Recensieoverzicht: Saskia de Coster, Guus Kuijer en Salman Rusdhie (23 september 2015)

Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. Ook de Vlaamse kranten en weekbladen worden, elke maandag of dinsdag, opgenomen in het overzicht, met dank aan Johan Eeckhout. De titels verwijzen naar de fysieke boeken; tussen rechte haken staan e-books, gebonden en oorspronkelijke edities, en redactionele items op Athenaeum.nl.

In De Morgen ontmaskert Dirk Leyman Bavo Dhooge. De Vlaamse auteur gaf zich uit als vertaler van Samen zullen we slapen voor het sterven [e-book] van ene Jean Sagan. Maar Bavo Dhooge is zelf de auteur van ‘een middelmatige roman die clichés van de hard-boiled stijl dik aanzet’. Marnix Verplancke ontmoette een glunderende Saskia de Coster die heel tevreden is over Wat alleen wij horen [e-book], een roman waarin de ik tegenover de gemeenschap staat met een naderende gedwongen verhuizing als tikkende tijdbom. De Coster wou ‘walgelijk optimistisch zijn’ want ‘we zullen veel conflicten en confrontaties aangaan maar uiteindelijk zal toch een bepaalde vorm van solidariteit moeten overwinnen’. In Van de wereld [e-book] voert Joris Note een denkbeeldige dialoog met zijn overleden broer en zus. ‘Een dappere reflectie van een romanschrijver en essayist die zijn oeuvre altijd met uiterste zorgvuldigheid en stilistisch raffinement heeft opgetimmerd,’ schrijft Joseph Pearce. Poetry slammer Carmien Michiels is met Vraag het aan de bliksem [e-book] toe aan haar tweede roman. Voor Dirk Leyman schuilt er kwetsbaarheid en weemoedigheid in het boek, maar pakt de plot niet erg goed uit.

Valeria Luiselli pakt het voor Annick Vandorpe in De geschiedenis van mijn tanden [leesfragment | La historia de mis dientes] wat lichtvoetiger aan dan ze van haar gewoon is. Maar het ‘kras, origineel verhaal vol absurde humor’ werpt interessante vragen op, waarop je ook nu weer ‘kunt nakauwen’. 

De boekrecensies van De Morgen verschijnen elke woensdag in de bijlage Boeken. De Morgen is ook te koop - op dezelfde dag - bij het Nieuwscentrum.

In Wanneer de feiten veranderen [recensie | When the Facts Change] komt voor Hans Cottyn de relevantie van Tony Judt nog eens naar voren. ‘Over het graf heen’ herinnert hij ons eraan welke vragen echt moeten worden gesteld: ‘Wat bedoelen we als we het over een goede samenleving hebben?’ en ‘Wat deugt er gevoelsmatig niet aan onze huidige organisatie en wat willen we er aan doen?’.

Stefan Brijs labelt zijn nieuwste roman Maan en zon [e-book] tegenover Mark Cloostermans als zijn meest realistische. Het ‘documentair realisme’ neemt voor Cloostermans de typische interesses van Brijs niet weg; ook nu staan falende vaders centraal. En met Wat alleen wij horen [e-book] komt Saskia de Coster voor Cloostermans op het terrein van Annelies Verbekes Dertig dagen [e-book | recensie], maar de maatschappijkritische intentie steekt hier in een ‘prettig kabbelend, onderhoudend boek’ dat voor de recensent schraal afsteekt tegenover Verbekes succesroman.

