Recensieoverzicht: Michel Faber, Ronald Giphart, Saša Stanišic (28 januari 2015)

Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. Ook de Vlaamse kranten en weekbladen worden, elke maandag of dinsdag, opgenomen in het overzicht, met dank aan Johan Eeckhout. De titels verwijzen naar de fysieke boeken; tussen rechte haken staan e-books, gebonden en oorspronkelijke edities, en redactionele items op Athenaeum.nl.

De Morgen Boeken pikt in bij de Poëzieweek. Arjan Peters’ interview met Ilja Leonard Pfeijffer, over het poëzieweekgeschenk Giro giro tondo. Een obsessie en over zijn nieuwe bundel Idyllen [e-book | luisterboek], stond eerder in de Volkskrant. Paul Demets beschouwt Anneke Brassinga in zijn stuk over Het wederkerige [e-book]als de ‘dichter in ons taalgebied die melancholie en vitaliteit met elkaar weet te combineren’.

Is Herman Brusselmans met Poppy en Eddy en Manon [e-book] op weg naar melancholieke ernst? Dirk Leyman weegt de argumenten af, ‘de rijstebrij van verwikkelingen’ is een constante maar ‘er is bij momenten ook een geweldige drive’ en ‘soms lijkt het of Brusselmans snediger is gaan schrijven’. Een Brusselmans van ‘het betere kaliber’, is het besluit.

Luk Van Haute peilt uitgebreid de staat van de Japanse literatuur in Nederlandse vertaling en signaleert kort De kat [e-book] van Takahi Hiraide. Flosofe Alicja Gescinska is verheugd over Michael Žantovský’s biografie Václav Havel. Een leven en Jozefien Van Beek bespreekt de monografie Robert Doisneau van Jean-Claude Gaultrand. Sofie De Smyter is onder de indruk van de ‘talige perfectie’ in Cormac McCarthy’s Suttree [e-book | Engelse editie], de heruitgegeven klassieker vat ‘de grootste goorheid in de mooist mogelijke bewoordingen’.

De boekrecensies van De Morgen verschijnen elke woensdag in de bijlage Boeken. De Morgen is ook te koop - op dezelfde dag - bij het Nieuwscentrum.

De Standaard der Letteren opent met een 5-sterren recensie van Hans Cottyn over De wandeling [leesfragment] van Robert Walser. De Zwitsere auteur (1878-1956) ‘brengt zijn verbijstering bij de wereld over in volstrekt uniek en onnavolgbaar proza, dat in al zijn ongerijmdheid overigens helemaal niet onlogisch lijkt’. En John Vervoort hoopt op een doorbraak in Vlaanderen voor Elvin Post, die met Dame blanche een ‘grappige, geloofwaardige en spannende’ thriller brengt. Jan Van Hove wijst op de monografie Rinus Van de Velde door Philippe Van Cauteren, Koen Sels en Frederik Willem Daem die een overzicht biedt van zijn oeuvre van de laatste vijf jaar.

Verder twee grote interviews: Karel Verhoeven praat met Martha Nusssbaum (Politieke emoties. Waarom een rechtvaardige samenleving niet zonder liefde kan [e-book | Political Emotions] en Martha Nussbaum. Filosofie als activisme van Ronald Tinnevelt) en Maria Vlaar met David Grossman. Acht jaar nadat zijn zoon sneuvelde bij een Libanese raketaanval zegt hij daarover: ‘Ik weiger om alleen door de catastrofe in mijn levn gedefinieerd te worden. Het verlies kleurt mijn leven. Maar ik sta erop de vrijheid te hebben om mezelf te definiëren.’  In april verschijnt de vertaling van zijn nieuwste roman, Komt een paard de kroeg binnen, ‘een boek dat stikt van de grappen’. En Sarah Vankersschaever vindt het jammer dat de ‘razend getalenteerde’ Ilja Leonard Pfeijffer, in het poëzieweekgeschenk Giro giro tondo. Een obsessie zijn obsessieve dichtkunst in het keurslijf van de strakke sonettenkrans dwingt.

