Thierry Baudet, Daan Heerma van Voss, Louise Erdrich (de boekbesprekingen in de week van 16 mei 2018)
22 mei 2018Onze wekelijkse samenvatting van de recensies in kranten en tijdschriften, waarin deze week aandacht voor Thierry Baudet en Daan Heerma van Voss, en verder: Lucien Custers, Leonora Carrington, Niklas Natt och Dag (Trouw), Matthew Walker, Richard Sennett, Remieg Aerts, Clarice Lispector, Jaan Kross (de Volkskrant), Giorgio Bassani, Anne-Marie Mreijen (Het Parool), Corina Koolen, Marie Kessels, Ahmed Saadawi (NRC), Alessandro Baricco, Louise Erdrich en Lidia Yuknavitch (De Groene Amsterdammer).
Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. Tussen rechte haken staan de redactionele items op Athenaeum.nl.
In Trouws Letter & Geest een bijdrage van Evelien Groenink over Afrikaanse kleptocraten uit de bundel Tegenkrachten, samengesteld door Marjan Goslings en René Klomp. Maar echt boekig wordt het pas met Janita Monna's bespreking van Sylvie Marie's nieuwe bundel Houdingen. 'Klein en intiem' noemt ze die, maar 'het lukt niet altijd om de geladenheid van die eerste woorden in de rest van het gedicht vast te houden. En soms, zoals hierboven, is het spel met taal, vertaling en de daaruit vloeiende dubbelzinnigheid, gemakzuchtig'.
Marijke Laurense las Lucien Custers' Alleen in wervelende wereld. Het leven van Johan Andreas dèr Mouw (1863-1919), 'een verder werkelijk uitstekende en spannende biografie'; 'maar het is wel jammer dat hij zich nauwelijks waagt aan een even serieuze beschrijving van de mogelijk mystieke momenten in Dèr Mouws leven, waardoor hij een belangrijk dichter werd'. En Hanna de Heus las Joanna Moorheads biografie The Surreal Life of Leonora Carrington naast Nelleke van Maarens herziene vertaling van Carringtons Beneden: 'De novelle biedt een huiveringwekkend inkijkje in een psychose, geschreven door iemand die niet weet waar ze is.'
Boek van de week is Niklas Natt och Dags 1793, 'een virtuoos geschreven, aardedonkere thriller waarin deze 'moraal' een zachte onderstroom vormt in een koude, gewelddadige wereld' volgens Gerwin van der Werf.
Korter:
- Rob Schouten over Thierry Baudets Van elk waarheen bevrijd: 'Je vraagt je voortdurend af wat Baudet beoogt met dit boek, met de schoonklinkende maar erg brave beschrijvingen van muzikale ervaringen, met de matige liefdespassages [...] en het gedempte gemoedsleven van de anti-held. [...] Baudets novelle beschrijft, op volkomen onspectaculaire, hier en daar zelfs enigszins flegmatische toon het blikveld van een filosofische estheet in onze tijd.'
- Yolanda Entius over Daan Heerma van Voss' Noem het liefde [fragment]: 'Houdt het midden tussen een eigenzinnige lovestory en een strak in de mal gegoten Hollywoodproductie waarin de held, ná de nodige weerstand overwonnen te hebben, wijzer wordt. Het kan goed zijn dat dit bewust is en doordacht. Maar de vraag is of het werkt.'
- Beeldboek van de week is Pia van Spaendoncks La Devinière.
- Marnix Verplancke over Jens van Trichts Waarom feminisme goed is voor mannen: 'Kijk naar de grote problemen op deze wereld en je zult merken dat ze allemaal veroorzaakt worden door mannelijk gedrag, merkt Van Tricht knap op: schooluitval, agressie, verkeersonveiligheid, radicalisering en oorlog. [...] Hoe lovenswaardig zijn opzet ook mag zijn, toch overtuigt Van Trichts boek niet helemaal. Dat de psyche van de man voor honderd procent een maatschappelijke constructie is die gekneed kan worden als een deegbal, is hoogst twijfelachtig.'
- Alle Lansu over José Eduardo Agualusa's Het genootschap van de onvrijwillige dromers [fragment]: 'Speels heen en weer schakelend tussen de verschillende verhaallijnen houdt Agualusa je de hele roman door op het puntje van je stoel.'
- Bas Maliepaard over Pim Lammers' De boer en de dierenarts: 'Een aanwinst, omdat Pim Lammers de homoseksuele liefde als volkomen vanzelfsprekend presenteert en het verhaal bovendien prettig licht en origineel is.'
- Jeroen Siebelink in 'Vandaar dit boek' over Vaders & zonen.
De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter en Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.
Slapen is belangrijk, en daarom las Ranne Hovius er vier boeken over - Nachtrust (2015) van Wiseman, De slaaprevolutie (2016) van Arianna Huffington, Waarom je niet slaapt (2017) van W. Chris Winter en het zojuist verschenen Slaap van Matthew Walker - en destilleert er tips uit. 'Walker, hoofd van een slaaplaboratorium, schrijft het meest informatief, met uitstapjes naar de evolutie en het dierenrijk en een zo degelijke wetenschappelijke onderbouwing van de schadelijkheid van slecht slapen voor onze gezondheid, dat je er niet langer omheen kunt: minder dan zeven uur slapen is echt niet goed.'
