Recensieoverzicht: Connie Palmen, Wil Boesten en Paul Hellmann (2 september 2015)

Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. De titels verwijzen naar de fysieke boeken; tussen rechte haken staan e-books, gebonden en oorspronkelijke edities, en redactionele items op Athenaeum.nl.

Janita Monna schrijft over Dood werk [e-book] van Maarten van der Graaff: ‘Van der Graaff is een dichter van nu, hij doet verslag, verkent zichzelf en zijn verhouding met de wereld. Vindingrijk en spottend schrijft hij zich een plaats in de poëzie. Hij is een dichter met lef.’

Wie storm zaait [e-book | The Harder They Come | leesfragment] van T.C. Boyle en Ter voorbereiding op het volgende leven [Preperation for the Next Life | leesfragment] van Atticus Lish worden door Gerwin van der Werf vergeleken. ‘Lish en Boyle schreven allebei een heel Amerikaanse roman. Beide schrijvers hebben iets te vertellen over de donkere kant van Amerika, maar ze schrijven niet allebei even dwingend. Als een van de twee romans doordringt tot de canon van Grote Amerikaanse Romans, dan zal het de roman van Atticus Lish zijn.’ Rob Schouten schrijft over Robbert Welagens In goede handen [e-book] dat het een ‘op het eerste gezicht lichte, doorzichtige roman [is] die bij nader inzien intrigerende diepzinnigheden bevat’.

‘Het boek blijft nu nogal aan de oppervlakte, vooral als het gaat over de toekomst van de journalistiek, die in zwaar weer verkeert. En de eindredacteur had er meer structuur in moeten aanbrengen, de auteurs springen soms van de hak op de tak,’ schrijft Co Welgraven over Geen vak voor bange mensen van Bernard Hammelburg en Paul van Liempt. Hinke Hamer bespreekt De verborgen motor [e-book] van Martijn Veltkamp: ‘De meeste toeschouwers gaan er sinds een paar jaar gemakshalve van uit dat het succes van wielrenners wordt bepaald door doping.’

Jann Ruyters dan, over Jij zegt het [e-book | recensie] van Connie Palmen. Hoewel zij de taal soms ‘gekunsteld’ vindt, schrijft ze ook dat Palmen ‘mooie heldere formuleringen [vindt] die je doen vergeten dat hier niet echt de dichter zelf aan het woord is’. Dick Wittenberg schrijft in Prikkeldraad [e-book] ‘bondige zinnen’ waarmee hij ‘tot de kern [weet] door te dringen’ - toch vindt Paul van der Steen het jammer dat ‘Wittenberg in nogal wat hoofdstukken zijn onderwerp slecht zijdelings aandacht geeft’. Edwin Kreulen, over Jean-Christophe Grangé’s De passagier [e-book]: ‘Feitelijk kan het allemaal helemaal niet, maar de vertelkunst maakt alles uiterst geloofwaardig. Geweldige thriller.’

Hanna de Heus bespreekt De komst van de wolven [e-book | The Wolf Border | leesfragment | vertaalitem] van Sarah Hall, De Heus vindt het jammer dat je als lezer alleen de emoties van de hoofdpersoon te zien krijgt. ‘Als lezer verlang je toch naar iets meer drama en innerlijk conflict. Hier en daar en verandering van perspectief zou deze roman net meer schwung hebben gegeven.’ En Bas Maliepaard noemt Memorykonijn van Maranke Rinck een van de origineelste prentenboeken van dit jaar.

De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter & Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.

In de rubriek ‘een boek voor…’ raadt Olaf Tempelman Doe waar je goed in bent van Leo van der Burg aan oud-voetballer en zakenman Tscheu La Ling aan. Silvia Witteman schrijft over Oliver Sacks en haar herinneringen aan The Man Who Mistook His Wife for a Hat [De man die zijn vrouw voor een hoed hield] en het autobiografische On the Move [Onderweg | e-book]. ‘Pas op zijn oude dag wordt het nog wat met de liefde. Maar wat geeft het? Er zijn een heleboel fijne boeken van gekomen, en daar gaat het toch maar om.’

Hans Bouman geeft Purity [Zuiverheid | recensie] van Jonathan Franzen vijf sterren. ‘Zonder didactisch te worden en zonder dat de overtuigingskracht van zijn vertelling en personages daaronder lijden, doet Franzen in deze roman opnieuw verbeten aan cultuurkritiek. […] Maar hoe uitdagend het ideeëngoed van Purity ook is, de ware triomf zit hem net als Franzens vorige twee boeken in de karakterisering.’ Minder enthousiast is Daniëlle Serdijn over Arthur Japins De gevleugelde [e-book | leesfragment], ze geeft het twee sterren. ‘Af en toe lees je een fijne zin, maar de thematiek die wil dat verbeelding ons vleugels geeft, blijft net als de schrijfstijl vlak, onuitgewerkt en kitscherig. Zelfbedachte woorden als “giergeilend”en “schrikschuchter” maken het debacle alleen maar erger.’