De boekrecensies van De Standaard verschijnen elke vrijdag in de bijlage De Standaard der Letteren. De Standaard is ook te koop - op dezelfde dag - bij het Nieuwscentrum.

Trouw is ook buiten de boekenpagina's geplaveid met auteurs. Abelkader Benali opinieert over Artikel 1, Ronald Giphart spreekt over Harem [leesfragment] ('Nee, ik bouw niet "bewust aan een oeuvre", of zo. Schrijven is een traag, zich langzaam uitdijend proces. Ik ben er absoluut niet mee bezig wat voor soort schrijver ik aan het worden ben. Lukt het me om op mijn acht-negenenveertigste nog een debuutroman te schrijven? Dáár was ik mee bezig.') en columns van Jan van Mersbergen en Gerbrand Bakker in de bijlage Tijd.

In Letter & Geest veel poëzie, met onder anderen Willem Jan Otten over film en poëzie, en Janita Monna over poëzie na terrorisme. 'Gedichten als die van Perquin, Schouten, Szymborska en Barnas bieden geen veiligheid, zijn geen schild tegen rondvliegende kogels, geven geen troost. Ze geven geen mening, ze geven geen antwoord. En dat is in deze rumoerige tijden een verademing.' En natuurlijk de recensie van Monna, ditmaal over de nieuwe Antjie Krog, Medeweten [leesfragment] ('Krog laat zowel de fysieke gebondenheid van de mens aan zijn erf, als onze geestelijke komaf in tal van alledaagse verhalen en meer lyrische verzen tot leven komen.').

In 'Ik heb een droom' Piet 'Poezenkrant' Schreuders.

Elias van der Plicht las Laura Starinks 'enerverende boek' De schaduw van de grote broer. Letten en Russen Joden in Polen. Duits Kaliningrad. Oorlog om Oekraïne [e-book | leesfragment], Rob Schouten Femmetje de Winds Rivka [e-book | leesfragment] ('geeft een treffend beeld van de tweede generatie oorlogs- en Holocaustslachtoffers, opgezadeld met een verleden dat ze niet hebben meegemaakt maar dat ze horen fluisteren in de stemmen van vergaste en getraumatiseerde familieleden.') en Ger Leppers Georges Perecs onuitgegeven debuut De Condottière [leesfragment | Franse editie] ('Losjes volgt het boek de opzet van een thriller, maar het zijn vooral de beschouwingen in het boek die onweerstaanbaar zijn, en al vintage Perec.').

Beeldboek deze week is Nick Hannes' Mediterranean. En Brenda van Osch keert ook in Trouw terug, nu met haar eigen verhaal over Het onvoltooide kind. Op zoek naar de grenzen van pril leven ('Hoe meer ik met artsen sprak, hoe groter mijn twijfels over het behandelen van de allerkleinsten, maar hoe groter ook mijn begrip voor de dilemma's van het vak.').

Rob Schouten over Michel Fabers Het boek van wonderlijke nieuwe dingen [e-book | leesfragment | recensie | The Book of Strange New Things]: 'Waar Faber zelf in deze kwestie "eenvoudig geloof versus cynische levenshouding" precies staat, blijft onduidelijk. Maar zeker is dat hij voor de verbeelding ervan een overtuigende, mythische vorm heeft gevonden.' Paul van der Steen over Jan van den Berghes De stoeterij van Europa. De Coburgs en hun klim naar de macht ('Een onthutsend beeld rijst op uit [dit boek].' En: 'Van den Berghe is een onderhoudend verteller.').

En we besluiten met Philip Kerrs voetbalthriller Transfermaand [e-book] (Harriët Salm: 'een amusante detective, maar het niveau van de boeken rond Bernie Gunther haalt het niet') en Marco Kunsts 'doorwrochte filosofische avonturenroman met fantasy-elementen' Kroonsz.

