Recensieoverzicht: Joris Luyendijk, Maarten 't Hart en Ewoud Kieft (18 februari 2015)

Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. Ook de Vlaamse kranten en weekbladen worden, elke maandag of dinsdag, opgenomen in het overzicht, met dank aan Johan Eeckhout. De gelinkte titels verwijzen naar de fysieke boeken; tussen rechte haken staan e-books, gebonden en oorspronkelijke edities, en redactionele items op Athenaeum.nl.

De Volkskrant opent met een interview met psycholoog Jean-Pierre van de Ven en Kitty Laméris, die in relatietherapie gingen; er kwam een boek uit voort: Waarom luister je niet? Helder communiceren met je partner [e-book]. En Arjan Peters, over vier pagina's, bespreekt het tweede deel van Willem Otterspeers Hermansbiografie, De zanger van de wrok (1953-1995). 'Desalniettemin vraag ik me af of de biograaf zich niet te zeer heeft laten leiden door wat Hermans in zijn dagboek noteerde. Alle ergernissen en grauwen daarin waren voor hem ook brandstof.' En: 'Langzamerhand gaat de biografie in een documentaire over, die soms uit zulke duffe opsommingen bestaat (waar Hermans een lezing gaf, wat het honorarium was, waarom hij weer niet tevreden was) dat het lezen corvee wordt. Het is bijna knap van de biograaf om van zo'n levendig leven een saai boek te maken.' 'Allesbehalve groots,' is Peters' eindoordeel.

Janny Groen nam een drietal boeken over IS: Loretta Napoleoni's De terugkeer van het kalifaat, 'een strakke analyse van de opkomst van een inmiddels alom gevreesde terreurbeweging'. 'Judit Neurink (De oorlog van ISIS [e-book]) en Hans Jaap Melissen (IS tot alles in staat [e-book]) brengen soortgelijke analyses, alleen met meer ruis op de lijn. Neurink beschrijft de opkomst van IS vooral vanuit het perspectief van Irak, waar ze is gestationeerd. De lezer verdwaalt soms in de details.' Melissen 'brengt wel indringende menselijke verhalen'.

Eénboekbesprekingen: Hans Bouman over Joseph O'Neills De hond [e-book | Engelse editie | recensie] ('geeft een afwisselend satirische en schrijnende kijk op een fantastische werkelijkheid waarvoor Dubai symptomatisch is'), Marcel Hulspas over Richard Wisemans Nachtrust. Lessen in slaap ('glashelder', en 'een genot om te lezen'), en Jessica Durlacher over Richard Fords Let Me Be Frank With You [Het had erger gekund | recensie] ('Het hele boek is een soort reis waarbij je onafgebroken de stem van Bascombe hoort knauwen, en die droge, wat slome, nasale stem is een groot plezier.').

Aleid Truijens las Ronald Havenaars Babyboomboek: 'Het lastige aan Havenaars stukken over literatuur is dat hij romans en non-fictie vrijwel gelijkschakelt: ze doen verslag van de wereld. Voor wat literatuur juist tot literatuur maakt - omkering, uitvergroting, spot, hoon, walging, bewuste blikvernauwing, onbetrouwbare vertellers - heeft hij als historicus weinig oog. [...] Havenaar is op zijn best in zijn persoonlijke, essayistische stukken, tussen de leesverslagen in. Helaas zijn die erg kort.'

