Recensieoverzicht: Jan Fontijn, Michel Houellebecq en de shortlists

Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. Ook de Vlaamse kranten en weekbladen worden, elke maandag of dinsdag, opgenomen in het overzicht, met dank aan Johan Eeckhout. De titels verwijzen naar de fysieke boeken; tussen rechte haken staan e-books, gebonden en oorspronkelijke edities, en redactionele items op Athenaeum.nl.

Trouw-redacteur Stevo Akkermans schreef Donderdagmiddagdochter [e-book] en verbaast zich in een essay over de slechte(?) verhouding tussen literatuur en Christenen. 'Dat de ene taal dit kan en de andere niet, laat zien hoezeer geloof verbonden is met cultuur - en wij kunnen niet anders dan culturele wezens zijn. Alles wat wij ervaren bij het horen van bepaalde woorden, het zien van bepaalde beelden en het beluisteren van bepaalde klanken, heeft te maken met waar wij vandaan komen, in samenspel met wie we geworden zijn.'

'Handig om in huis te hebben,' een frase die je niet verwacht bij een dichtbundel. Janita Monna schrijft hem echter in haar stuk over Je bent mijn liefste woord [e-book], de samenstelling gedichten die Dichter des Vaderlands Anne Vegter maakte voor elke denkbare situatie: liefdesverdriet, rouw, geluk, geboorte et cetera. Nog een boek dat in de boekenkast hoort: de biografie van Jan Pieterszoon Coen. Lang gold hij als een vaderlandse held door zijn prestaties voor de VOC in Indië. Maar hij heeft ook een aantal wandaden op zijn naam staan. Een biografie had de man in ieder geval nog niet. Jur van Goor schreef er een: Jan Pieterszoon Coen (1587 - 1629). Koopman-koning in Azië verschijnt volgende week. Paul van der Steen: 'Van Goor praat niets goed, maar laat - kenmerkend voor de evenwichtige en uitstekende biografie die hij schreef - zien hoe Coen tot zijn ingrepen kwam.'

Goed fout. Herinneringen van een meeloper [e-book] is het verhaal van politicoloog Meindert Fennema. Begon hij bij het Utrechts studentencorps, later belandde hij bij de communistische partij. Co Welgraven: 'Fennema beschikt over een goede pen en weet smakelijk te vertellen over de praktijken bij de CPN en het partijorgaan De Waarheid. Helaas verdwaalt Fennema regelmatig in details, betreedt teveel zijsporen.'

'Reproducing Scholten en Baijings volgt het ontwerpen en maken op de voet,' schrijft Christine Baart over dit 'zorgvuldig vormgegeven' beeldboek van de ontwerpers Stefan Scholten en Carole Baijings. Rob Schouten las Een honger [e-book] van Jamal Ouariachi. 'De meeste indruk maakt hij met de essayistische passages waarin Laszlo, die gebaseerd is op de Nobelprijswinnaar en veroordeelde pedoseksueel Daniel Carleton Gajdusek, de toegenomen seksuele bekrompenheid in Nederland aan de kaak stelt en pleit voor een vrijere moraal, waarin pedofilie, in haar oorspronkelijke betekenis van liefde voor kinderen, niet categorisch gelijkstaat aan de schandelijke criminaliteit.'

'Kippensoep staat te boek als Joodse peniciline, zo opwekkend en oppeppend is het. Het is precies wat een mens nodig heeft in tijden van cholera, of je nou net een kind hebt gebaard of je man hebt begraven.' Petra Possel vertelt over De troost van eten [e-book] haar boek met voedsel als thema. Vrouwkje Tuinman schreef een groot stuk over Miranda July's De eerste foute man [e-book | The First Bad Man]. 'Anders dan haar hoofdpersoon blijft ze niet hangen in een vooraf bepaald script, maar geeft ze zichzelf (en de lezer) de ruimte om voortdurend van mening te wisselen. Over alles.'

