Recensieoverzicht: Joost Zwagerman, David Grossman en Kristien Hemmerechts (9 september 2015)

Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. Ook de Vlaamse kranten en weekbladen worden, elke maandag of dinsdag, opgenomen in het overzicht, met dank aan Johan Eeckhout. De titels verwijzen naar de fysieke boeken; tussen rechte haken staan e-books, gebonden en oorspronkelijke edities, en redactionele items op Athenaeum.nl.

In de kranten woensdag en donderdag uitgebreid aandacht voor het overlijden van Joost Zwagerman. 'Hij was een ten diepste geëngageerde schrijver, onophoudelijk op jacht naar de tijdgeest en naar de wijze waarop hij die kon verbinden met helden uit vroeger tijden. Dat heeft een uitgesproken veelzijdig oeuvre opgeleverd, waarin Zwagerman minstens zoveel ruimte gaf aan zijn eigen verbeelding als aan het aanprijzen van de grootsheid van anderen,' schrijft Arjen Fortuin in NRC Handelsblad. Rob Schouten in Trouw: 'Als een van de vruchtbaarste en veelzijdigste schrijvers van zijn generatie overschreed hij met zijn publieke optredens de grenzen van de door hem wel eens als benauwd ervaren Nederlandse literatuur. Zijn veelzijdigheid, gevoegd bij zijn neiging de kop boven het maaiveld uit te steken, kwam hem soms ook duur te staan. Zijn enthousiasme voor van alles en nog wat werd hem dan als gebrek aan diepgang aangewreven.' Aleid Truijens waarschuwt in de Volkskrant voor te veel associatie tussen Zwagermans nieuwe essaybundel en zijn zelfgekozen dood. Lees liever Roeshoofd hemelt, schrijft ze, dat 'is een van de minst gelezen boeken van Zwagerman, maar het typeert hem het best: woordenrijkdom, brille, bezetenheid, maatschappijkritiek, maar ook de obsessie met dood en verdwijning. De maximale Zwagerman'. En Maarten Moll in zijn in memoriam voor Het Parool: 'Nooit meer een nieuwe roman van Joost Zwagerman, het is een van de gedachtes bij zijn tragische dood. Wat rest is een verpletterende stilte.'

‘Boek van de Week’ is het ‘brandend actuele’ Al onze namen [e-book] van Dinaw Mengestu. ‘Een roman over hoe geweld went en over hoe achter één gebaar wreedheid en barmhartigheid kan schuilen,’ schrijft Kathy Mathys.

Kathy Mathys trof ook T.C. Boyle op promotietour in Vlaanderen en Nederland met Wie storm zaait [e-book | leesfragment | The Harder They Come]. ‘Ik schrijf over wat me zorgen baart en over wat me angstig maakt. De bezorgdheid is mijn motor,’ bekent de auteur. Uitgebreide lof en vijf sterren van Mark Cloostermans voor Christophe Vekemans Hotel Rozenstok [e-book], de recensent kijkt naar ‘Vekemans ontzagwekkend humoristische arsenaal’ maar wil de roman niet in detail ontleden, ‘de lezer moet de knappe roman vooral zélf ontdekken’.

Karel Verhoeven is zwaar ontgoocheld over Twee jaar, acht maanden en achtentwintig minuten [e-book | Two Years, Eight Months and Twenty-Eight Nights], Salman Rushdie ‘gaat in overdrive [...] tot de lezer zich afvraagt of er iets bij is wat ertoe doet. Dat is een dodelijke vraag’, luidt het streng.  Het interview van Joyce Roodnat met Alessandro Baricco over De jonge bruid [e-book] stond vorige week in NRC. Inge Schelstraete is ingenomen met de autobiografie van Anjelica Huston In de schijnwerpers, ‘het mooiste is de volstrekt onsentimentele manier waarop ze alles vertelt’. In ‘Blikvanger’ een vermelding van ’s Lands glorie. Een geïllustreerde geschiedenis van België, een heruitgave in een deel van de Belgische geschiedenis in prenten getekend door Jean-Léon Huens en Auguste Vanderkelen.

De boekrecensies van De Standaard verschijnen elke vrijdag in de bijlage De Standaard der Letteren. De Standaard is ook te koop - op dezelfde dag - bij het Nieuwscentrum.