Arjan Peters schrijft een ‘Ode aan de O’ van Elly de Waard die dinsdag 75 jaar wordt. Jean-Pierre Geelen introduceert de kanshebbers op de Jan Wolkersprijs. Hij noemt Fotogids Larvenhuidjes van Libellen een ‘boek voor bezetenen’, Basisgids grassen bewijst ‘[d]at een gids niet saai hoeft te zijn’, Niet zonder elkaar is een ‘aanstekelijk boek over de bloemetjes en de bijtjes’, De bloemen en haar vrienden is ‘vlot geschreven’ en staat ‘vol fascinerende voorbeelden’, Wildernis, woongebied en wingewest [e-book] wordt ‘warm aanbevolen’ en ‘gelukkig valt er ook wat te lachen met de natuur’ bij De Italiaanse chauffeuse [e-book] van Hans Dorrestijn.

Stoeten ritseldingen van Fritzi Harmsen van Beek maakt volgens Aleid Truijens ‘zeer nieuwsgierig naar de biografie’ waar Maaike Meijer, die samen met Joost Kircz dit prentenboek samenstelde, mee bezig is. En Flipje in kabouterland ook van Harmsen van Beek is na zestig jaar uitgegeven. ‘[H]et is een eng verhaal met woeste gevechten.’

Gidi Heesakkers interviewt Désanne van Brederode over de bedreiger en de bedrogene en haar boek Vallende vorst [e-book | leesfragment]. ‘[I]n literatuur, toneel en films [is] veel aandacht voor bedrog, terwijl er weinig wordt ingegaan op de effecten van bedrog. Daarom wilde ze in Vallende vorst nu eens dat perspectief onderzoeken.’

Over Mijn ouders hadden één kind en een dochter van Jean Pierre Rawie schrijft Arjan Peters: ‘al die geintjes kunnen het zicht ontnemen op zijn belezenheid en artistieke overtuiging, wat betreurenswaardig ware.' Hij geeft het boek drie sterren. Persis Bekkering geeft Alles verandert [e-book] van Kristien Hemmerechts vier sterren. ‘In Hemmerechts’ handen transformeert het materiaal van een ingetogen roman tot een geestig, rebels en misschien wel revolutionair boek, feministisch ja, maar zonder gelijk te willen halen.’

Mark Moorman schrijft over David Lagercrantz’ Wat ons niet zal doden [e-book]: ‘Lagercrantz is een echte Scandinavische vakman, maar de kille woede waarmee Larsson de wereld beschreef waarin zijn helden opereerden en de onmatigheid waarmee hij van Mikael Blomkvist een super alter ego maakte geven de oorspronkelijke trilogie iets dwingends mee. En dat ontbreekt in Wat ons niet zal doden.’

Prikkeldraad [e-book] van Dick Wittenberg valt niet erg in de smaak bij Marcel Hulspas. ‘Prikkeldraad vertelt veel, maar wat jammer genoeg ontbreekt is de nerd-factor. Je moet van je onderwerp houden, en dat doet Wittenberg onvoldoende.’ Remco Meijer geeft [email protected] [e-book] van Jan Paul Bresser vier sterren. ‘Af en toe is de stijl wat woordkunstig, maar het stoort niet. Hij beheerst de kunst weemoedig en melancholiek te zijn, zonder sentimenteel te worden.’

Maria Barnas schrijft over Trappen [e-book] van Sebastiene Postma dat de schrijver ‘haar materiaal [beperkt] door steeds te vermelden hoe dit geïnterpreteerd moet worden’, ze geeft het drie sterren. Bo van Houwelingen noemt de personages uit Saskia Goldschmidts De voddenkoningin [e-book | leesfragment] statisch, maar ‘[d]e vele voddenverhalen zijn echter enerverend genoeg om de lezer geboeid te houden’, hij geeft het drie sterren. De bundel columns van Peter Steinz in Lezen met ALS [e-book | recensie] krijgt vijf sterren van Wilma de Rek. ‘Bijna altijd verliezen krantencolumns aan kracht zodra er een boekenkaftje omheen zit, bij de vijftig stukken van Steinz die Nieuw Amsterdam deze week gebundeld uitbrengt, is het tegenovergestelde het geval.’

De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.