De Franse auteur Michel Houellebecq deed in Frankrijk recht aan de actualiteit na de aanslagen op Charlie Hebdo, meenden sommige Franse commentatoren. In Onderworpen [e-book | Soumission] wint een kandidaat van de Moslimbroederschap de Franse presidentsverkiezingen van 2022, met een veranderende samenleving als gevolg. Ger Leppers ziet echter meer nuance, want 'het echte venijn van Houellebecqs satire: het opportunisme waarmee zijn personages zich aan de nieuwe situatie aanpassen, voormalige leden van rechtse, identitaire politieke bewegingen evengoed als politiek onverschilligen'.

'Liefhebbers van ben-ik-nou-gek-of-nietthrillers' komen bij Sabine Durrant goed aan hun trekken, vindt Monique de Heer. Denk aan mij [e-book] is haar tweede boek en heeft een verrassend eind. 'De lezer blijft enigszins verbluft achter.' Dan: in het eerste deel van Peter Carreys Amnesie [e-book] 'weet Carrey de surrealistische magie op te roepen die we kennen uit zijn betere werk'. In het tweede deel niet, schrijft Alle Lansu: 'Hier is de vitaliteit verdampt, en wordt het leven een vermoeiende bezigheid.' Tot slot Bas Maliepaard over Spijkerzwijgen van Simon van der Geest, een boek over broedertwist en een familiegeheim: 'Dankzij een flinke dosis mooie zinnen en een heel aantal sterke scènes valt er ook in een iets mindere Van der Geest genoeg te genieten.'

De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter & Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.

Het gebruik van de grap als mandekking en de humor als poging om te ontsnappen aan persoonlijke tragiek, aan de wanhoop over de situatie in Israël. Voor Maria Vlaar is dat de keuze die David Grossman maakte in Komt een paard de kroeg binnen [e-book | leesfragment]. Vlaar kent de roman vijf sterren toe.

Tommy Wieringa schrijft over Joseph Roth en Peter Jacbos recenseert De blonde neger en andere portretten, de door Els Snick geselecteerde en vertaalde journalistieke stukken van de Joods-Oostenrijkse broodschrijver. ‘Als er een rode draad kan worden getrokken dan is het de steeds grimmiger wordende tijden, economisch en politiek, die de teksten binnensluipen,’ schrijft Jacobs. Hij is ook blij met de illustratiekeuzes, geput uit het oeuve van Frans Masereel. 

James Salter verrast in Dwars door de dagen [e-book | leesfragment] Kathy Matthys telkens weer met ‘zijn combinatie van woorden en zinnen, de glanzende details en beelden en de aforismen die zich onverwacht aandienen’. ‘Fotoboek in de kijker’ is Todd Hido on landscapes, interiors and the nude. Dit boek gaat over het werk van Todd Hido en hoort in de reeks 'The Photography Workshop Series'. Catherine Vuylsteke raadt Krekel krekel aan. De verhalenbundel van de Chinese auteur Bi Feiyu is samengesteld en vertaald door Mark Leenhouts. De Leidense sinoloog heeft voor Vuylsteke zijn kennis en liefde voor de Chinese literatuur maximaal ingezet om de ‘flitsende, eerlijk, en direct schrijvende’ Bi Feiyu in een ‘amusante bundel’ te vatten. 

Maarten Dessing gaat in gesprek met Stephan Enter, over het succes van Grip [leesfragment] en over zijn nieuwste roman Compassie [leesfragment]. Met het heldere Compassie wilde Enter een andere weg inslaan dan met zijn succesboek: ‘Ik wil iedere keer iets schrijven dat kan mislukken. Dat is het mooiste van het schrijven.' De schrijver ging nog een uitdaging aan. Na opmerkingen dat er in zijn boeken nooit seks voorkwam, schreef hij nu misschien wel de langste cunnilingusscène uit de Nederlandse literatuur.

Passa Porta boekhandelaar en programmateur Steven Van Ammel is een bewonderaar van László Krasznahorkai, de Hongaarse auteur van Satanstango [recensie] kreeg deze week de Man Booker International Prize. ‘Zijn oeuvre is weergaloos, vernieuwend en – ja toch – realistisch,’ besluit Van Ammel die uitkijkt naar meer vertalingen van zijn werk.

De boekrecensies van De Standaard verschijnen elke vrijdag in de bijlage De Standaard der Letteren. De Standaard is ook te koop - op dezelfde dag - bij het Nieuwscentrum.

