdijn op. 'Door vergelijkbare gebeurtenissen en herinneringen naast elkaar te zetten, door grote stappen in de tijd te durven nemen, is een rijk beeld ontstaan. Van dichtbij zie je niks, van een afstandje zie je talloze schakeringen van een minimale confrontatie, van een ijl moment. Puik gedaan.' En Martin Schouten schrijft over The Top of His Game van W.C. Heinz. 'Ik geef niks om sport, maar dit lees ik graag, er zit een muziekje in, een wonderlijk soort diepte,' aldus Schouten.

Joost Pollman las zowel Till Lukats Tuff Ladies ('Lukat portretteert een paar voor de hand liggende grootheden als Frida Kahlo en Lady Di, maar kiest vooral minder bekende vrouwen.') als Jessie Hartlands 'amusante en interessante' Steve Jobs. Waanzinnig goed. En Hans Achterhuis noemt Dirk De Schutter en Remi Peeters' Hannah Arendt. Politiek denker 'een kostbaar kleinood'. Maarten Steenmeijer recenseert daarnaast Bloed aan de paal [e-book] van Santiago Roncagliolo. '[A]fgezien van een enkele voorspelbare of geforceerde plotwending en een sleetse passage hier of daar overtuigt ook dit navrante avontuur van de naïeve Vergilius die Roncagliolo in het leven heeft geroepen om ons van dienst te zijn als gids door de beerputten van Peru,' vindt Steenmeijer.

'[H]et is Peter Ackroyd wéér gelukt,' schrijft Patrick van IJzerdoorn over Ackroyds 'vlotgeschreven psychoanalyse' Alfred Hitchcock [Engelse editie]. En Marcel Hulspas bespreekt Jur van Goors 'boeiende, maar ook wat wijdlopige' Jan Pieterszoon Coen. Stine Jensen schrijft over Dromen [e-book] van Stefan Klein. 'In ietwat doorwrocht proza vertelt hij in Dromen hoe hij als jongen gefascineerd raakte door dromen,' staat in het stuk. Van Sjeng Scheijen een recensie van Andrus Kivirähks De man die de taal van de slangen sprak [e-book], hij vindt het 'een heerlijk boek'. Hans Bouman las Toni Morrisons God sta het kind bij [e-book | God Help the Child]. 'Morrison geeft iedereen heel bekwaam zijn of haar eigen stem, maar kan toch niet voorkomen dat haar romanfiguren wat schematisch blijven,' stelt hij. Wilma de Rek, ten slotte, wijdt een bespreking aan Nienke Denekamps Alleen op een eiland. '[O]ok na ruim veertig jaar is het een feest te horen hoe verschillend de schrijvers op hun isolement reageerden,' aldus De Rek.

De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.

In Letter & geest deze week een voorpublicatie uit Joost Zwagermans De stilte van het licht. Schoonheid en onbehagen in de kunst. Daarnaast recenseert Janita Monna Victor Schiferli's De man van vroeger [e-book]. 'Droge gedichten over een leven vol grootse, gestrande plannen,' staat er boven de recensie. Emilia Menkveld las De nieuwe achternaam [e-book | Storia del nuovo cognome | leesfragment] van Elena Ferrante. 'Jammer genoeg ontbreekt in het vierluik iets wat Ferrantes eerdere werk zo sterk maakte: intensiteit. De Napolitaanse romans missen dat kale, rauwe, haast explosieve, waarmee ze je in de andere boeken wist te overrompelen,'aldus Menkveld. Jann Ruyters bespreekt Toon Tellegens 'licht verwoorde droevige verhaal' Een vorig leven [e-book] en nam ook het 'Beeldboek' voor haar rekening, dat is deze week Ingrid Bergman: A Life in Pictures van Isabella Rosselini en Lothar Schirmer. Paul van der Steen is niet helemaal te spreken over Piet de Rooys De Nederlandse Darwin [e-book | leesfragment] maar hij vindt De Nederlandse Darwin toch 'lezenswaardig'. 'Zo'n curieuze man en zulke gedachtenspinsels verdienen het om aan de vergetelheid ontrukt te worden.'