Bart Eeckhout gaat in dialoog met Paul Verhaeghe over Autoriteit [e-book | recensie]. ‘Nu de patriarchale autoriteit is afgebrokkeld blijft er wel een behoefte aan autoriteit,’ stelt de therapeut en auteur van de bestseller Identiteit [e-book | recensie]. Die autoriteit ziet hij opduiken in collectieven die zich nu al organiseren rond energievoorziening en mobiliteit.

Ook Marnix Verplancke verdiepte zich in non-fictie, hij recenseert Hoe leven ontstaat [e-book] van de fysicus Jim Al-Khalili en geneticus Johnjoe McFadden en Patrick van IJzendoorn signaleert Alfred Hitchcock [Engelse editie] van Peter Ackroyd, ‘een vlot geschreven psychoanalyse door de Britse oerbiograaf’.

Ook nog een stuk over De ondernemende staat [e-book | The Entrepreneurial State] van Mariana Mazzucato, de hoogleraar economie en innovatie aan de universiteit van Sussex toont aan hoe technologiebedrijven volop afhankelijk zijn van het onderzoek van de staat en pleit voor een actievere, regisserende overheid. Joseph Pearce wijst op Ondergedoken [e-book | leesfragment | Untergetaucht], de herinneringen van de joodse Marie Jalowicz Simon die tijdens de Tweede Wereldoorlog onderdook in Berlijn: ‘zelden heeft iemand zo rauw en onbevangen zijn hart opengelegd’. En een laatste bijdrage van Fred Braeckman, de thrillerrecensent van De Morgen is dit weekend plots overleden, hij heeft het over Disclaimer [e-book] van Renée Knight. De thriller, zonder moorden, zonder politie, zonder clichés ‘behoort tot het beste wat het genre heeft voortgebracht’.

De boekrecensies van De Morgen verschijnen elke woensdag in de bijlage Boeken. De Morgen is ook te koop - op dezelfde dag - bij het Nieuwscentrum.

Voor Sir Edmund interviewde Mark Moorman Stieg Larsson-opvolger David Lagerkrantz, die het vierde deel van diens Millenniumreeks schreef, Wat ons niet zal doden [e-book]: 'Ik probeerde de code te kraken. Waarom was het zo'n succes? Ik bestudeerde zijn Russische manier van vertellen met verschillende perspectieven. Hoe werken zijn cliffhangers? Hij hield zich aan weinig genreregels en begon al meteen draden te weven voor wat een tiendelige cyclus moest worden. Ik moest trouw blijven aan zijn wereld, zijn personages en zijn verhaal, maar ik wist ook dat ik niet als hem moest gaan schrijven.'

Vervolgens: lof van Paul Onkenhout voor Mart Smeets' Verhaal halen. The best of Mart Smeets (red. Jacob Bergsma) [e-book]. 'Smeets houdt als schrijver van bulkend en vettig, van zwierig en gezwollen.' Maar: 'Mart Smeets is een verteller. Lang voordat Hard Gras school begon te maken en het sportverhaal probeerde te verheffen, zocht hij de achterkant van de sport al op, met een scherp oog voor details. Hij was zijn tijd vooruit, een vernieuwer die zich liet inspireren door de Amerikaanse tradities.'

Persis Bekkering prijst Clarice Lispectors The Complete Stories, met '84 verhalen die zinderen, verontrusten en intrigeren'. 'Deze zeer verslavende, intense en raadselachtige bundel gaat een leven mee.' Babs van den Bergh las Helen Macdonalds De H is van havik [e-book | H is for Hawk | leesfragment]: 'Zo moet het ook een troost voor haar zijn dat zij een schitterend monument heeft opgericht. Een monument met vele facetten en voor verschillende partijen: voor de havik en zijn havikier, voor haar vader, voor T.H. White en vooral voor haar rouwende zelf.' En Daniëlle Serdijn is gemengd over Martijn Simons' Ik heet Julius [e-book | leesfragment]: 'Een nadrukkelijker punt van kritiek betreft de schrijfstijl. [...] Daar staat tegenover dat Simons technisch vaardig heen en weer springt door verschillende tijden. [...] Grootste troef blijft die subtiele manier van vertellen.'