Wilma de Rek sprak Balans-uitgever Plien van Albada ('Maar de roman, met alle respect, is een uitingsvorm van de 19de eeuw.'), die ook een jeugdboek besprak. Daniëlle Serdijn las Ellen Ombres Erfgoed [e-book] ('Ombres schrijfstijl ademt ervaring, degelijkheid en inzicht. Uit de behandeling van haar onderwerp spreekt andermaal een sociaal-maatschappelijke doortastendheid.') en Femmetje de Winds Rivka [e-book | leesfragment] ('lijdt onder onachtzaamheid, een gebrek aan synoniemen en een overdaad aan adjectieven'), Frank Heinen las Michael Katz Krefelds Afgezonderd [e-book] ('slaagt in z'n opzet'), Persis Bekkering Judith van der Wels Stemmen. Het geheim van het Koninklijk Concertgebouworkest [e-book] ('een laagdrempelige inleiding', maar 'ook wat braaf'), en Ranne Hovius ten slotte Tjeu van den Berks In de ban van Jung. Nederlanders ontdekken de analytische psychologie (Van den Berk heeft 'als eerste overzichtelijk, leesbaar en boeiend in kaart gebracht hoe Jungs invloed zich hier deed gelden').

De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.

Thomas Heerma van Voss opent Letter & Geest met een essay over zijn verwachtingen van het nieuwe boek van Arnon Grunberg, Het bestand dat binnenkort verschijnt, maar waar inhoudelijk nog niets over bekend is. 'Dat is de manier waarop Grunbergs stijl rond de millenniumwisseling veranderde: de personages werden ouder en ernstiger. Geleidelijk kreeg zijn werk een steeds donkerder grondtoon. [...] Alle luchtigheid en ironie [...] zijn verdwenen.' En het 'ik'.

Recensent en schrijver Pieter Steinz lijdt aan ALS, maar dat weerhoudt hem niet ervan actief te blijven schrijven en nadenken. Samen met dochter Jet herschreef hij Steinz. Gids voor de wereldliteratuur [recensie] en ook het Boekenweekessay 2015 nam hij voor zijn rekening. In een interview in Letter en Geest vertelt hij over de plannen die hij heeft en zijn huidige leven. 'Wat ik enorm mis is het reizen, zowel de bezoeken aan buitenlandse boekenbeurzen als de reizen in de voetsporen van schrijvers en hun beroemde personages. Lezen en schrijver gaat wel.'

Tegenover bijna sterven staat bijna geboren worden. De man die ophield te bestaan, van dichter Ingmar Heytze, gaat over de geboorte van zijn dochter en het proces daar naartoe. Janita Monna: 'Maar de man die zich zo halverwege de zwangerschap nog "zo overbodig als een god na afloop van de zesde dag," als vastberaden bescherming tegen de bozen buitenwereld. "Niemand,/ hoor je. Niemand komt erdoor."'

Een groot stuk over Surinaamse politiek en meer in het bijzonder haar hoofdpersonen. Twee boeken over Desi Bouterse en een over Henck Arron, de minister-president die Suriname naar de onafhankelijkheid leidde. Historicus Peter Meel schreef Man van het moment, een politieke biografie over Arron, waarvoor hij 'gedegen onderzoek' verrichtte, aldus Paul van der Steen. 'In alles geeft de auteur blijk van grondige kennis van de recente Surinaamse geschiedenis. Schrijven kost hem zichtbaar meer moeite.' Volgens Van der Steen doet Pepijn Reeser dit beter in Desi Bouterse. Een Surinaamse tragedie. 'Hij toont overtuigend hoe Bouterse sinds de staatsgreep van 1980 steeds weer nieuwe rollen speelde,' maar het boek stemt treurig over wat Suriname had kunnen zijn. Ook Nina Jurna's Desi Bouterse. Een Surinaamse realiteit [e-book] laat dit beeld zien, maar geeft meer hoop. '"Desi" maakt bovendien duidelijk dat Suriname allang niet meer alle hoop hoeft te vestigen op het oude moederland.' Dit jaar zal Suriname veertig jaar onafhankelijkheid vieren, waarmee deze boeken op hun plek vallen.