Marjan Slob dan, over Richard Sennetts nieuwste, Building and Dwelling [onze recensie]: ' De urgentie van zijn schrijven is bijna benauwend, alsof de tijd hem op de hielen zit. Mijn grootste kritiek op dit fantastische boek is dat het bijna te veel van het goede is.' 'Een duizelingwekkend boek.'
Martin Sommer las Thorbecke wil het [fragment], 'de onberispelijke Thorbecke-biografie waarin historicus Remieg Aerts de intellectuele reus recht doet en ook de petite histoire niet schuwt': 'Biograaf Aerts weet het allemaal kunstig te verweven met de ontwikkelingen in de samenleving.'
Clarice Lispectors De passie volgens G.H. [vertaald door Harrie Lemmens, fragment] is volgens Arjan Peters '[zeker] van de buitencategorie is dit boek – zoals alles wat deze auteur schreef. Je zou het passieverhaal categorie-ontstijgend kunnen noemen'. Vier sterren. En Arthur Langeveld, ten slotte, prijst Jaan Kross' Tussen drie plagen: 'Oorlog, onderdrukking, verraad, opportunisme, het leven in de stad en op het platteland, christendom en heidendom, gezien door de ogen van een man die net als zijn land door menige crisis heengaat, het verleden als spiegel van het heden, het is in de literatuur natuurlijk allemaal eerder vertoond, maar Jaan Kross heeft er een geweldige roman van gemaakt die zo levensecht is dat je al gauw vergeet dat je een historische roman leest. Tussen drie plagen is een meesterwerk in een prachtige vertaling [door Frans van Nes & Jesse Niemeijer - red.].'
Korter:
- Persis Bekkering over Rachel Kushners Club Mars [fragment], 'een haarscherp portret van Amerika': 'Op een of andere manier krijg je er geen genoeg van om dat allemaal te lezen, allereerst omdat het zo laconiek en humoristisch wordt geserveerd.'
- Aleid Truijens over Jeroen Kempermans Oorlog in de collegebanken [fragment]: 'Kempermans boek is wat houterig geschreven, maar is de moeite waard om de vragen die hij stelt.'
- Pjotr van Lenteren over Tamara Bachs Veertien: 'Wat de novelle Veertien van Duitse schrijver Tamara Bach (1976) zo indrukwekkend maakt, is haar indringende stijl en beheersing van vorm en compositie.'
- Elma Drayer over Françoise Frenkels Niets om het hoofd op neer te leggen: 'Maakt diepe indruk. Frenkel beschrijft haar ervaringen in prachtig, elegant proza, met een scherpe blik op de schurken en de engelen die ze tegenkomt.'
- Martijn van Calmthout over Brian Keatings Losing the Nobel Prize: '[Legt] in detail uit waar het Bicep2-team de mist in ging, maar vooral ook waarom de Nobelprijs de wetenschap dramatisch ontwricht.'
De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.
'De tuin van de familie Finzi-Contini is Bassani's meesterwerk.' Maarten Moll viert de heruitgave van de vertalingen van zijn oeuvre. 'Zoals dat schrijven een schrijven is tegen het vergeten, zo is het heruitgeven van het werk van Bassani door De Bezige Bij ook een geste tegen het vergeten van de schrijver Giorgio Bassani.'
Marjolijn De Cocq dan, in gesprek met Daan Heerma van Voss over zijn nieuwe roman Noem het liefde [fragment]: 'Het heeft me altijd beziggehouden. Liefde is de moeilijkste, maar ook belangrijkste menselijke band die er is. Iedereen is naar een vorm van liefde op zoek en ik wilde dat een keer helemaal uitdiepen, helemaal uitvechten, en dat vervolgens verpakken in een liefdesverhaal dat de lezer meeneemt, zoals alleen een liefdesverhaal dat kan.'
Korter:
- Dries Muus over Thierry Baudets Van elk waarheen bevrijd: 'Zelden voel je iets van alle worstelingen van de hoofdpersoon. Baudet verkiest de generalisering steeds weer boven de nuance, en hij ondersteunt zijn grote woorden te weinig met de kleine persoonlijke details of inzichten die een verhaal tot leven brengen.'
- Hans Renders over Anne-Marie Mreijens De rode jonker. De eeuw van Marinus van der Goes van Naters 1900-2005: 'De makke van deze biografie van een markante persoon is dat doorlopend vanuit de context van de verhouding man-vrouw, het socialisme, de SDAP en al die andere thema's geredeneerd wordt naar wat dat met Van der Goes te maken had.'
- Dirk Jan Arensman over Matt Haigs Het eeuwige leven: 'Niet al die staaltjes tijdperkzappen zijn even geslaagd en grootse literatuur is het evenmin, maar met zijn filmische scènes, vaak geestige moppertoon en romantische boodschap is Het eeuwige leven beslist topvermaak.'
