Charlotte Mutsaers, Tommy Wieringa & Orham Pamuk (de boekbesprekingen in de week van 1 november 2017)
06 november 2017Onze wekelijkse samenvatting van de recensies in kranten en tijdschriften, met deze week volop aandacht voor Tommy Wieringa, Charlotte Mutsaers, Orhan Pamuk en verder: Ulrike Guérot, Pierre Kemp, Margo Jefferson, Sally Rooney (Trouw), Konstantin Paustovski, Yuri Slezkine, William Taubman, Arjen van Veelen, Boeli van Leeuwen, Alasdair Gray (de Volkskrant), Franca Treur, P.G. Wodehouse (Het Parool), Vanessa Grigoriadis, Susan Neiman, Margaret Mazzantini, Sonja Barend (NRC), Onno Blom en David Enrich (De Groene Amsterdammer).
Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. Tussen rechte haken staan de redactionele items op Athenaeum.nl.
Voor Trouw sprak Co Welgraven Ulrike Guérot (Red Europa! Waarom Europa een republiek moet worden): 'Ja, we moeten een scherp onderscheid maken tussen kritiek op de Europese Unie en haar instellingen, en het Europese project dat we niet overboord mogen gooien. Integendeel. Die kritiek deel ik helemaal: de EU is verre van democratisch, het Europees parlement heeft te weinig bevoegdheden, en de Europese Raad waarin de diverse ministers vergaderen is ondoorzichtig. Het probleem is dat de Europese kiezers niet dezelfde rechten hebben.' Anja Sicking schrijft over de robot als schrijver, en René ten Bos over wetenschap.
Janita Monna las Pierre Kemps Het regent in trompetten. De mooiste gedichten ('Zijn steevast rijmende poëzie is helder en verstaanbaar, vol sprankelende taalvondsten.'), en Paul van der Steen Margo Jeffersons Negroland [leesfragment] ('De grote waarde van Jeffersons impressionistisch aandoende, maar op de juiste momenten scherp analyserende terugblik zit in haar perspectief. Ze behoorde niet alleen tot een overgangsklasse. Ze werd volwassen in een overgangstijd.').
Elke Geurts looft Sally Rooneys Gesprekken met vrienden [leesfragment]: 'Maar, en dat is het hele knappe van Rooney’s schrijven, de emotionele onderstroom wordt voor Frances naarmate het boek vordert steeds moeilijker te onderdrukken. Rooney drijft dit intrinsieke drama op de spits, ze is heerlijk meeedogenloos voor haar personage.' En Rob Schouten las Charlotte Mutsaers' Boek van de Week, Harnas van Hansaplast [onze recensie]: 'Een originele casestudy van een eenzame, door de maatschappij vergeten man die op z’n eenenvijftigste na een treurig leven sterft, misschien door zelfmoord, wie weet. [...] Onvoorspelbaar is wel het sleutelwoord voor dit proza, en dat is in dit geval gunstig bedoeld.'
Korter:
- Paul van der Steen over Olaf van Nimwegens De Nederlandse Burgeroorlog (1748-1815): 'Hem verwijten dat hij stroef schrijft, voert te ver, maar een iets levendiger beschrijving van de gebeurtenissen en de tijdgeest had het boek goed gedaan. Het zou deze gedegen geschiedenis extra kleur geven.'
- Liesbeth Smit tegenover Laura van Baars over haar Ik moet nog even kijken of ik kan. De stille revolutie van de introverte mens in 'Vandaar dit boek'.
- Beeldboek van de Week is Marie-José Jongerius & Jared Farmers Los Angeles Palms.
- Isabel Baneke over Michael Bergs Broertje: 'Dat is zeker een boeiende puzzel en de personages die Berg opvoert zijn interessant genoeg, maar de cliffhangers waarmee de auteur vrijwel ieder hoofdstuk afsluit, kregen mij toch niet op het puntje van mijn stoel.'
- Casper Luckerhof over William Dalrymple & Anita Anand, Koh-I-Noor. De geschiedenis van 's werelds bekendste diamant: 'Niet altijd even evenwichtig. [...] Toch blijft het geheel onderhoudend, vooral omdat de geschiedenis van de diamant een zoveel grotere vertelt: die over de werking van een machtscultuur binnen een imperium.'