Pieter Steinz las Jonathan Franzens 'geweldige nieuwe roman' Purity [Zuiverheid | recensie]. 'Ook in Purity is hij op zijn best wanneer hij de verrotte verhoudingen tussen ouders en kinderen beschrijft: de jaloezie, de apenliefde, de teleurstelling, de haat, de wederzijdse geheimen,' stelt hij onder meer in de recensie. Joyce Roodnat sprak daarnaast met Alessandro Barrico, wiens roman De jonge bruid onlangs verscheen [e-book]. 'Als je de bewegingen van de wereld probeert te begrijpen, moet je afstand nemen. Ik vertrouw op wat intuïtief treft. Ik onderzoek een onderwerp van dichtbij. Vervolgens distantieer ik me en observeer ik weer uit de verte. Een hoge vlucht, dat is het beste,' aldus Barrico in het interview. Arjen Fortuin schrijft verder over Connie Palmens Jij zegt het [e-book | recensie] ('een roman die op eigen benen kan staan, maar die óók commentaar geeft op de werkelijkheid') en Kristien Hemmerechts' nieuwste Alles verandert [e-book] (volgens hem helaas 'vlees noch vis').

Van Thomas de Veen een stuk over Rashid Novaires Zeg maar niet dat we thuis zijn [e-book]. 'Novaires vierde roman zit […] stevig in elkaar,' merkt De Veen op. Margot Dijkgraaf bespreekt De nieuwe achternaam van Elena Ferrante [e-book]. 'Ferrantes verhaal - dat dichtbij de auteur zelf moet staan, zo gedetailleerd en eerlijk is het - is onbarmhartig als het leven zelf,' staat er in de bespreking. Ger Groot dan, hij noemt José J. Vega's De drie plagen van Manirema [e-book] 'knap en onderhoudend', en Sebastiaan Kort vindt dat Thomas Verbogts Als de winter voorbij is 'een aangename energie' heeft [e-book | leesfragment]. Bernard Hulsman laat zich positief uit over De Nederlandse Darwin van Piet de Rooy [e-book]. 'De Rooy wil met zijn boek laten zien "hoe moeilijk het is om onderscheid te maken tussen valse profeten en mensen met een vooruitziende blik". Dat is hem uitstekend gelukt,' vindt Hulsman.

Jaap Cohen is minder enthousiast over Irene, mijn grootmoeder van Paul Hellmann [e-book]. 'De brieven van zijn grootmoeder schitteren, maar Paul Hellmann had de kracht van het genre beter kunnen benutten,' schrijft Cohen. Atte Jongstra geeft Guus Kuijers De bijbel voor ongelovigen deel 4. Koning David en de splitsing van het rijk [e-book] maar liefst vijf ballen. 'Guus Kuijer is een meesterlijk verteller,' aldus Jongstra, 'en zijn bijbel voor ongelovigen sleept je mee van begin tot eind.' Rob Hartmans recenseert Noel Malcolms 'meesterlijke' Agents of Empire en stelt dat het een 'handzaam, uiterst leesbaar boek' is. Menno Tamminga, ten slotte, wijdt een stuk aan Ariëtte Dekkers Leven op krediet. Dekker heeft volgens hem 'met dit rijk gevulde, lijvige en aangenaam geschreven boek een bijzondere bijdrage geleverd aan de kennis van een groeiend oeuvre van grote ondernemers in de eerste decennia van de vorige eeuw'.

Zaterdag 5 september verscheen een interview van Jessica van Geel met Connie Palmen. 'Ik wil laten zien dat verraad twee kanten heeft. Het wordt over het algemeen negatief geduid, maar verraden is ook openbaren. En het enige wat je kunt doen als schrijver, wat geen enkele andere kunstvorm kan, is het woord weer ambigu maken. Dubbelzinnig. Twijfelachtig.' 

De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op nrc.nl. Een selectie ervan is vrij toegankelijk via nrc.nl/boeken. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.

In PS uitgebreid aandacht voor Het Amsterdamse beestenboek. 'Je hoeft niet naar Texel ofzo om dieren te kunnen zien' zegt Remco Daalder, een van de auteurs van het boek. Dirk-Jan Arensman bespreekt daarnaast Jonathan Franzens Zuiverheid [hardback | Purity | recensie], hij vindt het een 'fantastische roman'. '[T]alent, grootheid, ambitie en vitaliteit, Jonathan Franzen bezit ze allemaal,' aldus Arensman. Hans Renders wijdt een stuk aan Piet de Rooys De Nederlandse Darwin [e-book]. 'In het boek geeft De Rooy en passant een mooi overzicht van een stoet van schedelmeters en andere onderzoekers naar mensentypen, maar hij laat vooral zien dat Moens een nieuwsgierige man was die graag onderzoek deed naar beladen thema's en daar onorthodoxe methoden voor inzette,' staat er in de recensie.