Muziekboeken. 'Johnny Cash [e-book] [...] is een geslaagde biografie. [...] [Robert Hilburn] vertelt het verhaal van Jonny Cash in een heel directe vorm. [...] Door deze aanpak verveelt het boek geen moment,' schrijft Flip Vuijsje uit in een groter stuk over hoe rockbiografieën kunnen slagen of falen. 'Ook Robert Hilburns Johnny Cash zit in deze eredivisie, maar met wel één beperking. Het is het definitieve verhaal van 'The Man in Black': van zijn muziek, zijn leven, en vooral: zijn persoon. Maar het is niet het soort biografie dat daarnaast ook uitblinkt in context en analyse.' En Bert Wagendorp over Paul Scotts Motherless Child: The Definitive Biography of Eric Clapton: 'Je zou bijna vergeten dat hij een cruciale rol speelde in de promotie van de blues in Engeland en de rest van Europa en in de daaruit voortvloeiende revival in de VS. Clapton zal worden herinnerd als invloedrijk muzikant, niet als zuipende junk en schuinsmarcheerder. Maar dat komt in dit boek niet helemaal uit de verf.'

Mac Dinther las Ronald Hoeben en Roseli Kommers, Primeurs en delicattessen. Hoe Nederland leerde eten, 'dat een mooi beeld geeft van de aftakeling van een culinaire dinosaurus die zich niet kon aanpassen', en Fokke Obbema krijgt twee pagina's om zijn verwachtingen over de ontvangst van vertaling van zijn China en Europa [e-book], China and the West toe te lichten: 'Bovendien speelt een minder beredeneerd geloof in de eigen superioriteit ook een duistere rol. Dat ik naar China ga om er mijn visie te geven, ervaar ik als bijzonder, maar vanzelfsprekender dan wanneer een Chinees ons over Nederland toespreekt. Misplaatst, zeker, maar ik sta er vermoedelijk niet alleen in.'

Kortere besprekingen, ten slotte:

• Sander van Walsum over Kester Freriks' Echo's van Indië [e-book | leesfragment] ('Nog steeds weten wij bitter weinig van het sinistere krachtenspel tijdens de dekolonisatie - om nog maar te zwijgen over de eeuwen die eraan voorafgingen. Het boek van Freriks - hoe aardig en elegant ook - kan dat euvel niet verhelpen (wat hij overigens ook niet pretendeert). Daarvoor is het te impressionistisch en te persoonlijk.')
• Daniëlle Serdijn over Nina Geerdink, Jos Joosten, Johan Oosterman (red.), De leeslijst ('(Moeilijke) teksten hebben pleitbezorgers nodig, hartstochtelijke introducties door bevlogen docenten. Pas dan wordt de waarde van De leeslijst zichtbaar. Dan zien we niet uitsluitend het beknopte overzicht van al die werken, maar ook hoe ze in de tijd zijn geplaatst en daaraan gepaard hoe onze mentaliteit en verhouding tot literatuur in de loop der eeuwen is veranderd.')
• Marcel Hulspas over Cristin O'Keefe Aptowicz, Dokter Mütters medische mirakels [e-book] ('Het is, kortom, heel goed mogelijk om over dezelfde Thomas Mütter een bloedstollende biografie te schrijven, over een leven dat net zo spannend en frustrerend was als een operatie in die tijd. Maar Dokter Mütters medische mirakels is het verhaal van de held Mütter.')
• Bo van Houwelingen over Toon Tellegen, Een vorig leven [e-book] ('Zo voedt Laagwater Tellegens kinderlijke verwondering, maar zaait hij tegelijkertijd de kiem voor diens ernstig gepeins. Precies de twee kenmerken die al Tellegens verhalen keer op keer zo innemend en ontroerend maken.')
• Hans Wansink over Paul Verhaeghes Autoriteit [e-book | recensie] ('Professor Verhaeghe wil graag imponeren met de wijsheden van Sigmund Freud tot en met Hanna Ahrendt, maar voelt zich anderzijds ongemakkelijk in zijn baret en toga. Waar wil hij eigenlijk naartoe?')

De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.