Meer persoonsbeschrijving, maar nu in romanvorm. Maarten 't Harts Magdalena [leesfragment] beschrijft zijn in 2012 overleden moeder. Jann Ruyters: 'Die geloofsstrijd, die voortduurt tot op de rand van de dood is pijnlijk, en toch houdt Magdalena ook iets van een Kees de jongen-achtige gezinsidylle.' Het boek verveelt Ruyter in ieder geval niet. Nog zo'n prikkelend boek is Het zoekboek van Koen door de Duitse fotograaf Jan von Holleben. Een bijna paginavullende zoekplaat in Letter en Geest laat heel veel kinderen zien, van bovenaf gefotografeerd, samen in compositie gesteld tot een grote zoekplaat. Bas Maliepaard: 'Na elke zoekplaat, zoomt Von Holleben in op een paar details, zodat je goed kunt zien hoe alles is gemaakt. Je krijgt bijna zin om het na te doen.'  

In een interview met Hinke Hamer vertelt Petra Stienen over Terug naar de Donderberg. Portret van een wereldwijk. 'Het is een realiteit, anno 2015, dat de wereld in alle wijken is. Ik reis graag heen en weer, als een veerman, en gun meer mensen iets van die beweeglijkheid.'

Joris Luyendijks Dit kan niet waar zijn. Onder bankiers [trailer | recensie] is het resultaat van zijn zoektocht naar de mensen achter de Londense City, het financiële centrum van Londen. 'Luyendijk toon zich de kritische onderzoeker die in amper tweehonderd bladzijden het reilen en zeilen in de bankensector belicht en die op een inzichtelijke toon de kern van het probleem beschrijft: we stevenen, zeven jaar na de vorige crisis, zomaar op de volgende af,' aldus Co Welgraven.

Sophie Messeman bespreekt Anthony Doerrs Als je het licht niet kunt zien [e-book | leesfragment], het verhaal over het blinde Franse meisje Marie-Laure en de technisch vernuftige Duitse Werner, die op een Nazi-school terechtkomt. 'Het vreemde aan dit boek is dat de schrijver niet goed kan kiezen tussen genres. Enerzijds heeft zijn roman een hoog technologisch gehalte, anderzijds heeft het iets van een sprookje voor volwassenen.' Het sterkste punt van het boek? 'Anthony Doerr is meesterlijk in zijn beschrijving van de belegerde stad Saint-Malo.'

Georges Simenon, de Belgisch-Franse schrijver van enkele honderden romans, wordt opnieuw uitgegeven door De Bezige Bij. Deze maand verschijnen twee romans van zijn hand, Brief aan mijn rechter en De burgemeester van Veurne, en twee verhalen over commissaris Jules Maigret, De gele hond en Het lijk bij de sluis. Ger Leppers: 'De onderzoeksmethode van de commissaris bestond er vooral in, zich zoveel mogelijk van de sfeer op de plaats delict onder te dompelem, om zo de mogelijke beweegredenen van de dader te doorgronden. En die sfeer wist Simenon keer op keer meesterlijk te treffen.'

In een thriller is de sfeer van groot belang. De Zweedse Camilla Läckberg kan daarover meepraten. In haar nieuwe thriller Leeuwentemmer speelt het duo Erica Falck en Patrick Hedström opnieuw de hoofdrol. Wie heeft een jong meisje zo lang vastgehouden dat zij in blinde paniek de weg op rent, om vervolgens geschept te worden door een auto? Edwin Kreulen: 'Pas de afloop (spannender dan ooit) onthult wie de werkelijke daders zijn - en hoe gruwelijk hun gedrag is geweest.'

Bas Maliepaard is zeer te spreken over Het boek zonder tekeningen van B.J. Novak, waarin de voorlezer danig op de proef gesteld wordt. 'Het boek zonder tekeningen is weliswaar een eenvoudige, maar toch tamelijk briljante vondst. Novak levert een inspirerend staaltje metafictie af, dat jonge kinderen op een hilarische manier laat zien hoeveel lol je aan lezen kunt beleven en hoe boeken werken.'