Maria Vlaar vond in De onervarenen [e-book | recensie] de ‘eigen soort geestelijke logica’ van Joke van Leeuwens kinderboeken terug, de roman ‘brengt geen wereldschokkende nieuwe visie, maar is gewoon een fijne roman, met een heldin die ontroert’. In ‘Blikvanger’ melding van Expeditie land art, de uitvoerige reis van NRC-redactrice Sandra Smallenburg langs alle vormen van landschapskunst. Luuk Gruwez ondervond een hoge toegangsdrempel tot de poëzie van Annemarie Estor in Dit is geen theater meer, ‘maar als je bereid bent je te laten bedwelmen door de mysterieuze sfeer, dan word je beloond’. In haar poëzie heeft Estor ‘er alles voor over om te ontsnappen aan een wereld zonder de anderen, hoeveel pijn daar ook voor nodig is’. Veerle Vanden Bosch zocht jeugdschrijfster Martha Heesen op, naar aanleiding van de uitreiking van de Theo Thijsen-prijs voor haar hele oeuvre en in ‘Boek van de week’ het maandelijkse stuk van Annelies Verbeke over een recente verhalenbundel. Ze koos De grote vakantie [e-book] van Thé Lau. De bundel is afgewerkt in het besef van de naderende dood en ‘het is fascinerend om te ontdekken dat vragen die bij de auteur moeten zijn opgekomen tot literatuur zijn uitgegroeid’ schrijft ze.

De boekrecensies van De Standaard verschijnen elke vrijdag in de bijlage De Standaard der Letteren. De Standaard is ook te koop - op dezelfde dag - bij het Nieuwscentrum.

'Tegen de Bijbel heb ik nooit bezwaar gekregen, dat zijn vaak fantastische verhalen; maar de kerk was saai en de preek was vervelend. Iedere schrijver moet er trouwens voor waken dat hij preekt in plaats van een verhaal schrijft. Ook als je essays schrijft, of stukken in de krant, denk je: ik heb gelijk, dus ik moet de lezer van dat gelijk overtuigen. Dan moet je uitkijken dat je niet aan het preken slaat. Want dan doe je in wezen hetzelfde als de dominee die je aan het handje neemt en zegt: nu kom je in de hemel.' Wilma de Rek sprak Guus Kuijer over De bijbel voor ongelovigen [e-book].

Arjan Peters vervolgens las twee publicaties van en over Remco Campert, Verloop van jaren en De Parelduiker [leesfragment], 'het 20-jarige tijdschrift dat een schrijverschap bij voorkeur vanuit het zijpad en de marge benadert, en dikwijls iets aardigs opdelft; het is alles een kwestie van boren en napluizen' - dat ditmaal aan Campert gewijd is. 'In Verloop van jaren weet Campert de smeulende melancholie vleugellam te maken. De dichter die de dood voelt naderen is miraculeus jeugdig gebleven, en daardoor lijkt hij telkens te ontkomen. De ijlte en aarzeling zijn een vluchthaven waar de koelbloedige en resultaatgerichte dood geen greep op krijgt.'

'Met Twee jaar, acht maanden en achtentwintig nachten [e-book | Two Years, Eight Months and Twenty Eight Nights] vertelt hij juist, bijna letterlijk, duizend-en-een incomplete, magische verhalen, die in razend tempo over elkaar heen buitelen, elkaar afkappen en onderbreken,' stelt Hans Bouman vast over de nieuwe Rushdie, al is het soms wat veel, en ontbreken 'uitgewerkte personages die je bijblijven'. Ad van Liempt dan, hij las Luuc Kooijmans' nieuwste boek, met smaak: 'Zelden is de verstikkende atmosfeer in een verscheurd oorlogsgezin zo indringend beschreven als door historicus Luuc Kooijmans in Het geheim van de Valeriusstraat.'

Manon Uphoff herlas Couperus' Eline Vere en De stille kracht, bij gelegenheid van de nieuwe toneelbewerkingen daarvan. Over dat laatste boek: 'Ja, op de een of andere manier maakt Couperus het allemaal zichtbaar: de vrees, de angst, de botsing en misverstanden tussen culturen.' Edwin Krijgsman looft de nieuwe Alessandro Baricco: 'De Jonge Bruid [e-book] is een meesterlijk mal boek vol absurde dialogen, personages die meer naar inkt en papier ruiken dan van vlees en bloed lijken, maar je toch met speels gemak in hun greep hebben, wonderlijk houterige maar desalniettemin opwindende seks-scènes en meeslepende gebeurtenissen die die naam nauwelijks verdienen.' En Daniëlle Serdijn heeft een kanttekening: 'Hoe goed gedaan ook, Elvis Peeters toont in Jacht [e-book] slechts de bouwstenen voor een opvatting. Niet het bouwsel zelf. Jammer, dat hadden we hem best toevertrouwd.'