De Morgen Boeken opent met stukken over het Das Magazin Festival en over Uitgelezen, het literair boekenprogramma in de Gentse Vooruit. Verder wil Joseph Pearce met zijn roman Voet bij stuk [e-book] het hedendaagse boekenbedrijf in zijn hemd zetten. Voor Dirk Leyman is hij daarin geslaagd, want ‘de roman is snedig en strak, met pittige dialogen waar je je vingers aan snijdt’.

In Het koninkrijk [Le Royaume | e-book] schrijft Emmanuel Carrère over zijn soms woelige relatie met het christendom en gaat hij dieper in op de eerste decennia van de religie. Marnix Verplancke interviewt de Franse successchrijver. De evangelies, die elkaar een beetje tegenspreken en telkens weer andere facetten van eenzelfde verhaal bevatten, hebben hem weer aan het schrijven gekregen, erkent Carrère. Maar: ‘Dat schrijven heeft me uiteindelijk doen vervreemden van het christendom, literatuur en dogmatisme gaan immers niet goed samen.'

De inzet van Nu de angst is verdwenen [e-book | leesfragment], de vijfde roman van de Duitse journaliste en auteur Monica Held is liefde en leven, meent Daan Heerma van Voss. De auteur durft twee mensen, een Auschwitz-overlevende en een jonge vertaalster, elkaar te laten liefhebben en 'laat ons zien dat liefhebben, leven, getuigen en schrijven na Auschwitz handelingen zijn die niets barbaars in zich hebben, ze vertegenwoordigen het enige juiste antwoord op Adorno’s vrees’. 

Vervolgens een stuk over werk van Daan Heerma van Voss zelf, samen met broer Thomas. Sofie Desmyter had meer verwacht van hun Ultimatum [e-book]. De broers schreven een ‘degelijk geschreven en vlotte thriller’ maar potten breken ze niet. Tot slot vroeg Joseph Pearce zich af of Helen Rappaport met De gezusters Romanov [e-book] nog iets nieuws kon toevoegen aan de uitgebreide literatuur over de familie van de laatste tsaar. Dat bleek niet echt: ‘Het werk bestaat vooral uit tot in de priegeligste details uitgewerkte rapportage van het kleurloze bestaan van grootvorstinnen.'

De boekrecensies van De Morgen verschijnen elke woensdag in de bijlage Boeken. De Morgen is ook te koop - op dezelfde dag - bij het Nieuwscentrum.

Hans Achterhuis leest Zizek. ‘Een advies als conclusie: amuseer je als lezer met Event [Engelse pocket], maar probeer het niet allemaal te controleren of te begrijpen. Wie Zizeks werk intensief wil bestuderen, kan altijd nog uitwijken naar de studie van Vande Veire [Tussen blinde fascinatie en vrijheid. Het mensbeeld van Slavoj Zizek]. Daar moet je wel filosofisch voor geschoold zijn. Deze vakpublicatie had in het Engels moeten worden geschreven; ze verdient in elk geval een Engelse vertaling.’ Ook Olaf Tempelman doet dat, aan de hand van het brievenboek met Nadezjda Tolokonnikova van Pussy Riot, Comradely Greetings: The Prison Letters of Nadya and Slavoj: 'Zizek gaat onverstoorbaar door met uiteenzettingen over het mondiale kapitalisme dat democratieën uitholt, privacy schendt, controle teniet doet en sociale voorzieningen ontmantelt. Het probleem is niet dat dit discours geen hout snijdt - het zijn ontwikkelingen die onmiskenbaar zichtbaar zijn in Europa en de VS -, maar dat het curieus is in een dialoog met iemand in een Russisch strafkamp.'

