Recensieoverzicht: Joshua Ferris, Helen Macdonald en Erik Jan Harmens (8 april 2015)

Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. Ook de Vlaamse kranten en weekbladen worden, elke maandag of dinsdag, opgenomen in het overzicht, met dank aan Johan Eeckhout. De titels verwijzen naar de fysieke boeken; tussen rechte haken staan e-books, gebonden en oorspronkelijke edities, en redactionele items op Athenaeum.nl.

De Morgen opent met een dubbelinterview met Bert Wagendorp en zijn dochter Hannah over hun Vader-en-Dochterboek, eerder gepubliceerd in de Volkskrant. Jan van Mersbergen levert een opiniestuk over vaderschap en schrijven, als reactie op het stuk van vorige week waarin Valeria Liuselli en Jenny Offill de heikele combinatie moeder-auteur centraal stelden.

Verder is Paul Demets onder de indruk van de ‘genadeloze poëzie’ in De eindelozen [e-book], de nieuwe bundel van Luuk Gruwez. Annick Vandorpe schrijft kort over het ‘pittige en aanstekelijk betoog’ voor meer vriendelijkheid van George Saunders. Nog gefeliciteerd trouwens, eerder al door ons getipt, was oorspronkelijk een speech tijdens een diplomauitreiking aan de Syracuse Universiteit en is nu beschikbaar in boekvorm. 

Na de herontdekking van Een dwaze maagd [e-book|recensie] verschijnt nu vroeger werk van Ida Simons, In memoriam Mizzi [e-book]. Annick Vandorpe vond opnieuw een ‘lichtvoetige toon en ironische blik’ in een heftig verhaal over het leven in de kampen van Westerbork en Theresienstadt. Afsluitend wist de kleine Amerikaanse uitgever Devalt-Graves de hand te leggen op onbekend werk van J.D Salinger. Drie vroege verhalen [e-book] is nu beschikbaar met een nawoord van Auke Hulst. Dirk Leyman ziet hoe Salinger al ‘een voorschot neemt op het loze adolescententaaltje waarmee hij later de wereld aan zijn voeten zou krijgen’.

De boekrecensies van De Morgen verschijnen elke woensdag in de bijlage Boeken. De Morgen is ook te koop - op dezelfde dag - bij het Nieuwscentrum.

De Standaard opent met een vulkaanuitbarsting. ‘Een geologische thriller’, met vaart en vakmanschap geschreven, zo duidt Hilde Van Den Eynde De schaduw van Tambora [e-book|recensie] van Philip Dröge over de vulkaanuitbarsting van de Tambora die in 1816 de wereld ontwrichtte. Kathy Mathys recenseerde eerder al Verbroken beloftes [e-book] en interviewt nu auteur Jenny Offill. Een citaat: ‘Door het huiselijke en het filosofische naast elkaar te plaatsen in het boek, hoop ik te laten zien dat het alledaagse zomaar kan overgaan in het sublieme en omgekeerd. Voor mij is het ene niet superieur aan het andere.'

Benno Barnard las Huub Beurskens’ Wachten op een vriend. De recensent ontrafelt enkele scènes, verzucht: ‘Wel heel andere kost dan al die slappe psychologische verhaaltjes die op de gemiddelde lijst met genomineerden staan.’ Barnard besluit krachtig met ‘een meesterwerk’. En ook Marijke Arijs kent vijf sterren toe. Jean Echenoz beschrijft in 14 [e-book|Franse editie|recensie] ‘de grote oorlog van de kleine man in magistrale, trefzekere zinnen, waarin geen woord te veel staat’.

Meer oorlog in De Standaard. Jean Rufin situeert zijn oorlogsroman De rode halsband in 1919 en reconstrueert stukje bij beetje het verhaal van een in de gevangenis belande oorlogsheld. Voor Marijke Arijs is Rufin geen vernieuwer van de romankunst, maar: ‘In het vertellen van pretentieloze, spannende verhalen kent hij zijn gelijke niet.' Deze week verschijnt ook De grote kudde waarin Jean Giono zijn ervaringen als soldaat in de Grote Oorlog verwerkte. De Standaard drukt de inleiding af van Philippe Claudel. Tot slot gaat Evita Neefs in op Wereldorde [e-book|leesfragment] van Henry Kissinger. Ze oordeelt dat het geen handleiding is bij het ontwerpen van een nieuwe wereld, maar eerder een verdediging van zijn eigen levenswerk.