Voor 'Vandaar dit boek' sprak Sofie Cerutti met Marja Vuijsje over haar Het rijbewijs van Nematollah [e-book]. 'Een paar jaar geleden schreef ik Ons kamp [e-book | leesfragment], over mijn eigen "min of meer Joodse" familiegeschiedenis zoals ik dat noemde. Daarna had ik de behoefte mijn eigen zone te verlaten, te schrijven over een land waarvan we allemaal denken dat het heel ver van ons afstaat. Dat is deze Iraanse familiegeschiedenis geworden,' zegt Vuijsje onder meer in het interview. Rob Schouten recenseert Zuiverheid, de nieuwe roman van Jonathan Franzen [Purity | recensie]. '[A]an de ene kant dompelt hij je onder in een onderhoudende, spannende geschiedenis, aan de andere kant demonstreert hij een kritisch-intellectuele houding jegens de maatschappij,' merkt Schouten op. Annemarie van Niekerk dan, zij vindt Kristien Hemmerechts' Alles verandert [e-book] 'niet altijd een geslaagd experiment' maar niettemin 'een krachtige roman'.

Monique de Heer wijdt een stuk aan Opgejaagd [e-book | The Hand That Feeds You] van A.J. Rich. 'Het verhaal is goed geschreven, de personages redelijk geloofwaardig, maar de plot laat te wensen over,' lezen we. En Anya von Bremzens Mijn Russische geschiedenis [e-book] geeft volgens Elias van der Plicht 'niet alleen inzicht in de Russische eetgewoonten, maar biedt […] eveneens een uitstekend beeld van het dagelijks leven in het Rusland van de voorbije eeuw'. Bas Maliepaard leverde de laatste bespreking in deze bijlage. Hij schrijft over Anna van Praags Een heel bijzonder meisje. Van Praag schrijft '[g]enuanceerd, met groot inlevingsvermogen en veel gevoel voor sfeer,' stelt Maliepaard.

De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter & Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.

Maartje Somers schreef voor NRC een uitgebreid artikel over Iain Overtons Gun Baby Gun. Ze prijst de 'vaart' van het boek en de 'knappe opbouw'. Arjen Fortuin sprak verder met Annelies Verbeke over haar roman Dertig dagen [e-book | leesfragment | recensie]. 'Mijn hoofdpersonages zijn altijd buitenstaanders en helpers, die meestal worden omringd door een vijandige wereld. Vaak zijn het ook mislukte helpers, zoals Monique Champagne in Vissen redden. Ik wilde nu eens iets anders over dat onderwerp zeggen. Ik kon niet blijven volhouden dat elke poging tot hulp mislukt,' zegt Verbeke onder andere in het interview. En Ger Groot las zowel Marta Rojals' Al dat andere [e-book] als Milena Busquets' Ook dit gaat voorbij [e-book | Tambien esto pasara | leesfragment]. Groot is niet bijzonder enthousiast over het eerste boek ('De roman is herkenbaar genoeg om het boek tot een bescheiden bestseller te maken, maar geen zin ervan blijft hangen in het geheugen.') maar Ook dit gaat voorbij kan hem wel bekoren: 'Busquets schrijft op een introspectieve, reflexieve manier, die haar ik-personages de mogelijkheid geeft soms komisch, soms indringend commentaar te leveren op de hebbelijkheden van het leven.'

