Jeroen Brouwers en Ronit Palache (het recensieoverzicht van de week van 12 februari 2020)

17 februari 2020
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |

Onze wekelijkse samenvatting van de recensies in kranten en tijdschriften, met aandacht voor Jeroen Brouwers, Hans Maarten van den Brink, Ernst van den Boogaart, Ronit Palache over Ischa Meijer, en verder Dalilla Hermans, Jonathan Griffioen, Isabella Hammad (Trouw), Cindy Hoetmer, Thomas Heerma van Voss, Ayelet Gundar-Goshen (de Volkskrant), Harold Hamersma, Mensje van Keulen, Ta-Nehisi Coates, Namwali Serpell (Het Parool), Charlotte Van den Broeck, Matilda Gustavvson, Christophe Boltanski, Jeroen Brouwers (NRC Handelsblad), Ivan Krastev en Stephen Holmes, Drago Jančar, Peter Buurman, J.M. Coetzee, Clarice Lispector (De Groene Amsterdammer).

Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. Tussen rechte haken staan de redactionele items op Athenaeum.nl.

 

In Trouw een groot interview met de Vlaamse Dalilla Hermans over haar nieuwe boek Het laatste wat ik nog wil zeggen over racisme: 'Mijn activisme kwam voort uit de wil om voor hen de wereld te veranderen. Dat lukt niet, heb ik gemerkt. Ik heb me gerealiseerd dat ik hen beter tegen die wereld kan wapenen door voor rolmodellen te zorgen. [...] Om dezelfde reden heb ik ook zelf een kinderboek gemaakt over zwarte meisjes, zodat zij kunnen lezen over zichzelf. Mijn man en ik zeggen daarnaast positieve dingen over hun haar, hun roots, hun huidskleur, zodat ze sterk zijn wanneer ze geconfronteerd worden met de wereld.'

In Letter & Geest spreekt Janita Monna Jonathan Griffioen, die een gedicht schreef naar aanleiding van het Boekenweekthema 'Rebellen en Dwarsdenkers'. 'Dichten, schrijven, dat was de enige activiteit die ik uit mezelf deed. Ik kon geen opleiding afmaken, mijn bijbaantjes hield ik niet, maar schrijven was constant. Motorisch eenvoudig, intellectueel prikkelend.' En: 'Ik wilde zo open en eerlijk mogelijk schrijven. Ik wilde weten waarom ik zo vaak stukliep, en kwam toen bij mijn diagnose. In de loop der tijd heb ik er meerdere gehad. De Mazda is ook een beetje symbool voor de levensduur van zo'n diagnose.'

Jann Ruyters las Bij ons in Auschwitz, samengesteld door Arnon Grunberg: 'Voel je je als lezer aanvankelijk een ramptoerist, de overtuiging groeit dat deze feitelijke, gedetailleerde verslagen door zoveel mogelijk mensen gelezen moeten worden.' En Paul van der Steen over Ernst van den Boogaarts boek Vreemde verwanten. De wereld buiten Europa 1400-1600: 'Het interessante van dit boek is dat je die volkenkundige beschrijvingen van een half millennium terug vanuit twee invalshoeken kunt lezen. [...] Aan de andere kant confronteert dit boek de huidige lezer ook met de eigen geschiedenis.'

Het boek van de week is Isabella Hammads 'indrukwekkende debuut' De Parijzenaar [onze recensie | fragment]. Anna Krijger: 'De achtergrond waartegen de vertelling zich afspeelt [is]bijzonder urgent.' En: 'Hammads schrijfstijl is prettig kalm en weloverwogen.'