De boekrecensies van De Standaard verschijnen elke vrijdag in de bijlage De Standaard der Letteren. De Standaard is ook te koop - op dezelfde dag - bij het Nieuwscentrum.

Journalist Peter Henk Steenhuis publiceerde in Trouw de afgelopen jaren interviews met kunstenaars over hun motivaties en bronnen voor hun werk. Maar hoe verwoord je dat? Denker des Vaderlands René Gude mengde zich in die gesprekken. Na diens dood bundelt Steenhuis hun bijdrages in Door het beeld / Door het woord. Gude: 'Niets kan de esthetische ervaring vervangen, maar ik zou me als toeschouwer doodeenzaam voelen als ik mijn indrukken niet tastend naar termen tot uitdrukking zou mogen brengen.'

Wouter Mensink, onderzoeker bij het Sociaal en Cultureel Planbureau, schreef Kun je een betere wereld kopen? over manieren om producten voor consumenten duurzamer te maken. Dat is dus niet door te redeneren dat de consument alleen aanbieders kan dwingen om duurzaam geproduceerde producten in te kopen. 'Ik wil consumenten laten inzien dat ze te veel verantwoordelijkheid opgedrongen krijgen, en dat ze zich in collectieven moeten gaan organiseren.'

Op 't duin. 100 duingedichten en 100 duingezichten, samengesteld door Nicolaaas Matsier, is het boek dat bij de tentoonstelling Op 't duin in het Haags Historisch Museum hoort. In Trouw het essay van Matsier over dichters en duinen. 'Bij Cats, Huygens, Vondel is een duinlandschap te vinden dat vooral een woestenij is die eigenlijk in cultuur gebracht moet worden, of op zijn best een omgeving die als fraai contrast dient voor een op het duin veroverde lusthof.' Meer aandacht voor typisch Nederlands: Warna Oosterbaan vertelt over Nederlander zijn. 'Wat typisch Nederlands is, gaat mijns inziens niet zozeer over wie wij zijn en waar we trots op zijn, maar meer over hoe wij optreden en in de wereld staan. [...] Nederlanders in den vreemde herken je direct door hun manier van lopen.' Oosterbaan won voor Ons erf. Identiteit, erfgoed, culturele dynamiek [e-book] de E. du Perronprijs.

Sasja Jansen en Eva Gerlach schreven gedichten bij de foto's van alledaagse voorwerpen gemaakt door Bianca Sistermans. Het levert in Alledaagse ergenissen een 'gesprek zonder einde' op, aldus Janita Monna. 'De gedichten bij die "uiteenvallende materie" vullen de foto's niet ín, maar zetten een deur open naar een wereld achter het beeld.'

Een grote recensie van twee boeken over de Provobeweging. Niek Pas schreef Provo! Mediafenomeen 1965-1967, Eric Duivenvoorden Rebelse jeugd. Hoe nozems en provo's Nederland veranderden [e-book], eerder al in de etalage van Athenaeum. Beide boeken vertellen het verhaal van de rebelse jeugd. Niek Pas 'weet Provo goed te ontleden', vindt Co Welgraven. Duivenvoorden schrijft: 'Provo staat te boek als de beweging die aan de bakermat stond van de omwentelingen die in de jaren zestig plaatsvonden.' Gezamenlijke conclusie is dat de Provo er goed aan gedaan heeft om na twee jaar te stoppen: zo bleef de mythe van die rebelse jeugd in stand.