Literatuur. Persis Bekkering las de nieuwe Wanda Reisel, Liefde tussen 5 en 7 [e-book | leesfragment] ('... de auteur houdt van symboliek, van geladen beelden, en dat is effectief.' Maar: 'Een vrouw die van vissen houdt, is volgens die wetmatigheid zelf helaas een bakvis. De toon is vaak een beetje truttig, en hoewel dat in elk geval consequent is, wordt Liza zo een irritant achterhaalde vrouw.'), Pieter van den Blink de nieuwe Emmanuel Carrère, Het koninkrijk [Le royaume | recensie] ('In het begin van het boek is Carrères zelfonderzoek sterk, omdat hij scherp is over zijn eigen wel of niet geloven. [...] Vanaf dat punt heeft het boek andere merites maar niet die van het gevaarlijk denken. Dit boek zal niemand de kerk in of uit krijgen. Maar het biedt een vorstelijke rijkdom aan kennis over de verhalen uit de Bijbel.').

Ook de Volkskrant pakt uit met Jan Fontijns biografie Onrust. Het leven van Jacob Israël de Haan, 1881 - 1924 [leesfragment]. Aleid Truijens: 'De biografie is geschreven met compassie en begrip voor de hoofdpersoon, zonder dat de biograaf te zeer in diens huid kruipt. Er is afstand nodig om dit leven vol tegenstrijdigheden in één greep te krijgen. Veel commentaar geeft Fontijn niet op het materiaal dat hij opdiept - brieven en krantenstukken, maar ook eerdere boeken over De Haan -, hij laat de lezer oordelen.'

Marcel Hulspas vervolgt met David Banekes De ontdekkers van de hemel. De Nederlandse sterrenkunde in de twintigste eeuw ('vier sterren', 'een meeslepend verhaal'), Arjan Peters las Alex Johnsons Improbable Libraries ('heel inspirerend'), en Daniëlle Serdijn Wessel te Gussinklo's essay Wij zullen aan God gelijk zijn [leesfragment] ('bezwijkt onder [een] manische vertelstijl').

Frank Westerman dan, over twee pagina's, over De draagbare Kapuscinski. Zijn beste reportages, gekozen, ingeleid door Frank Westerman: 'Kapuscinski's schrijven is vrij, vrij van conventies. Zijn teksten zijn onbevangen, je herkent ze aan de beslistheid.' En: 'Voorbij een bepaalde grens houdt een tekst op " journalistiek" te mogen heten. Die grens is niet loepzuiver te trekken, niet met het criterium van hoor en wederhoor, noch met het verschuilen achter (anonieme) bronnen. Uiteindelijk gaat het om een samenspel tussen schrijver en lezer. Kapuscinski is eerder een raconteur dan een reporter, en soms zwiert hij uit de bocht - zoals in De keizer. Maar wie zijn oeuvre met een " dan zal de rest ook wel zijn verzonnen" bij het grof vuil zet, weet niet wat hij mist.'

En we besluiten met Marcel Olde Rikkerts Jong blijven & Oud worden. Ellen de Visser: 'Maar Olde Rikkert (1962), die zichzelf positioneert in de rust tussen de eerste en de tweede helft van de wedstrijd, pakt het onderwerp op ludieke wijze aan in een boek dat de vaart erin houdt. Hij speelt het verouderingsspel, " een spel dat we maar een keer kunnen spelen" , en leert zijn lezers de spelregels. Dat alles gelardeerd met citaten van sporters, acteurs, dichters, kunstenaars, economen en wetenschappers. En met persoonlijke anekdotes, afkomstig uit een kwart eeuw carrière als geriater in het ziekenhuis.'

De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.

NRC Handelsblad opent met Jan Fontijns biografie Onrust. Het leven van Jacob Israël de Haan, 1881 - 1924 [leesfragment]. Michel Krielaars las het. 'Richtte Jaap Meijer zich vooral op De Haans joodse achtergrond en verwaarloosde hij diens homoseksualiteit, Fontijn geeft een completer en gevarieerder beeld, waaruit De Haan nog gecompliceerder naar voren komt dan je al uit eerdere levensbeschrijvingen wist.' Maar: 'Je vliegt in Onrust door De Haans leven heen, totdat je bij zijn jaren in Palestina belandt, die de helft van de biografie beslaan. Hier krijg je het gevoel een "onaf" boek te lezen, wat vooral komt door een gebrek aan analyse en door het feit dat Fontijn de materie niet beheerst.'