In de bijlage Tijd ten slotte een mooi stuk over voorlezen aan oudere kinderen en volwassenen, en de levenslessen van Ronit Palache, samensteller van Ischa Meijers Privédomeindeel Ik heb niets tegen antisemieten, ik lééf ervan [fragment | evenement bij Van Rossum]. Je kunt van iemand houden die je niet hebt gekend, zegt ze. 'Het is natuurlijk tragisch dat ik Ischa nooit heb ontmoet, dat ik elf was toen hij stierf. Tegelijkertijd blijkt dat hij heel goed een dierbaar iemand voor me kan zijn zonder hem ooit te hebben gekend. Bij mensen die je een warm hart toedraagt, is het soms ook beter dat je ze niet in levenden lijve hebt ontmoet. En er zijn veel bijzondere mensen in mijn leven die dicht bij Ischa stonden, waardoor ik toch veel over hem hoor. Met Connie Palmen ben ik al jaren geleden bevriend geraakt. Van haar, behartiger van zijn literaire nalatenschap, mocht ik mijn bloemlezing samenstellen en ze is tegen mij ook heel gul in het delen van verhalen over Ischa.'

Plus besprekingen van de nieuwe H.M. van den Brink ('Van den Brink slaagt er met zijn koele, registrerende stijl in dit hele geheimzinnige gebeuren een glans van vanzelfsprekendheid te geven.' [fragment]), Hans Fallada [onze recensie], Martin Roemers, Jeanine Cummins, Pieter Koolwijk [onze boekverkopersbespreking].

Het laatste wat ik nog wil zeggen over racisme | Dalilla Hermans | 9789463931861
€ 19,99
Op voorraad Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
Gedichten met een mazda 626 | Jonathan Griffioen | 9789048831500
€ 22,99
Levertijd 1 tot 2 werkdagen.
Bij ons in Auschwitz | Arnon Grunberg | 9789021420042
€ 28,99
Op voorraad Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
De Parijzenaar | Isabella Hammad | 9789026347672
€ 27,50
Levertijd 1 tot 2 werkdagen.
Ik heb niets tegen antisemieten, ik lééf ervan | Ischa Meijer | 9789029540254
€ 32,99
Op voorraad Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
Brief aan Cooper en de wereld | Dalilla Hermans | 9789022334218
€ 20,99
Op voorraad Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
Wijk | Jonathan Griffioen | 9789048841295
€ 23,99
Levertijd 1 tot 2 werkdagen.
Wijk | Jonathan Griffioen | 9789048829477
ebook
€ 9,99
Aurora schrijft | H.M. van den Brink | 9789025458096
€ 17,50
Levertijd 1 tot 2 werkdagen.
Martin Roemers - Relics of the Cold War | H.J.A. Hofland ; Nadine Barth | 9789462623057
€ 54,99
Levertijd 1 tot 2 werkdagen.
Wie omkijkt | Jeanine Cummins | 9789049807870
€ 15,00
Voor 23.00 besteld, binnen 1 à 2 dagen in huis. (Op werkdagen)
Gozert | Pieter Koolwijk | 9789047710370
€ 16,99
Op voorraad Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)

In de Volkskrant, en dan het Magazine, een essay van schrijver Cindy Hoetmer ter gelegenheid van haar nieuwe boek Min of meer opmerkelijke gebeurtenissen uit het leven van een treuzelaar. 'Ik heb niets. De midlifecrisis gaat over, maar mijn algemene crisis wordt alleen maar groter. Wel heb ik natuurlijk een boek geschreven, dat is iets. Misschien komt het nog goed met mij, maar waarschijnlijk niet.'

In de Volkskrant zelf een interview met Jeroen Brouwers over zijn nieuwe boek Cliënt E. Busken [fragment]. 'Mijn geschriften zijn goddank niet in codetaal genoteerd. Ik ga nog even door, als je het goed vindt. (Kin omhoog) Voordat ook ik word vergeten, wil ik alles zo goed mogelijk hebben opgeschreven. Nou. Zo.'

'Waarom verschijnen er zoveel romans over schrijvers die aan een boek werken?' Vraagt Haro Kraak zich af nu Thomas Heerma van Voss' Condities is verschenen [fragment].

Hans Achterhuis las Leugenaar van Ayelet Gundar-Goshen. 'Het is ongemeen knap dat Ayelet Gundar-Goshen haar personages nergens afvalt of veroordeelt. Ze dringt zo diep door in de beweegredenen van hun gedrag dat dit begrijpelijk en zelf vanzelfsprekend overkomt.'