De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter en Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.

Sir Edmund opent met een pittige bespreking door Edwin Krijgsman van Umberto Eco's nieuwste 'Eco's vertelplezier en het project-Domani zijn vermakelijk, maar Numero zero is wel van een minder kaliber dan zijn zwaarlijviger romans.' En vervolgt met Hans Bouman over de heruitgegeven roman Suttree [e-book | Engelse editie]: 'Meesterlijk en meedogenloos.' Minder enthousiast is Aleid Truijens over Toef Jaegers Koning Eénoog. Leven en werk van Henk van Woerden [e-book | leesfragment]: 'Deze biografie had zoveel beter kunnen zijn, met zo'n overvloed aan bronnen en het dramatische gegeven van de ontheemdheid. Het boek leest als een eerste, onevenwichtige versie van een biografie.'

Bram Bakker las Brenda van Osch' Het onvoltooide kind. Op zoek naar de grenzen van pril leven, over te vroeg geboren kinderen ('Van Osch kan geweldig schrijven. [...] Hoewel de technologie allesbepalend lijkt, is het de menselijke warmte die ontroert.'), Lidy Nicolasen de biografie van verzetsheldin en dirigente Frieda Belinfante ('Nu ligt er de biografie Een schitterend vergeten [e-book] leven, waarin Boumans gedetailleerd en meeslepend het leven beschrijft van de intrigerende Amsterdamse.'), Daniëlle Serdijn Auke Hulsts Slaap zacht, Johnny Idaho [leesfragment | dwarsligger | e-book] ('Leven, dood, identiteit en privacy, bepaald niet kinderachtig. Het is duidelijk dat Hulst groot wilde uitpakken, een breed gebaar wilde maken. Dat is gelukt, al is daarmee niet gezegd dat het lezen van Slaap zacht, Johnny Idaho voortdurend een aangename ervaring is.'), en Gert J. Peelen Tom Crijnens Kardinaal Ad Simonis. Kerkleider in de branding ('leerzaam' door 'de kerkhistorische kijk die het boek biedt op het vermolmde gebint van een instituut dat in zijn voegen kraakt en door Vaticaans ingrijpen met conservatieve benoemingen tot toenemende polarisatie en leegloop leidde').

Wilma de Rek interviewde uitgever Marc Beerens van Vantilt, hij schreef iets over Stanley Unwins The Truth About Publishing; Peter Swanborn las Nacht voor het feest van Saša Stanišic [e-book | Duitse editie | leesfragment | recensie] ('een groot schrijver'), Persis Bekkering de nieuwe Sana Valiulina ('Het lijvige Kinderen van Brezjnev [e-book] is een wonder van vertelkunst.'), Arjan Peters Takashi Hiraides De kat [e-book] ('De kat verleidt ons tot spinnend gissen. Omdat Hiraide en zijn verteller waken voor een oplossing, blijven wij nog lang met dit zijdezachte raadsel bezig.'), John Schoorl Rob van Scheers' Drie akkoorden en de waarheid [e-book] ('Voorbij komt een muzikale anekdotentrommel annex lijstjesfetisjisme, gemengd met geschiedenis, interviews, reportages, en persoonlijk geouwehoer, indien noodzakelijk.'), en ten slotte Frank Heinen Josh Malermans De kooi [e-book] ('buitengewoon spannend').

En elders in de krant: vrouw en dochter van Hans Keilson over de overleden 101-jarige psychiater en schrijver. 'Hij was er in zijn laatste jaren open over, zegt dochter Bloeme. "We spraken erover, ja, over dat verdriet om zijn ouders. Maar het was nooit beladen of ongemakkelijk voor mij. Ik heb me nooit belast gevoeld, geen tweedegeneratieslachtoffer of zoiets. Terwijl het natuurlijk wel een pijnlijk gespreksonderwerp voor hem was."'