En vervolgt met een interview door Sebastiaan Kort met Hans Münstermann naar aanleiding van zijn nieuwe roman Poging tot lichtvoetigheid [e-book | leesfragment]. 'Ik weet bij voorbaat helemaal niet wie of wat er in zo'n boek terechttkomt. Ik heb wel ideeën waar het over moet gaan en zo, maar het is niet zo dat ik voluit kan besluiten om weer eens iets te schrijven over die of dat. Blijkbaar leefde in mij de behoefte om mijn alter ego er weer bij te roepen. Dat komt doordat het startpunt van de roman een probleem was waar ik zelf mee te kampen had: slapeloosheid.' Iedereen luistert Hugo Borsts luisterboekenweekgeschenk Zo. Louis. Arjen Fortuin: 'Net als in het moederboek O Louis gaat het in dit luisterboek in hoge mate om Hugo Borst zelf en dat is in zijn geval géén nadeel.'

Robert Gooijer las alle vijf de Gouden Stropnominaties:

• Guido Eekhaut, Kingston noir [e-book] ('nogal vol en soms onwaarschijnlijk')
• Marjolijn Uitzinger, De huisgenoot [e-book] ('voorspelbaar, althans in opzet, niet per se in uitwerking')
• Jo Claes, De mythe van Methusalem [e-book] ('doet wat een goede thriller moet doen - bovenal intrigeren en vermaken - en als de jury ouderwets vakwerk wil belonen, zou het boek een verdiende winnaar zijn')
• Patrick Conrad, Walker [e-book] ('goed, maf boek dat met lef en vastberadenheid werd geschreven en zich van genre-conventies niet te veel aantrekt')
• Marion Pauw, Hemelen [e-book] ('Net zo goed geschreven [als Bram Dehoucks Een zomer zonder slaap], net zozeer een scherp portret van een kleine gemeenschap, net zo atypisch, maar toch effectief als thriller. Bovendien zou het net zo'n verdiende winnaar zijn')

Anneke Brassinga in de spotlights vanwege haar P.C. Hooftprijs. Van haar verschenen onlangs essays in Grondstoffen en een herdruk van haar verzameld werk Wachtwoorden. Arie van den Berg: 'Brassinga is bovenal een gretig dichter. Onder haar pen is de taal zelden veilig; ze beproeft nieuwe betekenislagen, keert woorden binnenstebuiten en verbastert naar hartenlust. Haar formulering is onverhoeds, soms bomvol adjectieven, en geen onderwerp wordt geschuwd. Uit haar werk is met groot gemak een bloemlezing van liefdesgedichten samen te stellen, maar ook haar verzen over vogels, bomen, water, muziek of taal lenen zich stuksgewijs voor een anthologie.'

En recensies van nieuwe vertalingen: driemaal een Lebowski Book of the Month. Marco Kamphuis las Robert Walser, De wandeling [leesfragment | recensie] ('een feest om te lezen. De grillige, ontregelende, modernistische overdaad van Walsers taal vraagt het uiterste van een vertaler, en Machteld Bokhove bleek volledig op haar taak berekend'), Rob van Essen is teleurgesteld in John Williams' debuut (Niets dan de nacht [Nothing But the Night | leesfragment] ('een boek van een schrijver die nog geen stijl heeft gevonden waarop hij kan vertrouwen'), en Arjen Fortuin las Lucia Berlin Handleiding voor poetsvrouwen [A Manual for Cleaning Women | leesfragment], met 'mooie momenten van intimiteit'; 'Dat is precies wat Lucia Berlin in haar verhalen doet: even vlak naast je gaan ziten in een verder lege bus'. Plus: Mirjam Noorduijn las Kevin Brooks' In actie! Delaney Detectives: 'Brooks balanceert soms op de grens geloofwaardigheid [...]. Maar hij maakt Travis' diepe verdriet knap tussen de regels voelbaar en geeft hem een oprechte, speelse vertelstem die soms stoer, soms ontroerend klinkt.'