Stine Jensen las zowel Bruce en ik, onder redactie van Leon Verdonschot, als Als een zwerfkei. Dichten over Dylan, onder redactie van Kees 't Hart en John Schoorl. 'Ik hou mee van Bruce dan van Bob, maar ook zonder overmaat aan liefde voor Dylan bleef deze bundel fier overeind. [...] Ik besteed meer woorden aan Bruce [...] ook omdat ik ondanks de overdosis dweperij oprecht heb genoten van Bruce en ik.'

Korte besprekingen, ten slotte:

• Olaf Tempelman over Olaf Koens' Oorlog en kermis ('Noem dit boek, waarin hij een reeks van zijn beste reportages aan elkaar heeft geregen, gerust één lange trip waarin veel wat leeft en gist in 'het meest absurde land ter wereld' de revue passeert. Oorlog en kermis is Tolstoj on acid.'
• Maria Barnas over Breyten Breytenbachs In de loop van de woorden ('Maar de dichter heeft geen keuze: de woorden stromen en ze weten van geen ophouden. Het is deze onwillige overgave die zijn heldere gedichten doet schrijnen.')
• Mark Leenhouts over Liu Zhenyun, Ik ben geen secreet [e-book] ('gesmeerde satire', maar: 'jammer dat dit ironische spel een tikje aan herhaling lijdt, en dat Liu wat veel ruimte besteedt aan een slapstickachtige klopjacht')
• Bo van Houwelingen over Leonhard Franks Karl en Anna`[e-book] ('Doordat Frank de affaire plaatst binnen de misère van de oorlog, 'die iedereen had opgescheept met hetzelfde verdriet, dezelfde ellende, hetzelfde brood en dezelfde ziekten', wordt deze onversneden romantiek alsnog perfect gedoseerd.')
• Maarten Keulemans over Simon Rozendaal, Alles wordt beter! Nou ja, bijna alles [e-book] ('Verrukkelijk is zijn verteltoon: erudiet, grappig, hogelijk verontwaardigd en doorspekt met goed gedoseerde, persoonlijke anekdotes uit veertig jaar wetenschapsjournalistiek. Verkwikkend tegengif tegen planetair pessimisme, dat Rozendaal hier injecteert.')

De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op volkskrant.nl. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.

Leonie Breebaart interviewt Jaap Goedegebuure over zijn boek Wit licht. Poëzie en mystiek in de Nederlandse literatuur van 1890 tot nu. ‘Als je je naam noemt, geef je anderen vat op jezelf. Die gedachte komt in de poëzie van de negentiende eeuw sterk op. De idee van iets dat alles ontstijgt, maar niet kan worden ingevuld. Het blijft open, moét open blijven. Want het is niet alleen dát je het niet weet, je wílt het ook niet weten.’

Asis Aynan, bekend van Gebed zonder eind, schrijft een essay: ‘Waarom, zo vroeg een vriendin mij eens, stap je niet uit de Marokkaanse gemeenschap als daar zo veel commentaar op hebt? Haar opmerking deed mij aan m’n ouders denken. Zij van de eerste generatie dachten ook dat je zomaar een geschiedenis kunt verlaten en een andere aannemen. Iets wat onmogelijk is.’

Hans de Geus interviewt Koen Haegens over De grootste show op aarde. De mythe van de vrije markt [e-book]. ‘Óf we hebben een vrije markt, en die ontwikkelt zich niet, of we hebben een efficiënte markt – waar wij in onze economie naar streven – maar die zijn juist totaal niet vrij. Die hebben regels nodig, bureaucratie, overheidsbemoeienis.’