'De belangrijkste bijzaak in de geschiedenis': het weer. Jan Buisman (1925) publiceert het zesde deel uit zijn serie over het weer in de geschiedenis, Duizend jaar weer, wind en water in de lage landen. Buisman: 'Het mooist zijn de kleine notities die iemand in zijn dagboek maaakt. Een zekere Godevaert van Haecht, een tafereelmaker uit Antwerpen, beschrijft bijvoorbeeld hoe hij over de bevroren Schelde had gelopen. Maar hij vertelt ook over het weer in Italië. Daar heeft hij zijn tante over horen praten.'

En tot slot een interview met Hendrickje Spoor in de rubriek Tien geboden, schrijver van het onlangs verschenen Vader en dochter, over haar relatie met oud-hoofdredacteur van NRC André Spoor. Hendrickje: 'Ik deel mijn vaders afkeer van geweld. Ik adoreer mijn poezen, maar als ze met een veldmuis binnenkomen word ik werkelijk verscheurd door verdriet; dat zoiets moois, een Godsbewijs, zo wreed, zo zinloos uit het leven wordt gerukt door eh... ja, door een ander Godsbewijs inderdaad. Ik verdraag het niet.'

De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter en Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.

 ‘Geschreven in een stijl die op elke bladzijde enthousiasmeert,’ stelt Kathy Mathys over Melrose-romans [Engelse editie] van Edward St Aubyn. De ‘tegelijk geestige, woeste, fijnzinnige en aangrijpende’ vijf romans zijn tot haar grote tevredenheid nu gebundeld in een band. 

Marijke Arijs interviewt de Brusselse advocaat en schrijver Alain Berenboom. In het nu vertaalde ‘hartverwarmdende en sympathieke’ Mr. Optimist [e-book] reconstrueert hij het verhaal van zijn ouders, Poolse joden die vanaf de jaren 30 in België een bestaan uitbouwden. De auteur daarover: ‘Aan de hand van hun verhaal vertel ik mijn eigen verhaal, dat van een Belgje zonder roots. Mijn ouders wilden van mij een ketje maken, een optimistische jongen, zoals mijn papa en hebben dus niets over hun voorgeschiedenis verteld.’ 

Johan Vanhecke werd voor zijn Daisne-biografie geconfronteerd met een enorme berg materiaal want Johan Daisne annoteerde en bewaarde alles vanuit het idee dat er ooit wel een biograaf zou opstaan. Mark Cloostermans hoort in Johan Daisne. Tussen magie en werkelijkheid 1912-1978 twee stemmen; de biograaf die de feiten beschrijft en de auteur die zich laat horen in brieven, dagboeken en poëzie. Meer een kroniek dan een biografie, over ‘een curieus mens met ijle idealen’.

Ruben Mooijman, chef economie van de krant, recenseert Dit kan niet waar zijn. Onder bankiers, het nieuwe boek van Joris Luyendijk [e-book | recensie]. De onbevangen aanpak van de journalist leidt tot een boek dat ‘overtuigender dan welke economische analyse ook laat zien hoe de financiële sector functioneert en welke gevaren daarachter schuilgaan’. John Vervoort trof S. J. Watson, die scoorde in 2001 met Voor ik ga slapen [e-book | Before I Go To Sleep] en nu Tweede leven [e-book], een thriller over liefde, lust en verraad in het internet-tijdperk, publiceert. De auteur zelf over zijn megasucces en de druk rond zijn tweede boek:  ‘Misschien zal ik wel een one hit wonder blijven [...] Ik zal altijd dankbaar zijn voor wat me overkomen is. Ik hoop alleen dat iedereen dit boek een eerlijke kans wil geven.’

Luuk Gruwez las Het wederkerige [e-book] van Anneke Brassinga. Die wil opnieuw de lezer met muzikaal timbre en met taal bedwelmen, stelt hij vast. De assemblage van ingrediënten uit diverse werelden, banaal of verheven ‘maken het soms moeilijk een invalshoek te vinden’.  Dichters Eva Gerlach en Sasja Janssen gaan samen met fotografe Bianco Sistermans in Alledaagse ergernissen ‘met een loep over de details die onverantwoord veel ruimte opeisen in ons alledaagse hoofd’. Voor Luuk Gruwez ‘schuren ze met de juiste woorden  de scherpe randjes van de ergenissen zodat we ze vlotter doorslikken’.  In ‘Fenomeen van de week’ aandacht voor Oorlogsenthousiasme van Ewoud Kieft, ‘Kunstboek in de kijker’ is William Blake. Les dessins pour la Divine Comédie de Dante van Sebastian Schütze, Maria Antonietta Terzoli.