Non-fictie. Jos Plan over Jan Banks God in oorlog. De rol van de Kerk in Europa 1939-1945 ('een onweerlegbaar boek [...] vol belastend en af en toe ontlastend materiaal. Om in stijl te eindigen: Gods kerk is "gewogen en te licht bevonden"'), Maartje Somers over Robert D. Putnams Our Kids: The American Dream in Crisis ('laat zien wat de enorme maatschappelijke ongelijkheid in de VS betekent voor kinderen. Het boek wisselt statistieken af met uitgebreide levensverhalen van gezinnen. Deze aanpak verdient lof'), René van Stipriaan over Femke Deens Publiek debat en propaganda in Amsterdam tijdens de Nederlandse Opstand. Amsterdam 'Moorddam' 1566-1578 [e-book] ('Deen laat aan de hand van mooie archiefvondsten heel precies zien hoe al die berichten in de stad op elkaar botsen, vervormd raken en heel subtiel de loop der dingen beïnvloeden.') en Toef Jaeger, ten slotte, over Philip Glass' autobiografie Words Without Music [Woorden zonder muziek | recensie] ('bij vlagen interessant, opvallend ijdel en vaak afstandelijk').

De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op nrc.nl. Een selectie ervan is vrij toegankelijk via nrc.nl/boeken. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.

'Houellebecq schreef met Onderworpen [e-book | leesfragment] een verbluffend knappe roman,' schrijft Arie Storm. Want: niet vrijblijvend. En: 'In deze, ondanks de op het eerste gezicht bizarre aanname, geloofwaardige roman heeft Houellebecq een personage gecreëerd, François, dat willens en wetens op zijn ondergang lijkt af te stevenen.'

Hans Renders las Auke van der Wouds De nieuwe mens. De culturele revolutie in Nederland rond 1900, 'tegelijk een onderhoudend en een belangrijk boek. Van der Woud illustreert met aansprekende verhalen hoe de overgang van de oude cultuur naar massacultuur verliep, maar ook beschrijft hij de diepere laag van deze transitie'. Korte besprekingen van Hans Knegtmans (Paula Hawkins, Het meisje in de trein [e-book | The Girl on the Train], 'een bijna perfecte combinatie van psychologische thriller en puzzelroman nieuwe stijl') en Hanneloes Pen (Joodse huizen. Verhalen over voorloorlogse bewoners, dat 'een papieren monument moet worden').

En Herman Stevens over Zachary Leaders biografie, deel één, The Life of Saul Bellow: To Fame and Fortune: 'Ik zie niet hoe deze biografie het lastige beeld uit Atlas' biografie rechtzet. Het wordt eerder erger. [...] Maar daarnaast was Bellow ook een mooie, vriendelijke man. En die blijft gelukkig overeind in Leaders lawine van details.' Plus Maarten Moll over Rutger Pontzens Nu ik [e-book | leesfragment].

De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke donderdag in PS. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.

In Elsevier: Irene Start over Michel Houellebecqs nieuwste, Onderworpen [e-book | leesfragment]: '... blijkt ook minder een anti-islamroman dan Platform (2001) [...]. Houellebecq is op dreef wat amusante en sarcastische stekeligheden betreft. Zijn toekomstverkenning klinkt niet eens vergezocht: waarom zou Europa niet kunnen vallen [...]?'

Start schrijft ook kort over Marieke Poelmans Alles om jullie heen is er nog [e-book] ('Gaandeweg komt er lijn en rust in het springerige verhaal, zelfs humor. Poelmann laat zien dat rouwen pijn doet (geen terra incognita).'), en Gertjan van Schoonhoven karakteriseert De brieven [e-book]: 'Je moet wel erg van Kellendonk houden om de vele brave kattebelletjes in De brieven te waarderen. Staat tegenover: ook veel moois, want helder denken en schrijven kon Kellendonk, de grootste schrijver van zijn generatie in wording, helaas door aids geveld.'

Elsevier verschijnt elke donderdag en is voor abonnees toegankelijk via weekblad.elsevier.nl. Elsevier is te koop bij het Nieuwscentrum.

'Bloot en bedekt is een fascinerend boek over de cultuur van pudeur en vrijmoedigheid. Schipper heeft het in niet alleen over het bloot in verband met seksualiteit, maar ook over de betekenis en de rol van de blik, de hoed, de broek, de rituelen bij baden en zwemmen, de hoofddoek en het decolleté,' schrijft Carel Peeters over Mineke Schippers boek in zijn literaire kroniek in Vrij Nederland.