Ellen de Bruin recenseert Tom Winters Met open armen [e-book | Arms wide open]. 'Het is wel jammer dat het boek vol zinnen staat waarvan je voelt dat die in het oorspronkelijke Engels beter tot hun recht waren gekomen,' vindt ze. '[M]aar verder is dit een ware voelgoed klassieker.' Kester Freriks wijdt een stukje aan Waar vier wegen samenkomen van Tommi Kinnunen [e-book]. 'Op zich is elk hoofdstuk betrekkelijk interessant, maar de onophoudelijke sprongen in de tijd en het steeds wisselende vertelperspectief verhinderen dat de lezer zich kan identificeren,' aldus Freriks. En Juurd Eijsvoogel leverde een stuk over P.W. Singer en August Coles Ghost Fleet, een 'spannend' boek dat 'ook een visie op het moderne oorlogsvoeren' biedt. Paul Steenhuis dan, hij bespreekt Mineke Schippers Bloot of bedekt volgens hem onder meer 'een rustige, breed uitwaaierende poging om het huidige maatschappelijke debat over "hoeveel van jezelf geef je bloot" meer achtergrond te geven'. Bernard Hulsman, ten slotte, verdiepte zich in Oleg Chlevnjoeks biografie over Stalin die hij 'opmerkelijk genuanceerd en soms zelfs mild' vindt [e-book].

De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op nrc.nl. Een selectie ervan is vrij toegankelijk via nrc.nl/boeken. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.

Tweemaal vijf sterren deelt Dieuwertje Mertens uit in haar bespreking van Tim Parks' Waarom ik lees [e-book | Where I'm Reading From] en James Woods Tintelingen [e-book | leesfragment]. 'Zowel Parks' vrees als Woods optimisme lijkt gegrond. Waar de lezer in elk geval van doordrongen is: er is nog een grote wereld aan literatuur te ontsluiten, regionaal en mondiaal. Door Parks krijg je zin om regionale literatuur te gaan lezen. Woods pleidooi over kijken maakt dat je beter wilt gaan kijken en schrijven.'

Arie Storm dan, die Jonathan Galassi's Toen boeken nog boeken waren [Muse | recensie] las: 'Galassi kookt dus een soep met behulp van de ingrediënten fictie en werkelijkheid. Dat kán een intrigerend resultaat opleveren, maar in de handen van Galassi is het resultaat tamelijk zouteloos.'

Korte besprekingen, weer twee keer vijf sterren (!), door John Jansen van Galen (J.J.P. de Jong, De terugtocht. Nederland en de dekolonisatie van Indonesië [recensie] ('Minder detaillistisch, beter geschreven, de rode draad is meer herkenbaar. [...] Bovendien ontdekte hij dat de gangbare geschiedschrijving op nog een punt niet klopt.')) en Hans Knegtmans (Dennis Lehane, Verloren wereld [e-book] ('Opmerkelijk is Lehanes vermogen een ogenschijnlijk zijspoor uit te bouwen tot een aangrijpend kort verhaal.').

En Dirk-Jan Arensman, groot, over Sarah Halls De komst van de wolven [e-book | The Wolf Border | leesfragment | toelichting door de vertaler]: 'De verwikkelingen rond Annerdale, inclusief protesten en sabotageacties, leveren een onderhoudende, geëngageerde plot op. [...] Maar indrukwekkender is toch hoe ze elementen uit Rachels persoonlijke leven subtiel maar dwingend verweeft met dat van "haar" wolven. [...] Een lyrisch natuurtalent.'

De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke donderdag in PS. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.

In Elsevier: Irene Start over Oliver Sacks' autobiografie Onderweg [e-book | On the Move]: 'Wat Onderweg bijzonder maakt, is dat de neuroloog volledig openhartig is. Bijvoorbeeld over zijn homoseksualiteit, maar ook zijn drugsverslaving én zijn aseksuele jaren tot hij - dik in de 70 - zijn grote liefde, auteur Bill Hayes, ontmoet.'