Met Engeland en andere verhalen [e-book] verdient Graham Swift opnieuw de Booker Prize, vindt Ger Leppers. 'Swift bekijkt hun doen en lante met milde verwondering en afstand, en daarmee versterkt hij bij zijn lezers op subtiele wijze de illusie dat zijn verhalen bevolkt worden door mensen die werkelijk bestaan. Pageturner, maar niet zijn beste thriller ooit,' oordeelt Monique de Heer over Leven of dood [e-book] van Michael Robotham. Waar het verhaal aanvankelijk over de verdwenen buit van een overval lijkt te gaan, komen ook sociale verhoudingen aan bod.

Sofie Messeman beschrijft 'factie', waargebeurde geschiedenissen in een fictionele jas gestoken. De malloten van Stavanger [e-book] van de Noor Gaute Heivoll is zo'n factieroman. 'Midden in het boek vindt er een drama plaats dat alles verandert, zowel voor de ouders als voor hun zoon. En al lijkt de roman rustig voort te kabbelen, er sluipt steeds meer weemoed in.'

'Het is moeilijk onverschillig te blijven onder Vanns eigenzinnige vertelkunst: zijn woede over onrecht, zijn solidariteit met zijn personages, zijn gevoel voor tragische familieverhoudingen,' schrijft Leonie Breebaart over Aquarium [Engelse editie|e-book] van David Vann. Zij denkt dat de schrijver een monument heeft willen oprichten voor alle hardwerkende alleenstaande moeders in deze wereld en dat hij daar aardig in slaagt.

Kees Kooman vertelt over Boerenbloed [e-book], over het verdwijnende platteland zoals we het kennen en de afschaffing van het melkquota. 'Toen ik Johan van de Gronden interviewde, zei hij: "Kees, jij schrijft over mateloosheid." Hij heeft gelijk, Boerenbloed gaat over mateloosheid die tot ellende leidt.'

'In zijn boek wil Bonnett vooral het belang van plaatsen laten zien. Door de eeuwen heen is de importantie ervan volgens hem onderschat: monotheïstische religies, verlichtingsdenken maar ook veel twintigste-eeuwse filosofen zochten de essentie van het mens-zijn vooral in het immateriële, in het zieleleven.' Alastair Bonnett maakte Van de kaart [Engelse editie] over stukjes op de wereld waar we weinig van weten. Een onderwerp waar we ook weinig van weten is de baksteen. Brick is een ode aan deze bouwsteen. Onder redactie van William Hall worden de vernuftige manieren waarop architecten met deze stenen omgingen in beeld gebracht. Christine Baart: 'Brick brengt overtuigend in beeld hoe architecten in het verleden en tot op de de huidige dag gebruik hebben gemaakt van dit oerdegelijke materiaal.'

Rob Schouten noemt Alleen met de goden [e-book|leesfragment] van Alex Boogers 'een geslaagde coming of age-roman over een jongen die zichzelf evenzeer twijfelend als vastberaden weet op te werken uit zijn kansarme omgeving'. Het boek deed hem denken aan Kruimeltje en Oliver Twist, maar met een daadwerkelijk tot leven geblazen hoofdpersoon. Boogers heeft een vuistdikke roman aan zijn biografische oeuvre toegevoegd.

Tot stot bespreekt Bas Maliepaard Oma, mag ik mijn pop terug? van Mark Haayema en is, ondanks de sterke onderwerpkeuze (dementie bij ouderen) kritisch. 'Een strengere redactie had ook dit boek goed gedaan. Beginnen met "Ik ben Fien en ik ben zes jaar," is echt te makkelijk.'

De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter & Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.

In het Volkskrant Magazine wordt de tachtigjarige Peter van Straaten gefêteerd, in Sir Edmund spreekt Wilma de Rek met Waldo Swijnenburg (De schoonheid en de troost van een wereldbeeld zonder God): 'Nu, na vijf jaar die argumenten bestudeerd te hebben, ben ik er wel echt van overtuigd geraakt dat het zeer onwaarschijnlijk is dat er een persoonlijke God bestaat, of een persoonlijk wezen dat de boel heeft geschapen met ons in gedachten.' En Ranne Hovius grijpt de verschijning van de heruitgave van Robert Louis Stevensons De zonderlinge geschiedenis van dr. Jekyll en mr. Hyde [The Strange Case of Dr. Jekyll and Mr. Hyde] aan om het boek te loven: 'Door aan te dringen op een allegorische vertelling schreef Stevenson daarentegen een boek dat raakt aan de kern van de menselijke conditie, en dat als bonus ook nog een belangrijk deel van de psychiatriegeschiedenis in zich meedraagt. Zo'n boek verjaart nooit.'