Gustaaf Peek las Ronald Havenaars Babyboomboek, 'een beheerste bundeling boekverslagen van zesendertig fictie- en non-fictiewerken die het geestesleven van de babyboomer zou kunnen verklaren'. 'Havenaar blinkt niet uit in gedachten over literatuur ("Romans kunnen je de werkelijkheid doen vergeten"), stijl geeft hij nauwelijks aandacht. Belangrijker is het dat hij boeken kan gebruiken om babyboomers psychologisch te duiden, om begrip en sympathie op te wekken voor deze "stuurloze generatie", merkt Peek onder meer in het stuk op. Daarnaast een interview met Lee Child door Andy Martin. 'Als ik iets heb geschreven, dan moet het zo blijven. Het is net zoiets als met een oude foto die ineens opduikt. Daar sta je dan met zo'n afgrijselijk jaren-zeventig-kapsel en een jasje met enorme revers. Het ziet er niet uit - maar zo was het. En dat moet je met rust laten,' zegt Child onder meer in het gesprek. Robert Gooijer bespreekt Persoonlijk [e-book], de nieuwste thriller van Child, die subtiel afwijkt van zijn vaste formule maar '[h]et vertrouwde is gebleven: de bad guys zijn kleurrijk en gaan hard tegen de grond en de finale is spannend én grappig. Child bewijst dat er voldoende speling in de strakke formule zit en werkt gelukkig aan deel twintig.'

Toef Jaeger verdiepte zich voor de rubriek 'Iedereen leest' in Eibertje kiest. 'Het is het zoveelste voeding/dieetboekje waarin uitgelegd wordt wat je moet eten om niet dikker te worden en lekker in je vel te zitten. […] Zitten we daarop te wachten? Kennelijk wel want Eibertje kiest staat deze week op de zesde plaats in de CPNB-bestsellerlijst,' schrijft ze. En Arjen Fortuin recenseert Yves Petry's Liefde bij wijze van spreken [e-book | leesfragment], 'een roman die van begin tot eind merkwaardig is, in lang niet alle opzichten geslaagd is, maar die op manmoedige wijze probeert groter te zijn dan zichzelf'. Sebastiaan Kort wijdt een bespreking aan Bernlefs laatste boek, Een onschuldig meisje [e-book | leesfragment]. De roman bevat 'tal van vonkjes waar een indrukwekkend vuur uit had kunnen groeien,' aldus Kort. 'In de handen van Bernlef is daar echter te weinig van terechtgekomen, want het is een, zowel in stijl als compositie, tamelijk voorzichtige omgang met licht ontvlambare materie.'

'Een kordate, bijzonder druistige roman,' zo beschrijft Janet Luis Bregje Hofstedes De hemel boven Parijs [e-book | leesfragment]. En Arjen Ribbens is teleurgesteld in Elvin Posts Dame blanche. 'Voor iemand met zoveel talent is het alleen jammer dat Post kiest voor vederlicht vermaak dat aanschuurt tegen meligheid,' stelt Ribbens in zijn stuk. 'Als hij net wat hoger zou mikken, iets meer de ambitie van zijn grote voorbeelden zou tonen, zou Post meteen uitgroeien tot Nederlands beste thrillerauteur.' Michel Krielaars bespreekt Nacht voor het feest van Saša Stanišic [e-book | Duitse editie | leesfragment | recensie]. 'De verhalen die hij […] vertelt zijn een soort eenakters die als in een reidans met elkaar samenhangen. Een voor een zijn het diamantjes. Ze zijn kort, maar af, en laten de tragiek van het leven in al haar gedaantes zien,' merkt Krielaars op. Verder vindt Deniz Kuypers' dat Marilynne Robinson in Lila [Engelse editie] een grote prestatie levert door 'op een geloofwaardige manier een ongeletterde vrouw [te] creëren die met theologische vraagstukken worstelt'.