In het essay ‘De kracht van moderne poëzie’ schrijft Jan Oegema: ‘Zo is, bij het wegvallen van het gebed, in de westerse wereld een nieuwe, meditatieve poëzie ontstaan die je met even veel recht religieus als irreligieus mag noemen: ze leert je open te staan voor het onbekende.’

Désanne van Brederode, schrijfster van Vallende vorst [e-book | leesfragment], wordt geïnterviewd door Noor Hellmann over het schrijverschap. ‘Schrijven is voor mij een levensbehoefte, omdat je iets kunt onderzoeken, vragen kunt stellen zonder antwoorden of oordelen te hebben. Een verhaal schrijven zie ik als baantjes trekken op papier: je dompelt je onder in een vreemde wereld en wordt bijna gewichtsloos - alsof de verbeelding je draagt.’

‘Dit is geen loze bezorgdheid over wat er gaande is, dit is wat de werkelijkheid zo nu en dan nodig heeft: poëzie,’ schrijft Janita Monna over Tsead Bruinja’s Binnenwereld, buitenwijk, natuurlijke omstandigheden. Jann Ruyters schrijft over Kunnen we het over iets LEUKERS hebben? [Can't We Talk About Something More Pleasant?] van Roz Chast. Deze cartoonist maakte een ‘graphic memoir’. ‘Af is de relatie nog niet, zeker niet die met haar dominante moeder, maar zelden bracht iemand een eerlijker, roerender eerbetoon aan haar ouders.’ Ook schrijft ze over Leve het welwezen van Kees van Kooten, die door een hartaanval een heel ander boek maakte dan hij van te voren verwachtte. ‘Van het boek over cartoonisten komt dus niks terecht, wel van een kwiek, speels, vrij openhartig, deels verzonnen, vermakelijk verslag over Van Kootens verblijf in het ziekenhuis, rijk versierd met cartoons die vaak haperende bejaarden dan wel onkundige dokters bespotten.’

‘Ik moet zeggen dat Jansma en Van den Akker met De Messias [e-book | leesfragment] een vlotte en vaardige roman hebben geschreven, niet diepgravend maar wel meeslepend,’ schrijft Rob Schouten. Als beeldboek wordt Vivace van Hanne van der Woude gekozen.

Co Welgraven bespreekt Neil MacGregors Duitsland [e-book] en Edmond Hoflands Het Duitse wonder. Over het eerste boek is hij erg enthousiast: ‘[H]et is een schitterend boek’ en ‘[d]e tekst is informatief en verrassend’. Over Het Duitse wonder schrijft hij dat ‘wie sindsdien [1990] de ontwikkelingen bij onze oosterburen redelijk heeft gevolgd, zal in het boek van Hofland amper een verrassing vinden’.

Kick [e-book] van Chelsea Cain wordt door Monique de Heer een ‘verontrustend boek’ genoemd waarbij het knappe vooral zit in ‘de karakterbeschrijving van Kick’. Hinke Hamer interviewde Ap Dijksterhuis naar aanleiding van zijn boek Op naar geluk [e-book]: ‘Geluk is een basisbehoefte en we kunnen leren om gelukkiger te worden. Ik ben een groot voorstander van het introduceren van het vak gelukskunde aan scholen en universiteiten. Ik vind zelfs dat de overheid zich moet bemoeien met ons collectieve geluk.’

‘Maar hoe beladen deze laatste bundel inmiddels ook is, een magnum opus van zijn kunstbeschouwing is het toch niet. Daar is het, ondanks het overkoepelende thema, te versnipperd voor, en weinig overtuigend. Te persoonlijk,’ schrijft Joke de Wolf over Joost Zwagermans De stilte van het licht [e-book |leesfragment].

Gerwin van der Werf schrijft over Ik zag een man [e-book] van Owen Sheers: ‘[i]n de laatste hoofdstukken weet je niet meer of je een literaire roman over schuld en empathie leest of een vakkundige thriller.’ Maar verderop schrijft hij: ‘[w]e worden te weinig uitgedaagd over hem na te denken, en vergeten hem. Dat kan niet de bedoeling zijn, van een roman noch een thriller’. Suikerspin [e-book] het nieuwe jeugdboek van Derk Visser wordt besproken door Bas Maliepaard. ‘Hoewel het verhaal op veel punten een aanrader is, blijft het wel net te veel aan de oppervlakte.’