Start las ook de nieuwe Kristien Hemmerechts, Alles verandert [e-book] ('Ineens is dit geen pastiche meer, maar een sterk verhaal over migrant versus autochtoon, haat versus naïviteit - en precies goed getimed.') en Joppe Gloerich Verhaal halen. The best of Mart Smeets (samenstelling Jacob Bergsma, 'wekt ontzag voor een sportgekke veelschrijver')

Elsevier verschijnt elke woensdag en is voor abonnees toegankelijk via weekblad.elsevier.nl. Elsevier is te koop bij het Nieuwscentrum.

Aukje van Roessel schrijft voor de serie 'Romans die onze blik veranderden' over De donkere kamer van Damokles [e-book]. 'Dat denken in goed of fout had na de bevrijding, zoals Ewoud Kieft schrijft in zijn boek Oorlogsmythen. Willem Frederik Hermans en de Tweede Wereldoorlog, welhaast religieuze trekken. "De oorlog werd achteraf tot een metafysische strijd tussen God en Duivel gemaakt […]." Hermans trok daartegen ten strijde. In zijn ogen was het nazisme ten onder gegaan "aan de lafheid, luiheid, corruptie en onbekwaamheid van de leiders en de domheid van de meelopers. Allemaal omstandigheden die niets met de moraal, de cultuurfilosofie, de essayistiek, Nietzsche of wat dan ook te maken hebben […]." Oftewel, het was niet God die de Duivel had verslagen, niet het goede dat het kwade had overwonnen. Dat was even slikken. Toen zeker, maar ook nu nog,' lezen we in het stuk.

Piet Gerbrandy bespreekt daarnaast Trappen [e-book], de dichtbundel van Sebastiene Postma. 'Trappen is een filosofisch, maar uiterst beeldend en bij vlagen aangrijpend project waarmee je als lezer langdurig bezig kunt zijn, misschien in de hoop dat het je een trede verder brengt in je opgang naar kennis en wijsheid,' merkt Gerbrandy in het stuk op. Thomas Heerma van Voss noemt David Bezmozgis na het lezen van diens De verraders [e-book] een 'uitstekende romancier'. 'Knap hoe Bezmozgis zoveel intrigerend materiaal op een natuurlijke wijze in een compact en toegankelijk verhaal verweeft,' schrijft Heerma van Voss verder. En volgens Chris van der Heijden is Jeroen te Nuijls biografie John de Mol. Graven in een rijk leven door vorm en opzet '[h]elaas [...] niet het boek dat je zou wensen' [e-book].

De Groene Amsterdammer is elke woensdag al te koop bij het Nieuwscentrum. Athenaeum Boekhandel verzorgt de boekverkoop voor de website van De Groene.

Jeroen Vullings las deze week Wie storm zaait van T.C. Boyle [e-book | The Harder They Come]. 'Je kunt Wie storm zaait thematisch scharen bij Philip Roths American Pastoral en Peter Buwalda's Bonita Avenue, romans waarin ouders kapotgaan aan hun verrotte kroost. Maar er is een verschil: mensen zijn niet verrot bij Boyle, maar de situatie, de tijd waarin we leven en vooral: de geest waarmee ieder individu opgezadeld is,' aldus Vullings. En Carel Peeters laat zich in zijn 'Literaire kroniek' kritisch uit over Jan Drosts Denken helpt [e-book | leesfragment]. Peeters denken vertrekt dan ook van een expliciet ander uitgangspunt dan Drost in zijn boek Denken helpt naar voren brengt. 'Drost móét verbinden, hij accepteert niet dat het ik en de ander twee verschillende grootheden zijn die niet vanzelf met elkaar verbonden zijn, maar pas door een beslissing van het ik,' schrijft hij. 'Terwijl het ik pas een ik kan worden als het onafhankelijk is en niet al bij voorbaat een eenheid met anderen vormt.'

Vrij Nederland verschijnt elke woensdag, een selectie van de recensies is op vn.nl/boeken raadpleegbaar. Vrij Nederland is te koop bij het Nieuwscentrum.