De boekrecensies van De Standaard verschijnen elke vrijdag in de bijlage De Standaard der Letteren. De Standaard is ook te koop - op dezelfde dag - bij het Nieuwscentrum.

De Morgen opent met een stuk van Fleur Speet over feministe Roxane Gay en haar essaybundel Bad Feminist. De recensente ergert zich aan de argumentatiefouten maar vindt de essays ook sympathiek omwille van de eerlijkheid, de lef en de strijdvaardigheid die Gay uitstraalt. Haar roman In ongetemde staat wil voor Speet daarentegen geen literatuur worden en moet het met 1 ster stellen. Jeugdauteur en antropologie Marita De Sterck dolf voor Vuil vel. Veertig Vlaamse volkssprookjes oude verhalen op en presenteert ze opnieuw voor volwassenen én voor jongeren. ‘Ik wil jongeren niet onderschatten en resoluut voor gedurfde verhalen gaan, in overtuiging dat ze die aankunnen. Ik zie dat jongeren er enorm door getriggerd worden,’ beargumenteert ze haar keuze tegenover Dirk Leyman. Ook de keuze voor linoprenten gemaakt door haar zoon Jonas Thijs passen daarin: ‘Het was verrijkend dat hij zijn jong, mannelijk perspectief tegenover mijn inbreng plaatste.’

Jozefien van Beek signaleert The Institute, een Gesamtkunstwerk met de inbreng van 230 kunstenaars die aan het Gentse KISK verbleven. En Jana Antonissen plaatst 2 romans van mannen in de knoop naast elkaar, Een grootse mislukking [e-book] van Rutger Lemm en Hallo muur [e-book] van Erik Jan Harmens.  De scherpe essays van Lemm zijn fragmentarischer dan Harmens’ roman, merkt ze op, Lemm ‘heeft ook de handen vrij om al eens literair te koketteren met zijn tekortkomingen’. Daar is bij Harmens geen sprake van, die laat je ‘op een ongemakkelijke, haast rauwe manier’ rechtstreeks in zijn hoofd vol gekmakende gedachten kijken. Marnix Verplancke gaat met filosoof Coen Simon in op Filosoferen is makkelijker als je denkt [e-book] en Annick Vandorpe pleit voor de romans van de Catalaanse Mercè Rodoreda. Tuin aan zee uit 1967 is ‘een universeel verhaal over liefde, jaloezie, verraad en dood’.

De boekrecensies van De Morgen verschijnen elke woensdag in de bijlage Boeken. De Morgen is ook te koop - op dezelfde dag - bij het Nieuwscentrum.

NRC's Marc Chavannes geeft Dit kan niet waar zijn. Onder bankiers, het nieuwe boek van Joris Luyendijk, vier ballen [e-book | recensie]. Chavannes vindt dat Luyendijk 'prachtig journalistiek werk' geleverd heeft. Maar 'Dit kan niet waar zijn was misschien een meesterwerk geworden als het zich ook nog, en grondig, had verdiept in argumenten om de verzwakte politiek tot ingrijpen te dwingen'. Daarnaast sprak Kester Freriks met dichter en romanschrijver Peter Verhelst, van wie onlangs het 'imposante' De kunst van het crashen verscheen. 'Als ik schrijf ben ik een open zenuw, een lijmstok,' zegt Verhelst in het interview. En Janet Luis bespreekt Maarten 't Harts Magdalena [hardback | e-book | leesfragment]. 'Het boek gaat, nadat in de voorgaande hoofdstukken flink wat stof is opgewaaid, een beetje als een nachtkaars uit,' vindt ze.

