Recensieoverzicht: Henk Wesseling, Leon Verdonschot, Nhung Dam & Alexis de Roode (de week van 10 mei 2017)
15 mei 2017Onze wekelijkse samenvatting van de recensies in kranten en tijdschriften, met deze week: Bas Heijne, Bettina Baltschev, Claudio Magris (Trouw), Bryan Cranston, Pat Shipman, Koos van Zomeren (de Volkskrant), Julie Buntin, Hanny Michaelis, Alfred Hayes (Het Parool), Julia Baird, Yolanda Entius, Michael Chabon (NRC Handelsblad), Leon Verdonschot (Elsevier), Henk Wesseling, Nhung Dam, Alexis de Roode, Angela Flournoy en Joan Didion (De Groene Amsterdammer).
Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. In een vereenvoudigde opzet beperken we ons in 2017 tot de Nederlandse kranten en maand-/weekbladen en de grote, prominente stukken.
Tussen rechte haken staan de redactionele items op Athenaeum.nl.
Voor Trouw sprak Stevo Akkerman met Bas Heijne, die deze week de P.C. Hooftprijs krijgt. 'Anders dan bij veel andere essayisten, die in het spoor van Montaigne beginnen bij de eigen beleving, als seismografen van het zelf, ligt mijn startpunt bij de buitenwereld en ga ik vervolgens na wat die met mij doet. Daarom kan mijn onderwerp ook net zo goed Couperus zijn als Mark Rutte.'
'Dat schuurt. En regels als deze laten weer eens de waarde van kunst zien, en van poëzie. Ze zorgen ervoor dat je niet immuun wordt voor leed, oorlog, vluchtelingen,' schrijft Janita Monna bij regels uit Ghayath Almadhoun en Anne Vegters Ik hier jij daar.
Paul van der Steen vervolgt met een stuk over Bettina Baltschevs Hel en paradijs. Amsterdam en de Duitse exilliteratuur ('Haar impressie van het ballingsoord Amsterdam is levendig en met vaart opgeschreven. Het boek voldoet als eerste introductie, maar heeft de wat meer in het onderwerp ingevoerde lezer niet veel nieuws te bieden.'), Tilmann Lahmes De familie Mann. Geschiedenis van een gezin (daarin 'wordt duidelijk hoe complex de geschiedenis was en is gemaakt door de betrokkenen zelf'), Joseph Roths In het land van de eeuwige zomer. Reportages uit Frankrijk ('In de verzamelde stukken verliest Roth zich af en toe in al te lyrische beschrijvingen van het land, maar blinkt hij zoals gewoonlijk uit in trefzekere details, het ogenschijnlijk onbeduidende.') en Stefan Zweigs Boekenmendel / De onzichtbare verzameling. Twee verhalen ('In beide indringende verhalen gaat het over onthouden en vergeten.').
Gerwin van der Werf schrijft over Johan Harstads Max, Mischa & het Tet-offensief. 'Harstad [vliegt] met regelmaat uit de bocht,' stelt hij vast. 'Maar laten we niet vergeten dat Harstad geweldig kan schrijven. Soms hanteert hij de droge, observerende stijl die tegenwoordig in de mode is, en soms lijkt hij op een improviserende jazzmuzikant die zichzelf mee laat slepen door zijn spel en totaal niet bang is larmoyant over te komen.'
En Sofie Messeman is zeer enthousiast over de nieuwe Claudio Magris, Het museum van oorlog: 'Magris’ eruditie spat van de bladzijden, al komt ze nergens geposeerd over. Zijn stijl is poëtisch, vaak bewust herhalend, een enkele keer breedsprakig, maar altijd meeslepend. Zijn medeleven met de slachtoffers is groot, zijn analyse van de daders vlijmscherp. Want Magris is, als zoon van een verzetsstrijder, niet mals over de verraders. Hij toont onomwonden, in scherpe bewoordingen, zijn absolute verontwaardiging.'
Korter:
- 'Vandaar dit boek': Lucas Ligtenberg over Mij krijgen ze niet levend. De zelfmoorden van mei 1940.