Hans Knegtmans is niet erg te spreken over Jean-Christophe Grangés De passagier [e-book]. 'Grangé kan veel beter,' merkt Knegtmans onder andere op. Paul de Vries las Voortplanting. Voor in bed, op het toilet of in bad van Stephan van Duin [e-book]. 'Het zijn goede verhalen, categorie "leuke weetjes", opgeschreven zonder onderbroekenlol. Maar wat het boek onderscheidend maakt, is dat Van Duin tussen zijn voorbeelden door ook de wetmatigheden schetst in de voortplantingsstrategieën van al die beesten,' schrijft hij. En Guus Luijters recenseert Robert Ropers 'lezenswaardige' Nabokov in America 'dat na alle hagiografieën van de laatste jaren een hele verademing is'.

De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke donderdag in PS. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.

Irene Start las Connie Palmens Jij zegt het [e-book | recensie]. 'Jij zegt het is meeslepend romantisch, over een liefde die zo groot is dat het pijnlijk wordt, over een vrouw die niet weet hoe te leven - en niet kan verwerken dat haar man succesvoller is,' schrijft ze. Start recenseert daarnaast David Lagercrantz' Wat ons niet zal doden, het vierde deel van de Millenium-reeks [e-book]. Ze noemt het 'een vlotte thriller met een hoog adrenalinegehalte. De wijdvertakte plot zal fans bevredigen, en het boek is ook prima los te lezen voor de enkeling die eerdere delen heeft gemist'.

Elsevier verschijnt elke donderdag en is voor abonnees toegankelijk via weekblad.elsevier.nl. Elsevier is te koop bij het Nieuwscentrum.

In 'Romans die onze blik veranderen' deze week aandacht voor Salman Rushdies De duivelsverzen [The Satanic Verses]. '[V]oor een Belangrijk Boek dat een miljard mensen in de wereld boos maakte, heeft De duivelsverzen een opvallend subtiele manier om zijn explosieve lading te lozen,' aldus Rutger van der Hoeven. Joost de Vries bespreekt daarnaast Jij zegt het, de nieuwe roman van Connie Palmen [recensie]. 'Jij zegt het heeft sterke momenten en mindere momenten, mooie zinnen en lelijke zinnen, soms houdt ze zich te veel aan de chronologische volledigheid, soms doet ze daar juist iets uitzonderlijks mee, maar uiteindelijk kun je niet anders dan concluderen dat als alle schrijvers in Nederland met zoveel durf, ambitie, intellectuele nieuwsgierigheid, arrogantie, of eigenlijk ballen, zouden schrijven als Connie Palmen de literatuur een stuk spannender zou zijn,' merkt De Vries in het stuk op.

Van Rob Hartmans verder een recensie over Tity de Vries' Een onwrikbaar geloof in zijn gelijk, volgens hem is het goed 'dat De Vries serieus onderzoek heeft gedaan naar deze vergeten intellectueel'. Kees 't Hart wijdt een stuk aan Wil Boestens Grond [e-book | leesfragment]. 'Ik bleef bij deze roman achter met dubbele gevoelens,' stelt 't Hart. 'Aan de ene kant weet Boesten mooie scènes te toveren en neemt hij de tijd om ons daarin onder te dompelen. Aan de andere kant blijft zijn roman steken in een zwaar aangezette melodramatische opzet.' En Graa Boomsma vindt The Dying Grass van William T. Vollmann 'adembenemend, schokkend en verwarrend'.

De Groene Amsterdammer is elke woensdag al te koop bij het Nieuwscentrum. Athenaeum Boekhandel verzorgt de boekverkoop voor de website van De Groene.

Ook Jeroen Vullings las Connie Palmens Jij zegt het [recensie]. 'De stijl is altijd verzorgd in Palmens proza, maar ditmaal wemelt het van de mooie, lyrische zinnen die op een prettige manier gedateerd aandoen,' stelt hij onder meer in zijn bespreking. En Carel Peeters schrijft over Paul Hellmanns Irene, mijn grootmoeder [e-book]. Hij noemt het een 'precies en onderkoeld' boek en 'een geschiedenis die doet denken aan Edmund de Waals De haas met de amberkleurige ogen'.

Vrij Nederland verschijnt elke woensdag, een selectie van de recensies is op vn.nl/boeken raadpleegbaar. Vrij Nederland is te koop bij het Nieuwscentrum.