Sander van Walsum over de biografie van Louis van Gasteren, geschreven door Jan Willem Regenhardt: 'Hoe omvangrijk het oeuvre van Van Gasteren ook was, en hoe uitbundig sommige van zijn films ook zijn geprezen, de kwalificatie "filmmaker" deed hem geen recht, vond hij zelf: hij was veel meer dan dat.'

Verder minibesprekingen van onder andere Aurora schrijft van H.M. van den Brink [fragment] ('Van den Brink gaat dus lekker zijn eigen gang. Niet alleen door Aurora een eigen stem te geven (die wel wat harder had mogen klinken) maar ook door Pla een waaier van gedachten toe te schrijven over onderwerpen waarop Van den Brink zelf ook graag kauwt, zoals seks, eten, schrijven en wat deze drie met elkaar gemeen hebben.'), Lang leven van Karina Meeuwse ('Knap verteld, met een mooi evenwicht tussen het historische en het persoonlijke verhaal.') en Hay Wijnhovens De Turkse tortel ('Met warmte en gevoel voor poëzie beschrijft hij de oorsprong en opkomst van de duif met het zwarte halsbandje, door Wijnhoven weergegeven met veel eigen tekeningen.').

De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag, en zijn te raadplegen op Volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.

Min of meer opmerkelijke gebeurtenissen uit het leven van een treuzelaar | Cindy Hoetmer | 9789029093873
€ 20,99
Op voorraad Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
Condities | Thomas Heerma van Voss | 9789493168053
€ 15,00
Op voorraad Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
Leugenaar | Ayelet Gundar Goshen | 9789059368729
€ 22,99
Levertijd 1 tot 2 werkdagen.
Louis van Gasteren | Jan Willem Regenhardt | 9789024427130
€ 64,90
Voor 23.00 besteld, binnen 1 à 2 dagen in huis. (Op werkdagen)
Aurora schrijft | H.M. van den Brink | 9789025458096
€ 17,50
Levertijd 1 tot 2 werkdagen.
Lang leven | Karina Meeuwse | 9789026340468
€ 23,99
Op voorraad Levering binnen 2 werkdagen.
De Turkse tortel | Hay Wijnhoven | 9789045040363
€ 22,99
Op voorraad Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)

In Het Parool, en dan het tijdschrift, een interview met Harold Hamersma over zijn nieuwe boek Onder de rook van Heineken. 'Als je eenmaal over je jeugd nadenkt, gaan er allemaal laatjes open. Ik ruik het ook.'

In de boekenpagina's van Het Parool een interview met Mensje van Keulen over haar nieuwe verhalenbundel Ik moet u echt iets zeggen. 'Ik zou mijn leven niet ­kunnen voorstellen zonder het schrijven van fictie, het zou heel saai zijn. Ik weet niet wat ik dan zou moeten doen met wat ik zoal bedenk, met wat allemaal nog komt spoken. Het is een heerlijk bestaan. Als het lukt. Alleen als het lukt.'

'Goed, soms verliest Coates zich in lange terzijdes en zijwegen, wat de vaart uit het verhaal haalt. En een enkele keer sijpelt de taal van het stripverhaal ook door in zijn literaire proza, vooral in de dialogen. Maar hij slaagt er vaker glansrijk in op een frisse, nieuwe manier een belangrijk verhaal te vertellen.' Dirk-Jan Arensman over Ta-Nehisi Coates' De waterdanser.

Dieuwertje Mertens las De rook die dondert van Namwali Serpell. 'Het verhaal is daarmee behoorlijk corpulent; overdaad ligt steeds op de loer. Maar het lezen ervan biedt dezelfde overweldigende ervaring als die van het weidse geruis van de Victoria Falls: onvergetelijk.'