- Beeldboek van de week is Michael Wolfs Tokyo Compression: Final Cut
- Rob Schouten las Koen Peeters' De mensengenezer: 'In zekere zin is De mensengenezer ook een ode aan enigszins in onbruik geraakte disciplines als psychoanalyse en antropologie, achterhaald door "hardere" disciplines maar daarom niet minder geldig: nog altijd wordt de mens aangestuurd door ongrijpbare krachten, wil Koen Peeters zeggen. Ook zijn onderzoeksroman heeft er iets ongrijpbaars van gekregen maar dat past eigenlijk goed bij het onderwerp.'
- Edwin Kreulen las Arnaldur Indridasons Blauwzuur: 'Met dit prachtige boek bevestigt Indridason dat hij de huidige koning van de Noord-Europese misdaadromans is.'
- Bas Maliepaard las Edward van de Vendels De zombietrein en andere stripgedichten: 'Veel van de vindingrijke gedichten - spreektalig en losjes rijmend - gaan over verbeeldingskracht.'
En in de bijlage Tijd Auke Hulst in de rubriek 'Tegenpolen' met vriend Frederic van Kleef, en de levenslessen van Jolande Withuis: 'Schrijven is zo fijn, wat is er heerlijker dan met een stapel printjes en een vulpen naar bed te gaan, het dan heerlijk beter liggen te maken, dan slapen en dan mmm, de volgende dag alle verbeteringen aanbrengen. Goed schrijven is iets goed doordenken en het is creatief. Jezelf zo scherp mogelijk uitdrukken. Ik kan niet zonder. [...] Met schrijven betaal je ook een prijs, het isoleert je. Als je eerlijk wilt schrijven, niet met taboes rekening houdt, dan kunnen mensen van je vervreemden. In het dagelijks leven moet je vriendelijk en hoffelijk zijn, maar als je schrijft staan eerlijkheid en integriteit voorop. En dat is soms hard. Je hoeft niet grof te zijn, maar wel hard in je waarheden. Ik kan zijn wie ik ben, ik voel me er gelukkig bij. En mijn vrienden moeten accepteren dat ik schrijf en dat ik niet steeds gezellig leuke dinertjes ga organiseren.'
De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter en Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.
In Sir Edmund interviewt Michael Persson acteur Bryan Cranston naar aanleiding van zijn recent verschenen memoires Een leven in stukken. ‘Ik wilde gewoon een goede acteur zijn, ik zou wel zien waar me dat zou brengen. Ik had geen plannen of verwachtingen. Ik heb nooit de noodzaak gevoeld iets te moeten bereiken.’
Maria Barnas las Tsjêbbe Hettinga’s dichtbundel Het vaderpaard. ‘Deze gedichten moeten gehoord worden, in het Fries […] dan ontstaat er muziek. Zijn aanhoudende vuur om bezieling te vinden in zijn omgeving is bewonderenswaardig.’ Drie sterren. Erik van den Berg wijdt een bespreking aan Hubert van den Bergs Dada. Een geschiedenis. ‘[Een boek] vol intrigerende ontdekkingen en ontdekkinkjes,’ concludeert hij. Vier sterren. Sander van Walsum las Will Englunds Maart 1917. Op de rand van oorlog en revolutie, en geeft twee sterren. ‘Doordat [Englund] voortdurend heen en weer schakelt, raakt de lezer nooit vergroeid met een persoon of een gebeurtenis,’ schrijft hij. Aleid Truijens recenseert Pat Shipmans Femme fatale. Liefde, leugens en het geheime leven van Mata Hari. ‘[E]en goed geschreven en spannend levensverhaal.’ Vier sterren.
Jean-Pierre Geelen brengt een ode aan Koos van Zomeren in zijn beschouwing over diens Alle vogels. Volgens Geelen is zijn nieuwe boek ‘een monument voor een schrijver die niet genoeg te prijzen valt.’ Hans Bouman las The Dark Flood Rises van Margaret Drabble en geeft vier sterren. ‘[Het boek] moet het niet hebben van zijn plot. Het zijn de levendig opgetekende personages en hun bespiegelingen die deze roman dragen,’ aldus Bouman.
Korter:
- Thomas von der Dunk over Jan Edward Craanen, Ooit hadden we een vaderland. Het verdriet van Argentinië, drie sterren.