- Bas Maliepaard over Bette Westera, Was de aarde vroeger plat: 'Westera's poëzie is technisch onveranderd sterk: ritmisch knap en zelfs op "Galilei" kan ze rijmen - met "wat dee-ie".'
- En Arjaan van Nimwegen (Burengeruchten) in 'De omslag' over Hilda Lewis' Het vliegende schip.
De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter en Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.
Veel aandacht voor herdenking van de Russische revolutie in de Volkskrant. Wim Hartog vertaalde een aantal fragmenten van de nog nooit eerder in het buitenland verschenen aantekeningen van de schrijver Konstantin Paustovski. Het zijn ervaringen uit de eerste hand van een journalist. Bert Lanting bespreekt dan weer Het huis van de Regering. Een familiesaga uit de Sovjettijd [leesfragment | onze recensie]. Yuri Slezkine verzamelde hiervoor de ervaringen van nieuwe bewoners in Moskou, en schreef over hun hoop en verwachtingen. 'Het huis van de regering moest een soort toren van Babel worden, maar dan omgekeerd.' Als laatste wordt William Taubman geïnterviewd door Bert Lanting. De historicus schreef een biografie over Gorbatsjov: 'Hij moest ook compromissen sluiten op weg naar de top.'
Arjan Peters wijst erop hoe Charlotte Mutsaers onbegrepen is door lezers, collega's en media, maar 'je moet soms grillig zijn om aan de wurggreep van de norm te ontkomen.' Hij geeft vier sterren aan haar nieuwe boek Harnas van hansaplast [onze recensie]. [Overigens:Thomas Heerma van Voss gaat bij ons in gesprek met Mutsaers over haar boek.]
Haro Kraak las de debuutroman van Arjen van Veelen. Aantekeningen over het verplaatsen van obelisken [leesfragment] is een 'knappe ode' van de schrijver aan zijn overleden vriend, alleen 'door die geïdealiseerde beschrijving is Tomas nauwelijks meer een mens, maar meer een heilige'. Drie sterren.
Tommy Wieringa noemt de gebundelde columns, Ver weg dichtbij van de schrijver Boeli van Leeuwen een voorbeschouwing van de grote schrijver die de Curaçaoënaar zou worden. Vier sterren. De vrouw met het rode haar [leesfragment] van Orhan Pamuk krijgt vijf sterren van Olaf Tempelman: 'Ingenieus en beklemmend.' Alasdair Gray wordt door Hans Bouman geprezen om het feit dat hij de draak met zichzelf steekt. Lanark. Een leven in vier boeken [leesfragment] krijgt vier sterren.
Kort en goed:
- Hugo Blom leest drie non-fictietitels. Van de drie, Iedereen supporter? Het groepsvirus in ons brein (Filip Boen), 50 relatieboosters. Een happy relatie in 5 minuten per dag (Paulien Timmer) en Midlife: A Philosophical guide (Kieran Steiya), raadt hij eigenlijk alleen de laatste aan.
- Marcus Werner over Karin Bojs Mijn Europese familie. De laatste 54.000 jaren, vier sterren.
- Persis Bekkering over Martin Schouten Buster Kafka [leesfragment],vier sterren.
- Nadia Ezzeroili over Christophe van Gerrewey Werk werk werk, vier sterren.
- Joan Veldkamp krijgt drie sterren van Fokke Obbema voor Vrijhaven Shanghai [leesfragment].
- Het Gordijn van Kader Abdolah krijgt twee sterren van Bo van Houwelingen.
De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.
Een interview met Charlotte Mutsaers in het Parool door Dieuwertje Mertens. Mutsaers' nieuwe boek Harnas van hansaplast [onze recensie] stond lang op de planning, maar werd nu pas geschreven. 'Soms heb je gewoon een redacteur nodig die de juiste vragen stelt.' Het is een roman over haar overleden broer, een boek wat de grens tussen fictie en waarheid soms overschrijdt. 'Ik vertel de waarheid in een interview, maar ik zal nooit mijn boek ontrouw worden.' [Overigens:Thomas Heerma van Voss gaat bij ons in gesprek met Mustaers over haar boek.]