Marnix Verplancke interviewt Paul Verhaeghe over zijn boek Autoriteit [e-book | recensie]. ‘Voor veel mensen, zeker van mijn generatie, is autoriteit een vies woord. Daar willen ze vanaf. […] We beseffen niet dat autoriteit een essentiële maatschappelijke functie heeft.’ Bart Braun schrijft over het boek: ‘Verhaeghe heeft een belangrijke boodschap. Iedereen die beroepsmatig met autoriteit bezig is – leraren, artsen en agenten, maar vooral politici – zou zijn boek moeten lezen. Het is dan ook ironisch en jammer dat zijn uitgeverij niet wat meer op haar strepen is gaan staan bij de begeleiding van zijn manuscript.’

Dinsdag (15 september) verschijnt het boek Erfenis zonder testament van Hans Achterhuis en Maarten van Buuren. Een bewerkt hoofdstuk over de bankierseed hieruit wordt als essay in Trouw gepresenteerd. Janita Monna bespreekt gedichten over de vluchtelingencrisis. En Paul van der Steen schrijft over Alies Pegtels Haya van Someren-Downer. Liberaal activiste dat het boek op zijn best is ‘als Pegtel de bijzondere relatie tussen de vroeg overleden Van Someren-Downer en de jonge nieuwkomer Hans Wiegel beschrijft’. Bovendien vindt hij het goed dat Pegtel zonder ‘sensatiezucht’ over NSB sympathisanten in de familie Van Someren-Downer schrijft.

Over Het groene pad van Anne Enright schrijft Vrouwkje Tuinman dat hoewel de ingrediënten voor het plot een bestaand recept vormen ‘Het groene pad een vernieuwing van het genre [biedt] door de manier waarop Enright haar verhaal vertelt. In plaats van de perspectieven zo in te zetten dat ze elkaar becommentariëren en aanvullen, maakt ze de afstand tussen de familieleden heel concreet. […] De gaten worden zo voelbaar voor de lezer en gaan schuren’. Het ‘beeldboek’ deze week is Stoeten ritseldingen van F. Harmsen van Beek, Jann Ruyters schrijft: ‘Dit schrijversprentenboek doet niet alleen uitzien naar Maaike Meijers biografie […]. Het inspireert ook tot een andere blik op alles om je heen wat saai oogt en versiering verdient.’

Jaap Goedegebuure bespreekt de zeven Nederlandse debuutromans die in september en augustus verschenen. Hij schrijft dat Chrétien Breukers in Lot [e-book] ‘het literaire bedrijf met gemengde gevoelens beziet’, Jori Stam schrijft in Een volstrekt nutteloos mens [e-book | leesfragment] ‘zo droog dat je je afvraagt wat er nog uit dit schrijverschap groeien kan’, Onderweg met Roadie [e-book | leesfragment] van Thomas Acda is ‘een komisch bedoeld verhaal dat weinig om het lijf heeft’, We komen nog een wonder tekort [e-book | leesfragment] van Rebekka de Wit heeft ‘ook vanwege de schijnbaar luchtige manier waarop rampen en tegenslagen zich aan elkaar rijgen, wel wat weg van Annie Schmidts absurdistische kinderboek Wiplala’, Emmelien Kramers De koortstuinen [e-book | leesfragment] wordt boven de middelmaat uitgetild doordat ‘[s]tijl en verteltrant zich naadloos aanpassen bij de hallucinante ambiance van de verhaallijn’, in Zoutberg [e-book | leesfragment] van Anne Neijzen is het jammer ‘dat deze debutante een menigte aan knullige zinnen en ontsporende vergelijkingen produceert’ en Het relaas van Solle [e-book | leesfragment] van Andreas Oosthoek is ‘zo verzorgd en verfijnd [geschreven] dat je je in de negentiende eeuw waant’.

Over Als de winter voorbij is [e-book | leesfragment] van Thomas Verbogt schrijft Jann Ruyters: ‘Verbogts tekst is erg dromerig, hypersensitief. Maar hij verwoordt raak die paar momenten die ertoe doen in een leven’. Edwin Kreulen noemt Wat ons niet zal doden [e-book] van David Lagercrantz een ‘vaardig en best onderhoudende kopie’ van de Milleniumreeks, ‘maar zonder de explosiviteit en verrassing van het origineel’. Pauline Slot werd geïnterviewd door Hinke Hamer in ‘vandaar dit boek’ over de totstandkoming van Museumbezoeking [e-book]: ‘Toch is museumbezoek een vreemde activiteit. De mens is een tactiel wezen, we willen graag iets aanraken, maar dat mag daar niet.’ Bas Maliepaard bespreekt De Gorgels, ‘een aangenaam debuut voor een breed publiek’, van Jochem Meijer.