Arie van den Berg recenseert Arnoud van Adrichems Geld [e-book]. 'Virtuositeit valt de dichter niet te ontzeggen,'schrijft Van den Berg. 'Maar waar is Van Adrichem zelf? De teksten in Vis, Een veelvoud ervan en Geld hebben zeker een eigen smoel, maar ik mis een eigen stem.' Sebastiaan Kort las het nieuwe boek van Jan Vantoortelboom, De man die haast had [leesfragment]. Hij vindt het 'essayistischer dan Vantoortelbooms eerdere werk': 'Hier staat het uitwerken van een idee, van misschien zelfs wel een kleine filosofie, centraler dan het neerzetten van een dramatisch veld. Het is kaler, koeler ook, en Vantoortelboom heeft zijn stijl er op aangepast. Het sappige Vlaams uit eerder werk is nagenoeg verdwenen; je hebt goed door dat hier iemand van de krullen af wil en nu wel weet welke gedachte hij naar voren wil schuiven.'

Thomas de Veen wijdt een stuk aan Monique Samuels Dansen tussen golven traangas [e-book]. Samuels 'morele gehamer en de gekunsteldheid' smoren volgens De Veen 'datgene waar de potentie in lag: een verslag van de Arabische Lente door Egyptische jongeren'. Jan Donkers vindt Joseph O'Neills De Hond 'een intelligent geschreven, actueel verhaal' met een 'enigszins onbevredigend einde' [e-book | The Dog | recensie]. En We Are Not Ourselves is volgens Deniz Kuypers 'een tragisch, bij vlagen meeslepend portret van een vrouw die het arbeidersmilieu waarin ze is opgegroeid nooit helemaal weet te ontvluchten' [Nederlandse editie | leesfragment]. Margot Dijkgraaf dan, zij las Bernhard Schlinks De vrouw op de trap [e-book | Duitse editie], waarin de auteur 'filosofeert […] over het leven en het ouder worden'. Auke Hulst legt verder weinig enthousiasme aan de dag voor Donald Ray Pollocks Knockemstiff [Engelse editie]: 'Pollock won met dit werk de PEN/Robert W. Bingham Prize, een aanmoedigingsprijs voor 'buitengewoon getalenteerde' debutanten. Het moge duidelijk zijn: ik zie het niet.'

'Vijand van de Russische staat is John le Carré in real life,' schrijft Laura Starink over het boek van Bill Browder [e-book | Engelse editie]. 'Het aanvankelijke ongemak bij het lezen van Browders boek - per slot van rekening maakte hij gebruik van de ongekende mogelijkheden om geld te verdienen in een land dat niet wist hoe daarmee om te gaan - maakt bij het lezen al snel plaats voor verbijstering over het cynisme van Poetins kleptocratie,' aldus Starink. Robin te Slaa is positief over Ewoud Kiefts Oorlogsenthousiasme, hij noemt het 'een pageturner […] die getuigt van visie, kennis en durf [e-book]. Sheila Kamerman bespreekt Naema Tahirs Gesluierde vrijheid. Tahir 'ontkracht met haar verhalen vooroordelen en tilt het debat naar een hoger plan,' lezen we. En de laatste recensie van deze bijlage is van de hand van Rob Hartmans, hij verdiepte zich in Geoffrey Parkers 'onthullende biografie' Imprudent King. A New Life of Philip II.

De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op nrc.nl. Een selectie ervan is vrij toegankelijk via nrc.nl/boeken. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.

Voor Het Parool interviewde Dirk-Jan Arensman David Mitchell naar aanleiding van Tijdmeters [The Bone Clocks | recensie | leesfragment]. 'Juist als je iets risicovols doet en ermee wegkomt, krijg je een roman die de moeite waard is.' Arie Storm las Maarten 't Harts 'wonderbaarlijke boek' Magdalena [hardback | e-book | leesfragment]: '’t Hart durft veel. Bijbelse taal, volkstaal, spreekwoorden en gezegden, geestige dialogen, verbaasde uitroepen, gekke woorden - hij voegt ze samen en zo ontstaat een intrigerend mengsel. Eerlijk gezegd vind ik Maarten 't Hart een heel goede stilist: het is zo levendig wat hij allemaal schrijft.'