De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter & Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.

Bernard Hulsman bespreekt in NRC zowel Jean-Louis Vulliermes De spiegel van het westen. Het nazisme en de westerse beschaving [e-book] als Anders Rydells De plunderaars [e-book]. 'Het is Vulliermes grote verdienste dat hij het gedachtegoed van Hitler, Himmler en andere nazi-kopstukken serieus neemt en uitvoerig analyseert,' aldus Hulsman over De spiegel van het westen. En over De plunderaars schrijft hij: 'Rydell wisselt beschrijvingen van de vele roofkunstzaken van de afgelopen kwarteeuw, waaronder de afwikkeling van de claim op de collectie van de Nederlandse kunsthandelaar Jacques Goudstikker, af met verhalen over de kunstroven.' Margot Dijkgraaf sprak verder met David Foenkinos over Charlotte [Franse editie], zijn roman over Charlotte Salomon. 'Ik wilde haar terugbrengen, terughalen in het licht - symbolisch dan,' vertelt Foenkinos in het interview. 'De kunstenaar kan via zijn erfenis overleven. Ik ontfutsel haar aan haar lot. Maar ik beweer niet dat wat ik schrijf de waarheid is, ik ben geen journalist, geen historicus, geen biograaf, maar romanschrijver. Zolang ik het niet als de waarheid presenteer, heb ik alle rechten.'

Van Sebastiaan Kort een stuk over En nooit was iets gelogen van Ellen Heijmerikx [e-book]. 'Heijmerikx schrijft een soort volkoren-proza waar je echt mee aan het werk wordt gezet. Het is voedzaam en stevig - wie de gedachten even laat vieren kan zo een wending mislopen - maar het uiteindelijk loont het.' Thomas de Veen las daarnaast A.H.J. Dautzenbergs Wie zoet is [e-book | leesfragment]. 'Op het nippertje blijkt Wie zoet is intelligenter dan gedacht: een postmodern metaboek, waarvoor Dautzenberg al zijn fictiekunsten én zijn reputatie inzette. Eigenlijk kun je het daarmee met een nieuwe blik opnieuw gaan lezen, maar toch: ook dan blijft het een onevenwichtige roman over een matig interessante psychopaat,' stelt De Veen. Janet Luis recenseert Saskia de Costers Wat alleen wij horen [e-book]. '[O]ok al gebeurt er in deze heuse feelgood-roman welbeschouwd zo goed als niets […], toch heb ik me ruim driehonderd bladzijden lang geen seconde verveeld met het eindeloze gezaag van De Costers sympathieke soapies,' merkt Luis op. En Roderick Nieuwenhuis vroeg Nir Baram, auteur van onder meer Wereldschaduw [e-book | leesfragment], naar zijn favoriete boeken.

Rob van Essen dan, hij leverde een stuk over John Cheevers Schandaal in de familie Wapshot [The Wapshot Scandal | leesfragment]. Hij noemt het 'een rijk boek'. 'Onverwachte verwikkelingen, kleurrijke bijfiguren, het kan niet op. Cheever is een schrijver die uitdeelt van zijn rijkdom. Het verhaal doet er in feite niet zoveel toe, het gaat om het universum dat hij virtuoos oproept.' Bas Heijne verdiepte zich in twee boeken over Frankrijk: Jonathan Fenby's The History of Modern France ('Fenby, die al zijn hele leven over Frankrijk schrijft, vertelt te veel op een verslaggeverstoon […] waardoor zijn kroniek opsommerig wordt en geen diepte krijgt.') en Sudhir Hazareesinghs How The French Think ('[V]oor iemand die niet al stevig is ingevoerd in de Franse geschiedenis en cultuur [zal zijn boek] een flinke opgaaf zijn. Jammer, want Hazareesingh kan onderhoudend schrijven en zijn affectie voor alles wat Frans is, is oprecht, juist omdat hij een scherp, ironisch oog heeft voor de innerlijke contradicties in het Franse denken en de onnavolgbare hang naar retoriek en hyperbool.').