Van Daan Stoffelsen een artikel over Colin Barretts Jonge gasten [e-book | Engelse editie]. 'De Ier Barrett kreeg na de Frank O'Connor-prijs dit najaar de Guardian First Book Award, en passeerde daarbij menige roman en non-fictieboek. Dat is terecht,' vindt Stoffelsen. Bernard Hulsman schrijft over De laatste lichting van Malte Herwig [e-book | Duitse editie]. 'Het fascinerendste deel van zijn boek over de jongste NSDAP-leden die hun stempel op het naoorlogse West-Duitsland hebben gedrukt, heeft Herwig voor het laatst bewaard. Hierin houdt hij zich verre van een moreel oordeel, maar gaat hij aan de hand van de boeken en lezingen van Günter Grass en Martin Walser na hoe hun verdrongen naziverleden een plaats kreeg in hun werk en hun opvattingen over "goed" en "fout" bepaalde,' lezen we onder andere. Manon Uphoff dan, zij bespreekt Jennifer Clements Gebed voor de vermisten [e-book]. 'Bijtend, vloekend, drinkend, spugend, pratend en uitgesproken gearticuleerd, komen Clements personages tot leven als het mirakel in dit boek over een bitter, wreed en ongenaakbaar Mexico,' stelt Uphoff. Michiel Hegener las Richard van Emdens Meeting the Enemy, 'een epos over de menselijke kanten van Britse en Duitse soldaten in WO I'. En Arnold Heumakers Heumakers vindt Rolf Hosfelds Heinrich Heine 'niet alleen een aangenaam leesbare biografie, maar ook een belangwekkend essay'.

De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op nrc.nl. Een selectie ervan is vrij toegankelijk via nrc.nl/boeken. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.

Joost Zwagerman schreef een ode aan Rogi Wieg, de depressieve dichter-schrijver waarvan aankomend weekend het werk wordt tentoongesteld in Arti et Amicitae. Daarbij verschijnt de catalogus De Kleine Schepper [leesfragment]. ‘Ik hoop dat dit verhaal geen vervroegd requiem voor Rogi zal zijn. Nog meer hoop ik dat hij dit verhaal in Het Parool in relatief goede gezondheid leest. Wat een opluchting zou dat zijn. Voor mij, voor zijn en mijn dierbaren, en voor alle lezers in Nederland die, met mij, rekenen op nog eens 33 prachtige boeken van zijn hand.’

Volgens Dries Muus is Harem [leesfragment] ‘de roman waarvan je al ten tijden hoopte dat Giphart ‘m zou schrijven. Een gelukkig huwelijk tussen een indrukwekkend plot, aansprekende personages, en een buitengewoon sympathieke verteller’. Elvin Post krijgt een overwegend positieve recensie van Hans Knegtmans over Dame Blanche [e-book]. ‘Sommige fans van Posts prijswinnende Groene vrijdag uit 2004 zullen het betreuren dat zijn nieuwe boek de stilistische en psychologische spanning van die superieure thriller ontbeert.’

Arie Storm las bovendien Marco Kamphuis’ historische roman Aurore [e-book] en is niet onder de indruk: ‘De stijl is oubollig, de constructie is onhandig en de thematiek is niet goed doordacht.’ Ook wordt in Het Parool Simone de Beauvoirs herontdekte roman Misverstand in Moskou [e-book | Franse editie | leesfragment] besproken. Thomas Verbogt vindt de novelle ‘vlakker dan we van De Beauvoir gewend zijn’. Hij werkt tóch ‘omdat het De Beauvoir lukt ons zeer dicht in de buurt’ van de hoofdpersoon te brengen.

En Maarten Moll, ten slotte, leest in zijn rubriek Boekenfamilie twee boeken over obsessies. Fredrik Sjöbergs De vliegenval is ‘een geweldig boek’ waarin je mee wordt getrokken in de passie voor zweefvliegen en Eric Hansens Orchideeënkoorts beschrijft met vergelijkbare passie Hansens zoektocht naar een zeldzame orchidee.

De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke donderdag in PS. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.