Recensies. Stine Jensen, toch enthousiast over Jens Christian Grøndahls Portret van een man [e-book]: 'Het eindeloze gemijmer over vrouwenlijven, seks en liefdesverdriet waarbij de verzen van Rilke troost moeten bieden en de lichtschakeringen het passeren van de tijd symboliseren, zou je oppervlakkig kunnen noemen, een beetje kitscherig zelfs, en misschien is dat ook wel zo. Maar het zijn de meanderende zinnen en de herhaling die de melancholie invoelbaar maken.' Sjen Scheijen over de kracht van de jonge Tolstoj (Verzamelde werken I. Verhalen en novellen, de vroege jaren, nieuw vertaald en toegelicht door Yolanda Bloemen, Marja Wiebes en Froukje Slofstra): 'Tolstojs blik is er niet een van koloniale verachting of verheerlijking, maar van identificatie, en dat is een uniek en nieuw fenomeen, niet alleen in de Russische, maar in de hele Europese literatuur.' En: 'Tolstojs literatuur is als brood. Het is niet het meest verfijnde eten ter wereld, maar omdat het zo vers uit de oven komt, laat je alles ervoor staan.'

Marjan Slob, paginagroot, maar niet heel enthousiast over Peter Bieri's Een manier van leven [e-book] ('Erg verrassend is het daarom niet wat Bieri hier te zeggen heeft - en eigenlijk ook niet zo diepgaand.'), Arjan Peters, korter, enthousiaster over Bart Moeyaert & Gerda Dendooven, De hemel (***, 'Klein boekje, grote kwesties. Nadat je hebt genoten en geklapt, blijf je 's nachts ineens wakker liggen.'), Persis Bekkering gemengd over Alex Boogers' Alleen met de goden [e-book | leesfragment] ('Boogers doet ook niets interessants met stijl, hij gaat voor een 'no bullshit'-directheid, die de sentimentaliteit niet schuwt.' Maar het boek heeft ook 'een hevige intensiteit'.), en Pjotr van Lenteren over Zaza's 'kinderboek' Snotapen. Kortverhalen voor het slapengaan ('Een bijzondere kijkervaring, dat zeker, maar Zaza-fans van 20 jaar en ouder doen er vooral zichzelf een plezier mee.').

Bo van Houwelingen bespreekt Leven en wandel van Zorbás de Griek vijf ballen [e-book] ('Aan de hand van de ontroerende conversaties tussen de schrijver en Zorbás, maakt Kazantzakis het grote, literaire thema van de strijd tussen het geestelijke, beschouwende en afstandelijke leven en het vleselijk, spontane en directe leven voor de lezer goed invoelbaar.'), Jannah Loontjens looft Golnaz Hashemzadeh's Zij is mij niet [e-book] ('Het verhaal wordt chronologisch, in een wat brave stijl verteld, maar de prangende eigentijdsheid van de gebeurtenissen zorgt ervoor dat het niet saai wordt.'), en Peter Swanborn Bi Feiyu's Krekel krekel [e-book] ('Hij is een meester in het portretteren en de grote maatschappelijke ontwikkelingen die China in de afgelopen decennia heeft ondergaan, vormen enkel het decor.').