Robert Gooijer jubelt over Black-eyed Susans van Julia Heaberlin. '[H]et boek is fris, ontroerend, spannend, onvoorspelbaar, geestig en een van de effectiefste Amerikaanse thrillers van de laatste tijd,' vindt Gooijer. Ger Groot is beduidend minder enthousiast over Paul Verhaeghes Autoriteit [e-book | recensie]. Groot laat zich kritisch uit over de 'pamflettistische toon' van Verhaeghes nieuwste. '[D]e simplificaties en clichés die hij zich toestaat' werken Groot op de zenuwen. Floris Don is deze week hekkensluiter, hij recenseert Vincent Girouds Nicolas Nabokov: A Life in Music. 'Hoe helder ook zijn schrijfstijl, helaas trapt Giroud in de bekende val van een biograaf: hij sympathiseert zodanig met zijn onderwerp dat hij volkomen partijdig wordt,' lezen we in de bespreking.

Maarten Moll las Lars Mytting. De man en het hout [e-book]. 'De stijl van Mytting in dit boek is vooral die van een documentaire; informatief en diepgravend.' De vlamberken [e-book]. 'Een pageturner, en toch meer een roman dan een thriller. Spannend, meeslepend, goed, maar het gaat op een bepaalde manier over hoe te leven.'

Arie Storm fileert het 'curieus schrijverschap' van Saskia De Coster, in dialoog met de hoogdravende flaptekst van Wat alleen wij horen. 'Elke metafoor en elke vergelijking heb je al eens ergens anders gelezen. [...] Is het verhaal dan loeispannend?' Korte besprekingen door Dieuwertje Mertens (Hagar Peeters, Malva [e-book | leesfragment]. 'Peeters laat in haar debuut zien hoe groot de kracht van de verbeelding is en bovenal hoe je een verhaal vertelt.') en Jan Pieter Ekker (Joost Zwagerman, De stilte van het licht [leesfragment]. 'Zwagerman combineert rijp met groen en figuratief met conceptueel en associeert vaak virtuoos.').

Dirk-Jan Arensman, ten slotte, las de nieuwe Anne Enright, Het groene pad [The Green Road], 'een slim gecomponeerde roman die aanvankelijk leest als een reeks losstaande portretten van leden uit hetzelfde gezin, de Madigans, in verschillende fases van hun leven'. En later: 'Scènes vol vaart en vakmanschap. Zeker. Maar het is de lange aanloop die beklijft.'

De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke donderdag in PS. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.

Irene Start las de nieuwe Salman Rushdie, Twee jaar, acht maanden en achtentwintig nachten [e-book | Two Years, Eight Months and Twenty Eight Nights]: 'De stoofpot van ingrediënten uit Duizend-en-een-nacht, oosterse en westerse filosofie en populaire cultuur is bij vlagen geniaal, maar af en toe ook complex. [...] Het verhaal is op zijn best in de meer contemplatieve delen, waarin wat Rushdie schrijft kan worden gelezen als een allegorie tegen fundamentalisme en een pleidooi voor meer relativeren.'

Start las ook de nieuwe Désanne van Brederode, Vallende vorst [e-book | leesfragment] ('De drie verhalen zijn slim aan elkaar gehaakt, maar de roman heeft ook iets kalm-kabbelends, waardoor hij uiteindelijk niet helemaal bevredigt.'), en Gerry van der List heeft gemengde gevoelens over Bruce en ik, onder redactie van Leon Verdonschot ('De kwaliteit van de 29 bijdragen varieert sterk.').