En: 'Het verhaal is hecht, de compositie doortimmerd, de stijl overweldigend, de complimenten worden direct grif opgelepeld,' schrijft Jeroen Vullings over P.F. Thoméses nieuwe roman en 'grootste kunststuk' De onderwaterzwemmer [e-book | leesfragment]. Maar hoe het te duiden? Vullings doet een poging: een parabel? Een boek over de moderne mens? Of een vader-zoonroman? Vooral een boek over verlies, analyseert hij.

Vrij Nederland verschijnt elke woensdag, een selectie van de recensies is op vn.nl/boeken raadpleegbaar. Vrij Nederland is te koop bij het Nieuwscentrum.

In De Groene Amsterdammer: de shortlist van de M.J. Brusseprijs, en Marja Pruis over de nieuwe roman van Arie Storm, Maans stilte [e-book]. 'Maans stilte heb ik ontzet, schaterend, gapend, stil (nooit onberoerd wil ik maar zeggen) tot me genomen [...]. "Je zag de overgang [tussen werkelijkheid en fictie - red.] vaak niet." In Maans stilte, in die hele abnormale mengeling van venijn, verbazing, helderheid en mysterie, is dit een verpletterend inzicht in zowel het tekort als de almacht van de schrijver.'

• Fréderike Geerdink, De jongens zijn dood. Een journalistieke reis naar de kern van de Koerdische kwestie in Turkije bevat volgens Erdal Balci: 'Passages die Hemingway-achtig spannend zijn. Maar dit meeslepende schrijven blijft helaas beperkt tot enkele passages in het boek. Van uitgediepte hoofd­personages komt het maar niet.'
• Xandra Schutte betoogt dat Hans Goossen & Theo Sniekers, El Rey. Van jager tot prooi 'toont wat goede regiojournalistiek vermag: gedegen onderzoek, een overvloed aan saillante details en uitstekend gevoel voor de couleur locale'. 'Dat verhaal overstijgt Roermond.'
• Koen Haegens over Tom Kreling & Esther Rosenberg, Giftig krediet. De onvermijdelijke ondergang van SNS Reaal: 'Zo mooi geschreven en historisch relevant als die bestseller over ABN Amro [Jeroen Smits' De prooi - red.] is Giftig krediet bij lange na niet. Maar het leest vlot en de auteurs lijken uitstekend geïnformeerd.'
• 'Wie is geïnteresseerd in de manier waarop het nog prille internationale strafrecht zich ontwikkelt, komt volop aan zijn trekken en zal het nadeel dat de juridische ins en outs nogal taaie kost zijn op de koop toe nemen,' schrijft Anet Bleich over Tjitske Lingsma, All Rise! De grote ambities van het Internationaal Strafhof en de weerbarstige werkelijkheid
• Thomas Heerma van Voss looft Wouter Laumans & Marijn Schrijver, Mocro maffia. Geld, ambitie, hoogmoed en verraad in de onderwereld: 'Laumans en Schrijver slagen er met hun toegankelijke, bijna thrillerachtige schrijfwijze namelijk wel in de lezer mee te nemen, haast ongemerkt steeds dieper de complexe (Amsterdamse) straat­wereld binnen.' Maar doordat het midden in de actualiteit staat 'eindigt het boek met meer vraagtekens dan punten, en zal het vermoedelijk niet herinnerd worden als een volwaardig overzichtswerk, eerder als intrigerende introductie'.
• Piet Gerbrandy vindt Michel Krielaars, Het brilletje van Tsjechov. Reizen door Rusland [recensie] 'tot een interessant relaas voor wie nooit in Rusland is geweest. Daarbij is het buitengewoon jammer dat Krielaars, juist door Tsjechov als voorbeeld te nemen, pijnlijk duidelijk doet uitkomen hoe beroerd hij zelf schrijft'.

De Groene Amsterdammer is elke woensdag al te koop bij het Nieuwscentrum. Athenaeum Boekhandel verzorgt de boekverkoop voor de website van De Groene.