Dries Muus recenseerde De vrouw met het rode haar van Orhan Pamuk[leesfragment]. Een 'spannende, toegankelijke roman', zo schrijft hij, maar wel een die 'meer weg heeft van een vermakelijke Amerikaanse film dan van een existentialistische Griekse of Perzische tragedie'. Drie sterren. Over Hoor nu mijn stem [leesfragment] schrijft Dieuwertje Mertens dat Franca Treur haar stem heeft teruggekregen. 'Het is juist het ingetogen, gereformeerde romandecor waarin Treurs vertelstem stilistische hoogten bereikt.' Het boek krijgt vier sterren.
Hans Renders geeft vijf sterren aan de biografie over Leonardo da Vinci, geschreven door Walter Isaacson. 'In deze biografie krijg je stap voor stap uitgelegd waarom Da Vinci een werkelijk genie was.' Het boek werd vertaald door Rob de Ridder. Als laatste geeft Arie Storm vijf sterren aan Jeeves en de liefde, een vertaling van de roman van P.G. Wodgehouse. 'De boeken lezen als een moderne comedy, fijn vertaald door Breuger.'
De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke zaterdag. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.
Clara van de Wiel schrijft in NRC over Blurred Lines. Rethinking Sex, Power, and Consent on Campus van Vanessa Grigoriadis. Het boek is volgens Van de Wiel 'ietwat rommelig geschreven' maar biedt wel 'belangrijke aanknopingspunten'. Thomas de Veen bespreekt daarnaast Tommy Wieringa's De heilige Rita [leesfragment]. 'De heilige Rita vertelt het verhaal van een krimpleven in een krimpregio - maar Wieringa's versie van dat bekende verhaal voelt wel als het ultieme verhaal. Want: beschreven in puntgave voltreffers van zinnen, die rijk zijn aan metaforen en symboliek, maar de grens naar het melodrama niet overschrijden,' staat er onder meer in de recensie.
Volgende week worden de Prix Goncourt, de Prix Renaudot, [deze twee werden zojuist uitgereikt] de Prix Femina én de Prix Medicis - Frankrijks vier grote literaire prijzen - uitgereikt. Voor Margot Dijkgraaf aanleiding om de balans op te maken: 'De Franse najaarsromans zijn een echo van onze tijd: alles is met alles verbonden, niets staat op zichzelf. De avantgardistische mentor van Gabriële Buffet-Picabia op het conservatorium liet zijn leerlingen niet alleen muziek studeren, ze moesten poëzie lezen, musea en galeries bezoeken, "de ramen open zetten naar de andere kunsten". Precies dat vind je terug in de beste Franse literatuur van nu.' En Derk Walters sprak met Susan Neiman over haar Verzet en rede in tijden van nepnieuws [leesfragment]. 'Wat linkse politici zouden moeten bepleiten is rechtvaardigheid voor iedereen. Het is het aloude punt van Hannah Arendt, die vond dat Eichmann niet berecht had moeten worden voor misdaden tegen het Joodse volk, maar voor misdaden tegen de menselijkheid,' zegt Neiman onder meer in het interview.
Verder:
- Nynke van Verschuer over Laura Kipnis, Unwanted Advances (drie ballen)
- Ger Groot over Mario Vargas Llosa, Voor uw liefde (twee ballen) [toelichting door de vertaler]
- Hannah van Wieringen over Aya Sabi, Verkruimeld land (vier ballen)
- Michel Krielaars over Hoe komen wij heelhuids uit deze hel van Janine Jager (vier ballen) en Teffi's Herinneringen. Van Moskou naar de Zwarte Zee - 1919 (vier ballen)
- Derk Walters over Philipp Blom, Wat op het spel staat (vier ballen) [leesfragment]
- Alex van der Hulst over Auke Hulst, Motel Songs (vier ballen) [leesfragment]
In de weekendbijlage een groot interview met Charlotte Mutsaers. Ze wil niet met Jannetje Koelewijn praten over de ophef rondom haar nieuwe roman Harnas van hansaplast [onze recensie]. Wel gaat het over de echtheid van fictie, wat eigenlijk de aanleiding was van de ophef. Is de broer wel echt, zo vraagt Koelewijn. 'Geen vruchtbare vraag,' antwoordt Mutsaers, 'voor een schrijver is het altijd fifty-fifty. De helft ervaring en de helft grote duim.' Toch betoogt Auke Hulst verderop in de krant op de opiniepagina dat er een onderzoek naar Mutsaers moet worden ingesteld. [Overigens:Thomas Heerma van Voss gaat bij ons in gesprek met Mutsaers over haar boek.]