- Jessica Durlacher deelt vijf sterren uit aan Alfred Hayes’ Ten overstaan van de hele wereld: ‘Dit is perfect.’
- Arjan Peters over Arnon Grunberg, Thuis ben je, drie sterren.
- Rolf Bos over Daniel Cole, Ragdoll, drie sterren: ‘Ragdoll is best knap in elkaar gezet, […] maar voor menig thrillerliefhebber is het wellicht een beetje té.’
- Nanda Troost over Menno Tamminga, De vuist van de vakbond, drie sterren: ‘Een aanrader voor iedereen die werkt.’
De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.
In Het Parool geeft John Jansen van Galen drie sterren aan Marko Ottens Provo. De ludieke opstand tegen bom en regentendom. Joep School interviewt vlogger, en inmiddels auteur, Monica Geuze over haar autobiografie My way. ‘[J]e schrijft niet even een boek in een paar dagen. Dat heb ik, door eigen naïviteit, onderschat.’ Maxime Smit interviewt Julie Buntin over haar debuut, Marlena [leesfragment].’[G]irlhood is een interessant onderwerp: de roekeloosheid ervan, de zelfdestructie, de intensiteit van vriendschap.’ En: ‘Ik denk dat vrouwenvriendschappen je identiteit vormen. Het is een samenwerking: jij bent zo, dus ik ben zo.’
Korter:
- ‘Een regicide is somber, de constructie is misschien iets te opzichtig en in elk geval wordt er nooit echt soepel geschreven, maar op een bepaalde manier heb ik toch genoten van deze nouveau roman,' aldus Arie Storm in zijn recensie over de Nederlandse vertaling van Alain Robbe-Grillets boek. Drie sterren [leesfragment].
- Hanneloes Pen prijst Hanny Michaelis’ De wereld waar ik buiten sta met vijf sterren. ‘Dichter bij de oorlog, bezien door de ogen van een onderduiker, kom je niet.’ [Leesfragment]
- Dirk-Jan Arensman recenseert Alfred Hayes’ Ten overstaan van de hele wereld. ‘[W]at dit bluesy verhaal bovenal tot aan de noodlotfinale doet schitteren, is Hayes’ haast chirurgische stijl.’ Vier sterren.
- John Jansen van Galen geeft drie sterren aan Hans Beynons Mijn jeugd in Indië. ‘De lezer blijft zich verbazen over de precisie van Beynons geheugen, maar zijn beschrijvingen kunnen op den duur door hun gedetailleerdheid niet steeds boeien.'
De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke zaterdag. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.
- Rob Hartmans over Julia Bairds 'uiterst levendige en leesbare biografie' Victoria ('Het enige minpuntje in deze meeslepende biografie is dat het nare, wrede karakter van Victoria’s kleinzoon breed wordt uitgemeten, terwijl met geen woord wordt gerept over de liefdeloze en Spartaanse opvoeding waaraan zijn moeder hem onderwierp, en die zelfs het meest edelmoedige knaapje geestelijk misvormd zou hebben.'), en Barbara Stollberg-Rilingers 'buitengewoon degelijke levensbeschrijving' Maria Theresia: Die Kaiserin in ihrer Zeit
- Marco Kamphuis over Jean-Christophe Rufin, Checkpoint
- Hannah van Wieringen over Yolanda Entius, Abdoel en Akil [fragment]: 'Het knapste van deze roman is dat het Entius lukt invoelbaar te krijgen hoe in de loop van hun leven het trauma de vrouwen wel én niet definieert. [...] Een zeer belangrijk boek.'
- Ellen de Bruin over George Saunders, Lincoln in the Bardo: 'Bij elke historische roman ben je geneigd je af te vragen: zou het echt zo ongeveer gegaan zijn? Hier is het antwoord: nee, natuurlijk niet, dit is een roman van George Saunders, hij beschrijft weer eens een krankzinnige, alternatieve realiteit.'
- Janet Luis over Jannie Regnerus, Nachtschrijver: 'Hier en daar kom je een mooie observatie tegen, maar aangrijpend of opwindend wordt het nergens.'
- Ger Groot over Juan Gabriel Vásquez' 'ambitieuze roman' De vorm van ruïnes: 'ernstig is wel dat hij er zich, wanneer het op de verantwoording daarvan aankomt, in zijn ‘noot’ met een jantje-van-leiden vanaf maakt.