Korte besprekingen van Guus Luijters (Zacht Lawijd, themanummer 'Schrijvers in de Eerste Wereldoorlog') en Maarten Moll (David Peace, Rood of dood [e-book | Red or Dead], 'de stijl van Peace heeft wel iets hypnotiserends, waardoor je soms langer blijft doorlezen dan je van plan was'), en een langere door Hans Renders. Renders las Ronald Havenaars Babyboomboek: 'Een geweldig idee!'

De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke donderdag in PS. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.

Koen Haegens las Joris Luyendijks Dit kan niet waar zijn [e-book | recensie]. '[W]aar Luyendijk glansrijk in slaagt, is de werking van die financiële sector bloot te leggen,' stelt Haegens in het stuk. '"Niet marktfalen, maar menselijk falen", lag volgens toenmalig minister-president Balkenende ten grondslag aan de crisis van 2008. Luyendijk weet als geen ander dat misverstand te ontkrachten. Het is de schuld van het systeem.' Kees 't Hart bespreek verder Maarten 't Harts Magdalena [hardback | e-book | leesfragment]. In zijn stuk stelt hij dat de auteur te vaak over het hoofd is gezien voor literaire prijzen. 'Maarten 't Hart schreef tot nu toe achttien romans, zeven verhalenbundels, veertien essayboeken en drie autobiografische werken, waartoe ook dit boek hoort. Plus nog ander werk. Ruim veertig boeken. Altijd spraakmakend, altijd goed, regelmatig briljant, altijd interessant. 't Hart creëerde een eigen literaire wereld, in een eigen stijl, waarvan dit boek opnieuw een voorbeeld is,' aldus Kees 't Hart.

Van Rob Hartmans een bespreking van Ewoud Kiefts Oorlogsenthousiasme. 'Veel van wat hij schrijft wist ik al, maar hij is erin geslaagd dit onderwerp op een verrassende en meeslepende wijze te behandelen,' vindt Hartmans. Cyrille Offermans, ten slotte, schrijft over Tumult van Hans Magnus Enzensberger. 'Het grootste deel van het boek is geschreven in de vorm van een strijdgesprek tussen de jonge en de oude Enzensberger. Het gaat niet om een biecht of een bekentenis, de oude dichter wil van zijn jeugdige alter ego vooral weten wat hem bij al zijn onstuimige escapades heeft bezield,' merkt Offermans op. En: 'voor de lezer is het vaak smullen.'

De Groene Amsterdammer is elke woensdagochtend al te koop bij het Nieuwscentrum. Athenaeum Boekhandel verzorgt de boekverkoop voor de website van De Groene.

In Vrij Nederland een recensie van Ronald Gipharts 'warme roman' Harem [e-book | leesfragment]. Waarin Giphart volgens Jeroen Vullings 'beter […] dan ooit over seks schrijft, of liever: seks realistisch van het papier laat opwalmen'.

Vrij Nederland verschijnt elke woensdag, een selectie van de recensies is op vn.nl/boeken raadpleegbaar. Vrij Nederland is te koop bij het Nieuwscentrum.

Ook Irene Start las de nieuwste van Maarten 't Hart. 'Het is allemaal met veel gevoel voor theater opgetekend en waarschijnlijk flink aangedikt. Er wordt nogal wat afgerekend - zoals ook in de moederboeken van Ischa Meijer en Adriaan van Dis - maar er is tegelijk sprake van een vreemde adoratie voor deze koude vrouw die haar gezin strak houdt,' schrijft ze onder meer over Magdalena [hardback | e-book | leesfragment].

Elsevier is te koop bij het Nieuwscentrum.