Carien Overdijk las Maurice Specht & Joke van der Zwaard, De uitvinding van de leeszaal ('het indrukwekkende verslag van een leerproces. Minireportages tonen de waarde van wrijving tussen gedragsnormen in een veilige ruimte'), en in de wetenschapspagina's ten slotte, verderop, interviewt Martijn van Calmthout Philip Dröge over De schaduw van Tambora [e-book | recensie]: 'Bestaat er zoiets als de les van Tambora? Dröge denkt het wel. "Er is geen enkele reden om aan te nemen dat zoiets niet nog eens kan gebeuren, terwijl de wereld voller is dan ooit. Een paar jaar geleden deed de Australische overheid een simulatie 'Tambora Now', om na te gaan wat een dergelijke natuurramp nu zou aanrichten. Een miljoen doden, minimaal en langdurige maatschappelijke ontwrichting, ook in Australië zelf."'

De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.

Arnold Heumakers bespreekt Pierre-Joseph Proudhons optimistische en zelfverzekerde negentiende-eeuwse onderzoek Wat is eigendom?, dat pas onlangs in Nederlandse vertaling verscheen. En hij schrijft ook over John Grays De ziel van de marionet [e-book | Engelse editie] en Grays 'op de rand van cynisme balancerende maar altijd prikkelend geformuleerde pessimisme'. Piet de Moor sprak verder met Rainer Stach, auteur van de driedelige Kafka-biografie [derde deel]. 'Kafka kan een mens in drie zinnen typeren, zodat je hem meteen voor ogen hebt. Dat is fantastisch. Je hebt het gevoel dat hij mens en wereld met een röntgenblik doorlicht,' zegt Stach onder meer in het interview. En voor de rubriek 'Iedereen leest' las Kester Freriks Jens Christian Grøndahls Portret van een man [e-book]. 'Het sterkst is Grøndahl in de weergave van de verstrijkende tijd en de rol van herinneringen daarin,' vindt hij.

Van Janet Luis een stuk over Walter van den Broecks De vreemdelinge, ze noemt het boek 'een knusse familiesoap over de onontkoombaarheid van de dood', 'een thriller' én 'een geëngageerde roman'. Arjen Fortuin recenseert GAZ, de vlijmscherpe novelle van Tom Lanoye. En Arjen Ribbens wijdt een korte bespreking aan Lieve mama van Esther Verhoef [hardback | e-book], een thriller die volgens hem grossiert in gemeenplaatsen. Thomas de Veen schreef daarnaast een voorbeschouwing op de uitreiking van de Woutertje Pieterse-prijs. En Marco Kamphuis geeft Nikos Kazantzakis' Leven en wandel van Zorbás de Griek vijf ballen [e-book]. 'Dit boek is een tintelende oorvijg voor wie zijn leven verdoet met boeken lezen,' stelt hij.

Jan Donkers is minder enthousiast over Een goede school van Richard Yates. 'Yates' beste en herkenbare eigenschappen als schrijver (zijn misantropische blik, zijn venijnige dialogen) zijn ruimschoots aanwezig, maar hij lijkt te hebben geaarzeld tussen memoires en fictie, en het resultaat is een wat hybride "roman", merkt Donkers in zijn bespreking op. Toef Jaeger bespreekt Amnesie, de nieuwe roman van Peter Carey [e-book | Engelse editie | leesfragment]. 'Het probleem is dat Amnesie te vol is, waarbij er steeds uitstapjes worden gemaakt en een overvloed aan personages langstrekken die soms storend werken,' aldus Jaeger. Michel Krielaars vindt verder dat Julian Barnes In ogenschouw 'een mooi tijdsbeeld van het artistieke leven in negentiende-eeuws Frankrijk [geeft], waarin schilders en schrijvers in dezelfde kringen verkeerden en de moderne kunst opkwam' [e-book | Engelse editie]. En Marianne Vermeijden noemt Werkman van Anneke de Vries e.a. 'een bijzonder mooi verzorgd boek dat na lezing de illusie achterlaat nu alles wel zo'n beetje te weten over de drukker-schilder-schrijver'.

André Klukhun dan, hij las Galileo's Telescope van Massimo Bucciantini, Michele Camerota en Franco Giudice. Een boek dat de visie van Galileï in een breed maatschappelijk perspectief plaatst. Bernard Hulsman, ten slotte, bespreekt Toni Boumans'Een schitterend vergeten leven [e-book], 'een bijzonder levendige biografie van een moedige, vrijgevochten vrouw'.