De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter & Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.

Paul Steenhuis las voor deze bijlage Joost Zwagermans De stilte van het licht [e-book | leesfragment]. '[E]r is geen schrijver in Nederland die zo poëtisch kan filosoferen over het Niets in de kunst, of het Wit in de kunst als hij. En al helemaal niet over de haast religieuze behoefte en mogelijkheid om "te verdwijnen" in kunstwerken, zoals die van Rothko, en de verlossende leegte van kunst, of het protest tegen het aanwezig zijn, dat hij in kunst waardeert. Hij schrijft daar veel over. Te veel denk je soms. Maar dat komt misschien omdat dit boek door zijn dood ook een verdwijning markeert en in feite zijn afscheid van ons is. Het is een moeilijk afscheid,' besluit Steenhuis zijn stuk.

Thomas de Veen sprak daarnaast met David Lagercrantz over zijn Wat ons niet zal doden [e-book]. 'Ik werk het beste als ik mezelf tegen de wereld van een ander aan laat botsen,' zegt Lagercrantz in het interview. 'Zo ging het met het boek over Ibrahimovic en met mijn roman over de wiskundige Alan Turing. Die verhalen gingen over briljante, eigenaardige, anti-sociale types. Extreme figuren die ver afstaan van de slappe, neurotische intellectueel die ik zelf ben. Zo werd ik ook geobsedeerd door Lisbeth Salander, en door mijn journalistieke achtergrond kon ik me goed vereenzelvigen met Blomkvist.' Toef Jaeger las verder Twee jaar acht maanden en achtentwintig nachten [e-book], 'het warrige, geestige, soms knappe, maar ook open deuren intrappende nieuwe boek van Salman Rushdie'. En Thomas de Veen recenseert De gevleugelde, de nieuwe roman van Arthur Japin [e-book | leesfragment]. 'Het is op negentiende-eeuwse wijze ambachtelijk in elkaar gesleuteld - en het klopt allemaal wel, maar of er ook een menselijk hart in zit, valt te betwijfelen,' stelt De Veen.

'Het boek heeft […] zo zijn sociologische en historische kanten, maar ontleent zijn charme vooral aan zijn praktische inslag: de aandacht voor hoe oude, liefst handgemaakte kleren, jurken vooral, in elkaar zitten,' merkt Janet Luis op in haar bespreking van Saskia Goldschmidts De voddenkoningin [e-book]. Arjen Fortuin wijdt een recensie aan Robbert Welagens In goede handen [e-book | leesfragment]. Het hart van het verhaal heeft volgens Fortuin iets 'plichtmatigs', '[d]at is jammer, omdat je na het veelbelovende begin het idee krijgt dat er méér uit dit verhaal te halen was geweest'. Ger Groot bespreekt Mo Yans De sandelhoutstraf. 'De sandelhoutstraf behoort tot het soort dikke romans dat een flink leestempo vergt. Wie het houdt bij een paar bladzijden vóór het slapengaan, loopt vast. Daar doen de heftige emoties waarop zijn protagonisten de lezer trakteren niets aan af. Vaart is nodig om het boek in beweging te houden, en dan weet de vertelling je gaandeweg wel op sleeptouw te nemen.' En Groot las ook Het rijk van Jegorov van Manuel Moyano [e-book], dat volgens hem blijft 'steken in een ingenieus, maar nauwelijks ingekleed plot'.