Verder is Het Blad deze maand volledig gewijd aan literatuur. Zo is er een groot interview met de Italiaanse schrijfster Margaret Mazzantini. Joyce Roodnat spreekt met haar over het schrijverschap, en dan vooral de rol die het privéleven en de familie hierin speelt. 'Ik schrijf met mijn ziel en als mijn ziel beschadigt is, schrijf ik niet.' Mazzantini is bekend van romans als Schittering [leesfragment | de vertalers over hun werk] en Ga niet weg. Paulien Cornelisse werd geïnterviewd door Wilfried de Jong over haar penseel en Hannah Bervoets schreef een essay over de liefde voor een robot. 'Laten we, om te beginnen, allemaal eens wat aardiger tegen Siri wezen.' Marjolein van Heemstra en Sonja Barend brengen anderhalf uur zwijgend samen door, omdat taal soms juist een barrière kan zijn. In een overzicht van geëngageerde schrijvers, bekijkt Lieke Marsman hoe literatuur zich verhoudt tot de tijd waarin zij geschreven is. In het kader wordt expliciet vermeldt dat ook de roman van Marsman geëngageerd genoemd kan worden [onze recensie]. Als laatste verhaalt debutante Aya Sabi de foto's van fotografe Annabel Oosteweeghel: 'Hoe verder ik rijd, hoe kleiner mijn huis wordt.'
De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op Nrc.nl. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.
In Elsevier geeft Irene Start deze week vier sterren aan De heilige Rita [leesfragment] ('Mooi, puntig verhaal met een treurige onderstroom') en krijgt Geschiedenis van de Verenigde Staten geschreven door Frans Verhagen ook vier sterren van Tomasz Blom ('uitstekende gids').
Elsevier is te koop bij het Nieuwscentrum.
Elsbeth Etty noemt Onno Bloms Het litteken van de dood in De Groene Amsterdammer een 'meeslepende en voortdurend fascinerende kunstenaarsbiografie'. Kees 't Hart bespreekt daarnaast Tommy Wieringa's De heilige Rita [leesfragment]. 'Pas tegen het einde, wanneer de vriend van de held zelfmoord pleegt of wordt vermoord, dat blijft in het midden, krijgt de roman een melancholieke ondertoon die me beroerde,' merkt 't Hart onder meer op. Roel Janssen vindt Het Libor-schandaal van David Enrich 'een uitmuntend boek'. En Christophe Van Gerrewey schrijft over George Orwells Saluut aan Catalonië. 'Orwell had zich voorgenomen om reportages te schrijven over de gevolgen van de staatsgreep, waartegen vooral de Catalanen in opstand kwamen. Al snel besefte hij dat er maar één ding opzat: zelf oorlog voeren, samen met het rebellenleger, tegen de fascisten.'
De Groene Amsterdammer is elke woensdag al te koop bij het Nieuwscentrum. Athenaeum Boekhandel verzorgt de boekverkoop voor de website van De Groene.
In HP/De Tijd een profiel van Prometheus-uitgever Mai Spijkers, een uitgebreide bespreking van Tommy Wieringa's 'wonderschone roman' De heilige Rita door Thomas van den Bergh [leesfragment] en drie korte signalementen:
- De nieuwe verstripping van Anne Franks Het Achterhuis ('Dit boek zal er geheid in slagen Annes verhaal voor nieuwe generaties lezers én niet-lezers te ontsluiten.') [recensie].
- Maxim Februari's Klont ('een heerlijke tegendraadse roman') [recensies] [recensie]
- Seks, natuurlijk, maar vooral orde van Rudy Kousbroek [leesfragment]
HP/De Tijd is te koop bij het Nieuwscentrum.