De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op nrc.nl. Een selectie ervan is vrij toegankelijk via nrc.nl/boeken. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.

'Het werkt. Het taalgebruik maakt nog altijd, en zeker in deze vertaling, een bijzonder frisse indruk,' schrijft Arie Storm over Alfred Döblins Berlin Alexanderplatz [e-book | leesfragment] En: 'Tijdens het lezen van de roman kom je [...] bij wijze van spreken ogen en oren tekort. Dat stemt op een rare manier vrolijk, op een rare manier, want Franz' ondergang lijkt al niet meer te stuiten.'

Meer enthousiasme bij Dirk-Jan Arensman, over Wallace Stegners Wat behouden blijft [e-book | Crossing to Safety | toelichting door de vertaler], 'een prachtboek dus, dit literaire slotakkoord. Dat razend nieuwsgierig maakt naar Stegners eerdere werk'.

Twee korte besprekingen: Sander Terphuis' De worstelaar [e-book] (John Jansen van Galen: 'bewonderenswaardig levensverhaal') en B.J. Novaks Het boek zonder tekeningen [The Book with No Pictures] (Joukje Akveld: 'Novaks concept is uniek en het ridiculiseren van de voorlezende volwassenen is bij de doelgroep een schot in de roos.').

En nog een langere: Dries Muus prijst de nieuwe Jan Vantoortelboom, De man die haast had [e-book | leesfragment]: 'Spannend en toegankelijk, met een diep tragische lading. Een dikke roman van 144 bladzijden.' Maarten Moll ten slotte, vergeleek Gard Sveens De doden hebben geen verhaal [e-book] met andere Scandinavische thrillers.

De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke donderdag in PS. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.

Gustaaf Peek las het debuut van Sander van Leeuwen, Liever geen applaus voor ik leef [e-book]. Van Leeuwen wil volgens Peek 'iets communiceren over eenzaamheid, over rouw, over de last van het verleden'. Joost de Vries bespreekt daarnaast Weer opstaan op een christelijk tijdstip van Joshua Ferris, 'een bedrieglijk lichtvoetige roman bomvol ideeën' [e-book | Engelse editie]. En Piet Gerbrandy schrijft over Onze Nietzsche van Marc Kregting. 'Geconcentreerd lezen, zin na zin, herlezen, pogen er een coherent verhaal van te maken, zoeken naar metaforen, citaten traceren, het levert allemaal weinig op. Het wonder is echter dat je blijft lezen, steeds opnieuw. Blijkbaar is het intrigerend genoeg om boeiend te blijven, bovendien heeft de dichter een feilloos gevoel voor klank en ritme, zodat het een genoegen is de wartaal voor je uit te prevelen,' merkt Gerbrandy op.

Van Jan Postma een stuk over Helen Macdonalds H is for Hawk. 'Roofvogelliteratuur mag dan alles behalve een gevestigd genre zijn, rouw is universeel en het is het perfecte huwelijk tussen dat universele en het hoogst particuliere, samen met Macdonalds indrukwekkende stijl - soms speels, maar toch altijd vastberaden (ik zoek vergeefs naar een perfect antoniem voor bibberen) - dat het succes van H is for Hawk verklaart,' meent hij. En Chris van der Heijden recenseert Ad van Liempts Aan de Maliebaan: De kerk, het verzet, de NSB en de SS op een strekkende kilometer. 'Opmerkelijk genoeg hebben we betere inkijkjes in het dagelijks leven van de Maliebaan als het over degenen gaat die niet aan de kant van de Duitsers stonden - verzetslui, kerkelijken, bestuurders. Zij verschijnen hier wel als mensen. De nsb'ers en Duitsers, Mussert tot op zekere hoogte uitgezonderd, niet. Zij zijn figuren, marionetten. Waarom slagen we - in dit geval een liberaal en weinig vooringenomen man als Ad van Liempt - er niet in hun menselijkheid te zien?' Vraagt Van der Heijden zich aan het eind van zijn bespreking af.

