Herman Koch en Willem Pijper (de boekbesprekingen in de week van 15 januari 2020)

Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. Tussen rechte haken staan de redactionele items op Athenaeum.nl.

In Trouw dit weekend een voorpublicatie uit Stephan Steinmetz' Schiphol. Biografie van een luchthaven, en Marijke Laurense in gesprek met Nicoline van der Sijs over 15 eeuwen Nederlandse taal. 'Ik ben een voorstander van een standaardtaal, het is heel handig om die norm te hebben en daar houd ik me aan. Hoe die eruit ziet, is een tweede; luister maar eens naar het verschil tussen de huidige standaardtaal en die uit de jaren dertig. We accepteren nu veel meer variatie, je hoeft nu niet iedereen voortdurend af te rekenen op een afwijking van de standaardtaal. In Vlaanderen en Suriname maakt de taal ook een eigen ontwikkeling door en kijkt men niet meer alleen naar hoe ze het in de Randstad doen. Dat lijkt mij heel gezond.'

Poëzie. Janita Monna las Eva Gerlachs Oog [onze recensie] ('Het verlies van een leven, van iemand die dichtbij was en vervolgens het zoeken naar plekken waar en momenten waarop dat leven zich even weer lijkt te manifesteren, daarvoor zoekt Gerlach taal.') en interviewde Alfred Schaffer, die de Hans Groeneweglezing uitsprak, Op de rug gezien. Het evenwichtsnummer van de dichter. 'het voelde alsof ik me in een hoek geschreven had. Sinds mijn debuut was ik bezig met een schrijfstijl die almaar meer op taal gebaseerd was. Ik moest oppassen voor een bepaalde leegte. Nog een bundel maken op de manier waarop ik Kooi geschreven had, dat kon niet. Misschien komt er niks meer, dacht ik. Die gedachte vond ik niet eens heel erg.'
Maar jaren later verscheen Mens Dier Ding en nu schrijft hij aan Wie was ik. Strafregels, over zijn moeder. 'Het voelt als werk dat ik móet maken. Ik wil mijn verleden duiden, mijn plaats bepalen. Mijn zusje verloor ik toen ik heel jong was. Mijn vader heeft gelukkig het verschijnen van mijn eerste dichtbundels mogen meemaken, maar ook hij is er niet meer. Het fascineert me hoeveel iedereen altijd onthoudt. Ik weet helemaal niets meer. En aan wat ik nog wel weet, twijfel ik: ken ik die verhalen omdat mijn vader ze vertelde, of omdat ze horen bij een foto?'

Rob Schouten las de nieuwe Herman Koch, Finse dagen [fragment], 'authentiek en in zekere zin waarheidslievend'. 'Ik denk dat Koch echt de waarheid op wilde schrijven, al suggereert hij sommige dingen te hebben weggelaten of te hebben aangedikt. Maar hij ontdekt dat de waarheid vol gaten en stoplappen zit. En door dat zo op te schrijven komt hij er het dichtste bij. Bijzonder.'

Maar het boek van de week is Pascal Merciers Het gewicht van de woorden [fragment]. Alle Lansu: 'Het is een boordevolle, doorwrochte roman waarin de verhalen en verwikkelingen over elkaar heen buitelen, met een stoet aan personages die allemaal een interessante geschiedenis meekrijgen en fijnzinnig psychologisch geportretteerd worden, vol filosofische bespiegelingen - niet in de laatste plaats over het verstrijken van de tijd en je veranderende perspectief op jezelf. Je streept zinnen aan om ze later nog eens op je gemak op je in te laten werken.'

Plus aandacht voor Van inzicht naar uitzicht. Het leven in justitieel complex Zaanstad, Carys Davies' West, Anne Franks Het Achterhuis, Andrea Camilleri's Jacht op de schat, en Meg Rosoffs Goeie ouwe George.

De recensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter en Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.