Philip Huff recenseert twee Ierse schrijvers: Colin Barrett (Jonge gasten [Young Skins]) en Kevin Barry Donker ligt het eiland [e-book | Dark Lies the Island] die er een andere conceptie van hun thuisland op na houden. 'Het grootste verschil tussen de twee auteurs zit ’m uiteraard in hun stijl, de stem van hun vertellers. Bij de omstandige Barrett heb je als lezer meestal een pagina om in het verhaal te komen, het is alsof je naar een Ier luistert in een kroeg in Galway, en even aan de toonsoort van zijn taal moet wennen; bij Barry begrijp je de taal meteen, hij spreekt helder.'

Piet Gerbrandy las Joost Zwagerman. 'Voor alles [e-book] is, kortom, een matig geslaagde bundel van de dichter die we desondanks graag blijven volgen.' Kees 't Hart dan vindt Auke Hulsts Slaap zacht, Johnny Idaho [leesfragment | dwarsligger | e-book] 'sterk schrijfwerk, je ziet die Gerson voor je ogen opdoemen: verwilderd, op de rand van de afgrond en het duister'.

Rebecca Solnits verzamelde essays in The Encyclopedia of Trouble and Spaciousness ten slotte leveren 'bijna zonder uitzondering volle verhalen op, die zich niet laten navertellen, vol inzichten die je je eigen wil maken', aldus Jan Postma. 

De Groene Amsterdammer is elke woensdagochtend al te koop bij het Nieuwscentrum. Athenaeum Boekhandel verzorgt de boekverkoop voor de website van De Groene.

Mischa Cohen ging op bezoek bij de rouwende Michel Faber, die na het overlijden van zijn vrouw als kluizenaar in Schotland leeft. Hij gaat met moeite op tournee met zijn nieuwe roman Het boek van wonderlijke nieuwe dingen [e-book | leesfragment | recensie | The Book of Strange New Things]. ‘Nadat ik het manuscript had ingeleverd, wilde ik het liefst helemaal uit beeld verdwijnen. Maar het is net zo goed Eva’s boek als het mijne.’

Ook een uitgebreid interview met de Tsjechische econoom Thomáš Sedlácek wiens veelgeprezen De economie van goed en kwaad [e-book | Economics of good and evil] een pleidooi is tegen de abstracte economische modellen en de autoriteit die ze wordt toegedicht, wat volgens hem heeft geleid tot een beschouwing van de economie als een soort ‘mondiale religie’. ‘Terwijl iedereen denkt dat er verschillen zijn in taal, cultuur, in keuken en in religie, what not, zou er maar één economische wetenschap zijn.’

Carel Peeters las Tony Judts Denken over de twintigste eeuw [Thinking the Twentieth Century] en When the Facts Change, de essays uit de laatste vijftien jaar van zijn leven. Tot slot: Gabriella Coleman beschrijft in Hacker, Hoaxer, Whistleblower, Spy: The Story of Anonymous het activisme van hacker beweging Anonymous maar het lukt haar volgens Tim de Gier niet objectief te blijven. 

Vrij Nederland verschijnt elke woensdag, een selectie van de recensies is op vn.nl/boeken raadpleegbaar. Vrij Nederland is te koop bij het Nieuwscentrum.

Natascha van Weezels De derde generatie [e-book] is een ‘oprechte, ontroerende zoektocht’ naar het Holocaust-verleden van haar familie. Meer non fictie: Hans van der Wal en Rien Stegman beschrijven in Commando ‘de cultus en loodzware training’ van de Koninklijke Landmacht, wat tegelijk een ‘antropologische studie naar het esprit de corps van deze roemruchte eenheid’ is.

Ook aandacht voor Elvin Posts ‘culicrimi’ Dame Blanche [e-book]. De roman komt langzaam op gang maar wordt ‘gered door humor en een opbloeiende romance’. 

Elsevier is te koop bij het Nieuwscentrum.