Van Roelof van Gelder een stuk over Gerrit Knaap, Henk den Heijer en Michiel de Jongs 'standaardwerk' Oorlogen overzee, het nieuwe deel in de zesdelige serie 'Militaire geschiedenis in Nederland'. 'Ook dit deel is door specialisten geschreven in een trefzekere stijl. En ook dit deel is voorzien van goed gekozen illustraties en van heldere kaarten en tabellen,' schrijft Van Gelder. Jan Donkers verdiepte zich in Dick Wittenbergs Prikkeldraad [e-book], 'een gedegen journalistieke speurtocht over diverse continenten naar oorsprong, ontwikkeling en hedendaags gebruik van het beladen afscheidingsmiddel'. En Wim Brummelman recenseert zowel Mike Smiths Boko Haram als Manon Stravens' De opstand van Boko Haram [e-book]. Over het eerste boek laat Brummelman zich kritisch uit: 'Smith presenteert veel feiten, duikt diep in de islamitische geschiedenis van de regio. Je proeft de ingehouden woede over de onverschilligheid van de Nigeriaanse politieke klasse jegens het kot van de vele slachtoffers van achterstelling en geweld. Helaas levert dat geen rode draad noch nieuwe inzichten op.' De studie van Stravens waardeert hij meer. '[B]eter dan Smith slaagt ze erin met haar schrijfstijl de lezer aan de hand te nemen tijdens haar verkenningsreizen langs de grenzen van de "soldaten van Allah",' aldus Brummelman. Mark Kranenburg, ten slotte, bespreekt Haya van Someren-Downer. Liberaal activiste van Alies Pegtel . 'Pegtel is terecht gefascineerd door de manier waarop "de oorlog" na de oorlog zijn sporen in Nederland is blijven nalaten. Maar haar fascinatie is de biografie van Haya van Someren gaan overheersen. Juist omdat overtuigende bewijsvoering ontbreekt gaat het constant refereren aan de geschiedenis van haar ouders storen. Dat is jammer, want het goed geschreven boek geeft voor de rest een geweldig inzicht in de VVD van de jaren zestig en het boeiende emancipatieproces dat zich in de politieke mannenwereld bij een zelfverzekerde vrouw voltrok. Haya van Somerens verhaal is daardoor een interessant verhaal geworden. Ook voor diegenen die haar naam niets zegt,' lezen we.

De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op nrc.nl. Een selectie ervan is vrij toegankelijk via nrc.nl/boeken. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.

Het Parool plaatst vandaag het interview met Joost Zwagerman door dat vorige week in Babel gepubliceerd werd. 'Ik denk dat kunst je op onverhoedse momenten kan verzoenen met het bestaan, terwijl je misschien eigenlijk helemaal niet op zoek bent naar zo'n verzoening. Dat is ook een typisch kenmerk van kunst. Dat geldt trouwens ook voor literatuur. Al kijkende of lezende merk je dat er een sensatie ontstaat waar je helemaal niet op zoek naar was. En terwijl je dat ervaart, besef je dat het een vrij essentiële sensatie is. Dat is het mooie van kunst. Het voldoet aan een behoefte waar je zelf eigenlijk niet op afgesteld bent,' zei Zwagerman in het gesprek met Aimée Plukker. Maarten Moll sprak daarnaast met David Lagercrantz over diens Wat ons niet zal doden [e-book]. 'Ik hoop niet dat ik een soort Faust word die zijn ziel aan de duivel verkocht. Wellicht dat ik een vijfde deel schrijf, maar één ding kan ik je wel zeggen: er komen er geen tien. Ik wil niet de rest van mijn leven Stieg Larsson zijn. Ik wil me ontwikkelen, telkens een ander boek schrijven. Als ik doodga, wil ik dat men van mijn boeken zegt: dat is goed schrijven,' aldus Lagercrantz in het interview.

Arie Storm las Robbert Welagens In goede handen [e-book | leesfragment], hij vindt het boek '[k]nap, stimulerend en ontroerend'. Dries Muus bespreekt Arthur Japins De gevleugelde [e-book | leesfragment]. Muus is enthousiast over de eerste hoofdstukken van de roman maar het tweede deel 'is lang niet zo meeslepend'. Maarten Moll recenseert ook Sandrone Dazieri's Dood de vader, volgens hem een 'meeslepende thriller' [e-book]. En John Jansen van Galen bespreekt Marja Vuijsjes Het rijbewijs van Nematollah [e-book]. Hij vindt het een 'plichtmatig' boek dat 'nergens echt boeiend' wordt.

De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke donderdag in PS. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.

In Elsevier tweemaal non-fictie. Carla Joosten las Alies Pegtels Haya van Someren-Downer. Liberaal activiste, waarin ze 'toont hoe emotioneel Haya politiek bedreef, maar voor een echte biografie is het boek te licht'. En Simon Rozendaal over Guido van der Groens In het spoor van ebola, waarin de geschiedenis van het virus 'in sappig Vlaams weergegeven' wordt.