De Groene Amsterdammer is elke woensdag al te koop bij het Nieuwscentrum. Athenaeum Boekhandel verzorgt de boekverkoop voor de website van De Groene.

Jeroen Vullings sprak voor Vrij Nederland met Erik Jan Harmens over zijn Hallo muur [e-book]. 'Het leven na de drank is schel, pijnlijk en reëel. Ik vind het veel comfortabeler als het eerlijker is, en eerlijker betekent dan niet euforisch,' zegt Harmens in het interview. Verder deze week veel aandacht voor de Maand van de Filosofie. Zo sprak Nynke van Verschuer met John Gray, van wie onlangs De ziel van de marionet verscheen [e-book | Engelse editie]. 'Volgens mij ben ik heel realistisch als ik zeg dat we mythen nodig hebben. Ze halen betekenis uit reeds gestrande betekenis. Dat wat lelijk is en zinloos kan door een verhaal weer mooi en waardevol worden,' aldus Gray.

Naar aanleiding van het thema van de Maand van de Filosofie ('… en da's niet eerlijk') schrijft Jeroen Vullings over de literaire dystopie. In het stuk komen onder meer Michel Houellebecqs Soumission [Nederlandse editie | recensie], Auke Hulsts Slaap zacht, Johnny Idaho [e-book | leesfragment | recensie] en Suzanne Collins' De hongerspelen [Engelse editie] voorbij. 'De dystopische roman is een ambitieus genre,' concludeert Vullings aan het eind van zijn essay. 'Je moet als schrijver de nodige bagage hebben om zo'n roman te kunnen schrijven. Je moet de kunst van het koorddansen verstaan tussen onze huidige, imperfecte wereld en de in de toekomst gelegen, liefst amorele nachtmerrievariant daarvan. Je moet de lezer ontvankelijk maken om dat moraliserende terrein te willen verkennen. Het is het genre, denk ik, dat in gelijke mate hoge eisen stelt aan de schrijver als aan de lezer.'

In zijn 'Literaire Kroniek' schrijft Carel Peeters over Marli Huijer de nieuwe Denker des Vaderlands. Hij las Het leven is niet leuk als je je mond houdt, de weergave van de interviews die Peter Henk Steenhuis haar afnam. 'Als een vertegenwoordiger van de empirische filosofie toetst Huijer de filosofie aan de ervaring, en omgekeerd,' stelt Peeters. 'Ze springt heel makkelijk van abstracties naar concrete voorbeelden wanneer het gaat over de kunst van het incasseren van teleurstelling , over zelfdiscipline, over jaloezie, over echoscopie, over verongelijktheid, krenkingen, over het spelen met vooroordelen, tot de implicaties van het invriezen van eicellen.' En ook van Peeters een bespreking van Rutger Bregman en Jesse Frederiks 'verfrissende en originele essay' Waarom vuilnismannen meer verdienen dan bankiers.

Vrij Nederland verschijnt elke woensdag, een selectie van de recensies is op vn.nl/boeken raadpleegbaar. Vrij Nederland is te koop bij het Nieuwscentrum.

In de paasdubbeldikke Elsevier Carla Joosten las Hirsi Ali (Ketters [e-book | Heretic]: 'Hirsi Ali schrijft helder, betoogt, onderbouwt en doceert. Ze springt van de islam naar christen- en jodendom, oordeelt niet, verhaalt over christofobie, over de drijfveren van zelfmoordterroristen en over de hervormers op wie ze haar hoop richt. Een leerzaam tijdsdocument dat stof biedt tot debat.' Ook Sinan Can & Ara Halici, Bloedbroeders [e-book] ('dapper') en Michiel Princens De gekooide recherche [e-book] ('messcherpe afrekening met een falend apparaat') worden kort besproken.

Elsevier verschijnt elke woensdag en is voor abonnees toegankelijk via weekblad.elsevier.nl. Elsevier is te koop bij het Nieuwscentrum.