Ten slotte Maarten Moll over Omstandigheden van Koos van Zomeren: 'Alle mijmeringen, herinneringen en gedroomde scenario's zijn ook een zelfonderzoek. Dat onderzoeken is ook een thema van Van Zomeren. [...] Het levert een prachtig meanderende roman op, waarin Van Zomeren Walraven laat zwerven door zijn favoriete Alpen [...].'

De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke zaterdag. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.

Ik moet u echt iets zeggen | Mensje van Keulen | 9789025458928
€ 19,99
Op voorraad Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
Omstandigheden | Koos van Zomeren | 9789029541220
€ 23,99
Voor 23.00 besteld, binnen 1 à 2 dagen in huis. (Op werkdagen)
The Old Drift | Namwali Serpell | 9781784703998
€ 16,99
Levertijd 4 tot 10 werkdagen.

 'Een recensent schreef na mijn eerste bundel dat ik een romantisch beeld van het kunstenaarschap moet hebben. Ik voelde me toen heel erg betrapt, ik dacht: oh nee, dat is zó achterhaald, dat idee van het genie, en dat vond ik toch zelf tijdens mijn studie ook verschrikkelijk stom.' Nynke van Verschuer interviewde Charlotte Van den Broeck over Waagstukken [fragment].

Dan de recensies:

  • 'Gustavsson schreef een rijk boek, er komt enorm veel aan de orde.' Vijf bollen voor Matilda Gustavvsons Het bolwerk, gelezen door Joyce Roodnat [evenement | onze recensie].
  • Margot Dijkgraaf las De voyeur van Christophe Boltanski. 'De verwarring die dat schuiven met perspectief – (auto)biografie, non-fictie, verbeelding en halfhartige fantasie – met zich meebrengt, zorgt er juist voor dat je meegaat met Boltanski's zoektocht. Cirkels van heden en verleden draaien langs en door elkaar heen. Ze schuren, botsen en wringen dat je er duizelig van wordt.'
  • Thomas de Veen over Jeroen Brouwers' Cliënt E. Busken [fragment]: 'Je kon hopen op een verrassende climax, waarin de roman uit zijn eigen kaders breekt – het ontbreken daarvan is het enige wat je op Cliënt E. Busken kunt aanmerken. Maar zo’n climax zou in feite ongepast zijn, want ongeloofwaardig. Aftakeling valt immers niet terug te draaien.'
  • Alex Boogers' De zonen van Bruce Lee wordt besproken door Sebastiaan Kort. 'Een groot pluspunt aan dit boek is het optimisme. [...] Wel had het kritischer gemoeten.'
  • Ook Anne van den Dool kent vijf bollen toe aan een boek, ditmaal Esther Kinsky's Kreupelhout [fragment | toelichting op de vertaling]. 'Ze jaagt de lezer over de pagina’s met de hoop dat het hoofdpersonage vroeg of laat toch iets van haar rouw-worstelingen zal laten zien. Mede dankzij deze weglatingen wordt Kreupelhout nergens sentimenteel. We laten ons simpelweg meevoeren door Kinsky’s rouwpoëzie, die nog honderden pagina’s had mogen voortduren.'
  • Janis. Haar leven en muziek van Holly George-Warren werd gelezen door Wilfred Takken. 'Nadat zij haar biografie over Janis Joplin had voltooid, besefte popjournalist Holly George-Warren dat het schrijven van het boek even lang had geduurd als de loopbaan van de rockzangeres.'
  • Judith Eiselin over Emilie Pines Alles wat ik niet kan zeggen: 'De toon is puur registerend, nergens klaaglijk, en daardoor komt een en ander des te harder aan.'
  • Ischa Meijers Ik heb niets tegen antisemieten, ik lééf ervan, samengesteld en ingeleid door Ronit Palache en besproken door Jeroen Vullings [evenement | fragment]. 'Meijers geest was zijn belangrijkste wapen en die is voortdurend in stelling gebracht. Verslap je even, dan moet je teruglezen, want het humeur van die grillige dikkerd, bij wie contramine de levensconditie was, is dan alweer gekanteld.'
  • 'In dit boek gaat het veel eerder over de mate waarin men de vreemde volkeren beschaafd achtte. Er bestond volgens die Europese ogen een heel continuüm van beschaafd naar wild.' Roelof van Gelder over Vreemde verwanten van Ernst van den Boogaart.
  • Van Leningrad naar Sint-Petersburg van Wil van den Bercken en Arthur Langeveld werd gelezen door Michel Krielaars: 'Uit de acht verhalen komt een wereld naar voren die onvoorstelbaar is voor hen die haar niet hebben meegemaakt.'