Elsevier verschijnt elke donderdag en is voor abonnees toegankelijk via weekblad.elsevier.nl. Elsevier is te koop bij het Nieuwscentrum.

Deze week het laatste deel in de serie 'Romans die onze blik veranderden'. Irene van der Linde neemt Milan Kundera's De ondraaglijke lichtheid van het bestaan voor haar rekening. 'Wat na herlezing van De ondraaglijke lichtheid opvalt,' schrijft ze, 'is dat de politieke situatie in Tsjechoslowakije weliswaar een belangrijke rol speelt in de levens van de hoofdpersonen, maar dat het meer het decor is waartegen het verhaal zich afspeelt. Misschien dat de roman daarom ook wel zo succesvol was. De ondraaglijke lichtheid bood westerlingen een blik achter het IJzeren Gordijn, waar zich ook liefde, overspel, geluk en verdriet afspeelde, maar dan op het scherp van de snede.' Anet Bleich sprak daarnaast met David Grossman van wie eerder dit jaar de roman Komt een paard de kroeg binnen verscheen [e-book | leesfragment]. 'De manier waarop ik schrijf is heel persoonlijk en gevoelsmatig, als ik het zelf zo mag karakteriseren. Daar komt het voor mij op aan in de literatuur. De meeste schrijvers weten hoe ze een verhaal moeten verzinnen, hoe ze hun fantasie kunnen gebruiken, ze hebben verbeeldingskracht. Maar mij is dat te makkelijk, voor mij moet de verbeelding totaal zijn geworteld in gevoel,' zegt Grossman onder meer in het interview.

'Alsof hij bang is dat de lezer iets ontgaat, wordt keer op keer uitgelegd hoezeer het leven met internet lijkt op het leven onder een dictatuur als in voormalig Oost-Europa. Internet dat de degelijke onderzoeksjournalistiek om zeep helpt, waardoor er geen oog meer is voor het verschil tussen een verhaal en een kulverhaal. Internet waardoor je geen zeggenschap meer hebt over je online-bestaan, je lot en je virtuele voortbestaan na de dood,' aldus Marja Pruis over Jonathan Franzens Zuiverheid [hardback | e-book | Purity | recensie]. 'Op een bepaalde manier is Franzen in deze roman als een schoolmeester zo lief voor zijn lezers. Hij neemt ze aan de hand, en gaat ze voor, en wil ze kennelijk niet met pijn in de buik of anderszins met een onrustbarend gevoel achterlaten. Vanuit literair oogpunt gezien is dat een tamelijk dodelijke exercitie,' schrijft ze verder. Chris van der Heijden bespreekt de volledig herziene uitgave De Nederlandse Darwin van Piet de Rooy [e-book]. 'Eerlijk gezegd zie ik inhoudelijk niet zo veel veranderingen maar veel doet dat er niet toe. Het verhaal is mooi genoeg,' vindt Van der Heijden.

Piet Gerbrandy dan, hij recenseert Annemarie Estors Dit is geen theater meer. 'Fijnzinnigheid lijkt Estor vreemd te zijn, haar methode is die van het grote gebaar. Deze poëzie pulseert van fysieke bloei en verval, de enige manier waarop je haar kunt lezen is zwelgend en schrokkend,' staat er in het stuk. Hans Achterhuis wijdt een bespreking aan Kristien Hemmerechts' Alles verandert [e-book]. 'Ook voor wie In ongenade niet kent is Alles verandert een intrigerende roman, die een aandachtige lezing verdient,' lezen we. En Graa Boomsma las Irwin Shaws De jonge leeuwen [e-book | The Young Lions]. 'De narratieve kracht van het verhaal - het consequent volgen tussen 1938 en 1945 van drie soldaten - blijft geldig omdat Shaw door die vertelwijze het simpele zwart-witschema (Duitsland als boeman, Amerika als bevrijder) voortdurend van kritisch commentaar voorziet tussen de regels door,' merkt hij op.

De Groene Amsterdammer is elke woensdag al te koop bij het Nieuwscentrum. Athenaeum Boekhandel verzorgt de boekverkoop voor de website van De Groene.