- Menno Hurenkamp over populisme in Europa naar aanleiding van de Franse verkiezingen:
- Jean Yves-Camus en Nicolas Lebourg, The Far Right in Europe ('niet alle research even zorgvuldig')
- Bernd Stegemann, Das Gespenst des Populismus ('Van de mondiale machtsgreep door het perfide neoliberalisme die Stegemann veronderstelt was niet echt sprake.')
- 'In De januskop van de democratie beschrijft politiek-filosoof Sjaak Koenis helderder wat je wel aan democratie hebt en wat niet.'
- Wilfred Takken over Rob Jovanovic, George Michael, en Emily Herbert, George Michael. Zijn leven 1963-2016
- Jan Donkers over Gay Talese, High Notes: Selected Writings: 'Hoogtepunten te over in de nieuwe bundel High Notes, maar toch valt er op deze keuze nogal wat aan te merken.'
- Tim de Gier in gesprek met Michael Chabon over Maangloed [fragment]: 'Fictie geeft eerlijk toe wat het is: verzonnen. Dat wil niet zeggen dat het minder betekenis aan de wereld geeft. Het is juist eerlijk. Geen halve leugens verpakt als waarheid. Geef mij maar verhalen, die hun status als fictie erkennen, die schitteren als fictie. Dat heb ik liever dan de oplichterij van Trump. [...] Een roman is ook oplichterij. Het boek zegt: "Hallo, wil je opgelicht worden?" En de lezer zegt: "Ja, kom maar op." Bij de eerste pagina wordt de overeenkomst gesloten. Het is een magisch verbond.'
De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op Nrc.nl. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.
In Elsevier Irene Start over Annejet van der Zijls De dageraad (drie sterren voor 'een gemiste kans') en L.S. Hiltons Domina (drie sterren voor 'een spannend vervolg op Maestra'), en Joppe Gloerich over Leon Verdonschots Vos (vier sterren: 'Een betere biograaf had De Vos, zelf verwoed schrijver, zich in elk geval niet kunnen wensen.').
Elsevier verschijnt elke donderdag en is voor abonnees toegankelijk via weekblad.elsevier.nl. Elsevier is te koop bij het Nieuwscentrum.
In De Groene Amsterdammer bespreekt Ewald Engelen Listen Liberal van historicus en journalist Thomas Frank. ‘Listen Liberal blinkt uit in het beschrijven van de overeenkomsten in de biografieën van de politici die vanaf de late jaren zeventig het smoel van de [Democratische] partij [van de VS] zouden gaan vormen,’ schrijft hij. Casper Thomas las Henk Wesselings Scheffer-Renan-Psichari: Een Franse cultuur- en familiegeschiedenis 1815-1945. ‘[Een] erudiete, op docerende toon geschreven geschiedenis.’
‘[E]en dapper boek. Het zal mogelijk ook een belangrijk boek blijken, misschien niet om wille van de fantasiewereld van Nhung, maar wel door de lucide vastlegging van een bijzondere verborgen geschiedenis,’ aldus Lodewijk Verduin in zijn recensie van Nhung Dams Duizend vaders. [Leesfragment]. Piet Gerbrandy las de nieuwe dichtbundel van Alexis de Roode, Een steen openvouwen. ‘[De Roode] slaagt commerciële, bedrijfskundige en politieke clichés op zo’n manier te vervormen dat je tegelijkertijd schrikt en in de lach schiet,’ aldus Gebrandy.
‘Het huis van de familie Turner is een subtiele literaire bijdrage aan het permanente, heftige debat over het democratisch gehalte van de Amerikaanse samenleving,’ schrijft Graa Boomsma in zijn stuk over Angela Flournoy’s debuut. ‘De schrijver is in veel van haar stukken even strak als altijd, maar hanteert soms ook een nieuwe losheid,’ merkt Philip Huff op naar aanleiding van Joan Didions South and West: From a Notebook.
De Groene Amsterdammer is elke woensdag al te koop bij het Nieuwscentrum. Athenaeum Boekhandel verzorgt de boekverkoop voor de website van De Groene.