De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op Nrc.nl. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.

Waagstukken | Charlotte Van den Broeck | 9789029539661
€ 21,99
Op voorraad Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
Het bolwerk | Matilda Gustavsson | 9789038806532
€ 24,99
Op voorraad Levering binnen 2 werkdagen.
De voyeur | Christophe Boltanski | 9789059368804
€ 21,99
Levertijd 1 tot 2 werkdagen.
Kreupelhout | Esther Kinsky | 9789492928627
€ 23,99
Levertijd 1 tot 2 werkdagen.
Janis | Holly George-Warren | 9789048856794
€ 27,99
Op voorraad Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
Ik heb niets tegen antisemieten, ik lééf ervan | Ischa Meijer | 9789029540254
€ 32,99
Op voorraad Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)

In De Groene Amsterdammer deze week schrijft Eva Peek over Falend licht van Ivan Krastev en Stephen Holmes [evenement]. 'De EU heeft niemand tot iets verplicht. Het tijdperk van imitatie was een natuurlijk vervolg op de Koude Oorlog. Het waren onze triomfantelijke verwachtingen die ons, al te menselijk, blind hebben gemaakt voor wat er daadwerkelijk aan de hand was.'

Cyrille las Drago Jančars En ook de liefde [vertalersitem]. '[...] het ongemak moet zitten in het beeld van de Sloveense communistische partizanen, die onder leiding van Josip Broz Tito, de latere president, even wreed en moorddadig te werk gaan als de nazi's. De brandhaard van En ook de liefde smeult in het uiteengevallen Joegoslavië van nu nog altijd na.'

Femke Essink over Een goede nachtrust van Peter Buurman [fragment]: 'Het heeft iets troostends een boek te lezen dat niet genadeloos wijst op onze fundamentele onvermogens, maar juist gaat om de menselijke pogingen ons te verbinden. Het maakt Een goede nachtrust een warme roman, die unheimisch genoeg is om niet wollig of lullig te worden.'

Dan Thomas Heerma van Voss over J.M. Coetzee, De dood van Jezus [fragment]. 'Uiteindelijk draait deze roman vooral om het verhaal dat van iemand overblijft, de uiteenlopende betekenissen die door anderen aan een bestaan worden gegeven.'

Ten slotte Jozefien van Beek over Alle verhalen van Clarice Lispector [fragment]. 'Het zijn, het kijken, het denken, dat zijn de échte onderwerpen van haar verhalen. En het is net via haar associatieve stijl, de herhaling en de vele monologues intérieurs dat Lispector soms iets wezenlijks aanraakt en krabt aan het oppervlak van het onbenoembare.'

De Groene Amsterdammer is elke woensdag al te koop bij het Nieuwscentrum. Athenaeum Boekhandel verzorgt de boekverkoop voor de website van De Groene

Falend licht | Stephen Holmes & Ivan Krastev | 9789045038957
€ 22,99
Levertijd 1 tot 2 werkdagen.
En ook de liefde | Drago Jancar | 9789021417172
€ 24,99
Op voorraad Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
Een goede nachtrust | Peter Buurman | 9789492478870
€ 19,99
Levertijd 1 tot 2 werkdagen.
De dood van Jezus | J.M. Coetzee | 9789059368750
€ 22,99
Op voorraad Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
The Light that Failed | Ivan Krastev ; Stephen Holmes | 9780141988108
€ 16,99
Levertijd 4 tot 10 werkdagen.
pro-mbooks1 : athenaeum