Start interviewde ten slotte twee thrillerschrijvers, Jo Nesbø (Bloed op sneeuw [e-book]) en David Lagercrantz (Wat ons niet zal doden [gebonden | e-book]. 'Het klopt dat ik expliciet ben,' zegt Nesbø. 'In een verhaal moet je het monster beschrijven. Je moet duidelijk maken dat er iets op het spel staat. Ik beschrijf geweld niet in detail uit effectbejach.' En Lagercrantz: 'Het liefst heb ik dat er helemaal geen bloed vloeit. We leven in een treurige wereld, waar al ontzettend veel geweld is. Ik kan daar eerlijk gezegd niet tegen. Ook niet in boeken [...]. Het genre heeft een grens overschreden.'

Elsevier verschijnt elke woensdag en is voor abonnees toegankelijk via weekblad.elsevier.nl. Elsevier is te koop bij het Nieuwscentrum.

Chris Keulemans bespreekt in De Groene Amsterdammer Laksmi Pamuntjaks Amba of de kleur van rood. De roman is volgens Keulemans '[d]iep in een lokale geschiedenis geworteld, maar leesbaar over de hele wereld'. Joost de Vries las verder het vierde deel van Guus Kuijers De bijbel voor ongelovigen [e-book]. 'Zijn taal is simpel, maar op een heldere manier poëtisch,' schrijft hij. En: 'In interviews heeft Kuijer gezegd dat hij nog een deel nodig denkt te hebben om het hele Oude Testament te kunnen navertellen. Dat is natuurlijk te weinig. Daarnaast is het Nieuwe Testament veel te mooi om niet aan de methode-Kuijer te onderwerpen, en bovendien: met dit vierde deel heeft hij bewezen dat zijn methode nog lang niet is uitgewerkt.'

'Lees Oorlog en kermis niet voor een grote theorie over het politieke binnenwerk van Rusland. Koens moet het hebben van de scherpe observaties en het wapenfeit overal bij te zijn geweest. Oorlog en kermis is een snelle opeenvolging van scènes, die de lezer duizelend achterlaat,' aldus Casper Thomas in zijn recensie van Oorlog en kermis [e-book]. En Thijs Kleinpaste wijdt een stuk aan Dick Wittenbergs Prikkeldraad [e-book]. 'De boodschap van Wittenberg, zo is meteen duidelijk, gaat eigenlijk over iets groters dan het puntige ijzerdraad. Het gaat over het systeem van afscheidingen, hekken en grenzen, al dan niet voorzien van prikkeldraad, als politiek idee. Het probleem van Prikkeldraad is alleen dat het Wittenberg moeite kost om te ontkomen aan zijn eigen gimmick; de focus op prikkeldraad beperkt voortdurend de ruimte voor waar hij het eigenlijk over wil hebben,' merkt Kleinpaste op. Piet Gerbrandy, ten slotte, schrijft over Maarten van der Graaffs Dood werk [e-book]. 'Teneinde te onderstrepen dat hij de weg volledig kwijt is, heeft Van der Graaff gekozen voor de ultieme vormloosheid,' lezen we onder meer in de bespreking.

De Groene Amsterdammer is elke woensdag al te koop bij het Nieuwscentrum. Athenaeum Boekhandel verzorgt de boekverkoop voor de website van De Groene.

Uitgever Joost Nijsen schreef voor Vrij Nederland een essay over de toekomst van het boek . 'Ik reken […] eigenlijk juist op nieuwe generaties, die misschien als eersten genoeg krijgen van het staccato online-gedrag waaraan nu ook hun ouders ten prooi zijn gevallen,' schrijft hij aan het eind van zijn stuk. Jeroen Vullings recenseert daarnaast Jonathan Franzens Zuiverheid [e-book | Purity | recensie]. De roman roept volgens hem de 'sensatie van rijkdom' op door 'de emotionele diepgang' en 'de verankering van zijn personages in de wereld van nu'. En Carel Peeters las Kees van Kootens Leve het welwezen. 'Op een listige manier combineert Van Kooten […] de beschrijving van zijn verblijf in het ziekenhuis met zijn tekenaars,' aldus Peeters.

Vrij Nederland verschijnt elke woensdag, een selectie van de recensies is op vn.nl/boeken raadpleegbaar. Vrij Nederland is te koop bij het Nieuwscentrum.