- Dieuwertje Mertens over Silvia Avallones Levenslicht: 'Levenslicht bevat veel soapachtige elementen [...]. Toch bevat het verhaal ook mooie diepmenselijke observaties over de leegte die de afwezigheid van ouders in een kind achterlaat of de afwezigheid van een kind bij ouders.'
De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke zaterdag. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.
Van Hanneke Chin-A-Fo en Toef Jaeger een uitgebreid artikel over Corina Koolens Reading Beyond the Female. 'De laatste jaren is in de literaire wereld de indruk ontstaan dat vrouwen aan een opmars bezig zijn en langzaam maar zeker de macht grijpen. Koolen laat met cijfers in de hand zien dat dit niet zo is. Het feit dat we vandaag de dag nog steeds vanuit dezelfde conventies lezen als pakweg dertig jaar geleden, en dat romans van vrouwen nog steeds lager gewaardeerd worden, is een onontkoombare en somber stemmende conclusie,' schrijven ze onder meer. Thomas de Veen recenseert daarnaast Veldheer Banner van Marie Kessels. 'Kessels schreef een diep inzichtelijke en diep doorvoelde liefdesroman,' vindt De Veen. Judith Eiselin las drie romans over meisjesvriendschappen: Laura van der Haars Het wolfgetal [fragment], Mirthe van Doorniks Moeder van anderen en Claire Messuds Meisje in brand. De laatste roman valt het meest in de smaak. 'Messud denkt door waar de anderen stoppen. Haar roman gaat uiteindelijk over meer dan de band tussen twee meisjes. Haar echte thema is de onmogelijkheid iets weer te geven, te delen en te bevatten,' schrijft Eiselin.
'[N]et als je hoopt dat Chua met een scherpe oplossing komt, verandert de tijgermoeder plots in een huiskat,' aldus Clara van de Wiel over Amy Chua's Political Tribes. Els van Diggele bespreekt Peter Malcontents Een open zenuw, 'een aanrader en een standaardwerk voor iedereen die wil weten hoe "weldenkend Nederland" aankijkt tegen het zeventigjarige Israël'. En Gert Van Langendonck sprak met Ahmed Saadawi, auteur van het voor de Man Booker International Prize genomineerde Frankenstein in Baghdad. 'Het was een bewuste keuze om de Amerikanen geen grote rol te geven [...] Er zijn al genoeg boeken geschreven over de Amerikanen in Irak. Ik wilde het verhaal vertellen door de ogen van gewone Irakezen,' zegt Saadawi onder andere in het interview.
Korter:
- Janet Luis over Toon Tellegens 'aanstekelijke' De seringenboom [fragment]
- Rob van Essen over Brad Watson, Juffrouw Jane ('[Jane's] wereld wordt door Watson liefdevol beschreven, met veel aandacht voor details.')
- Roos van Rijswijk over Edina Szvoren, De hondenschool ('Een wonderlijke bundel [...], waarin de lezer nauwelijks een hand toegereikt krijgt.')
- Rob van den Berg over Abel Streefland, Jaap Kistemaker en uraniumverrijking in Nederland 1945-1962 ('een degelijk stuk wetenschapsgeschiedenis')
De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op Nrc.nl. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.
Deze week, een themanummer over technologie en de toekomst. Anne Branbergen sprak met Alessandro Baricco over het aangekondigde vervolg op zijn boek De barbaren. ‘De ervaring die ik heb opgedaan met dit tweede boek is dat alles wat er momenteel gebeurt zinvol is. We moeten er niet bang voor zijn. Het is een mentale beweging van de mensheid die in ieder geval zinvol, zo niet geniaal is.’ En van Jan Postma een essay waarin hij Mary Shelleys Frankenstein, Or the Modern Prometheus en de kritieken op dit boek herleest.
In Dichters & Denkers, drie boeken over dystopische en utopische toekomstbeelden. Joost de Vries bespreekt Toekomstig huis van de levende god van Louise Erdrich (vertaald door Arjaan en Thijs van Nimwegen). ‘Dat Toekomstig huis van de levende god niet echt eng wordt, heeft vooral met Cedar te maken. Ze is een opgewekt personage. […] Louise Erdrich vertelt […] meer een verhaal over moederschap dan over de wereld, meer over de hoop van het ongeborene, dan de angst voor wat zich aandient.’ En Marja Pruis las No time to spare van Ursula K. Le Guin. ‘Deze opstellen [maken] eens te meer duidelijk wat een lucide, oorspronkelijke, autonoom denkende geest zij moet zijn geweest. Zo iemand van wie je het liefst elke dag een stukje in de ochtendkrant had willen lezen, omdat ze in staat is om zonder aanstellerij, op het idiot savante af, tegen de keer te denken.’
Tot slot, Fiep van Bodegom over Het boek Joan van Lidia Yuknavitch (vertaald door Thijs van Nimwegen en Anne Roetman). ‘De schrijfster probeert in de roman een wereld te tonen waarin de scheiding tussen de menselijke geest en materie is opgeheven. Een interessant experiment, zij het dat de logica haar soms opbreekt, en juist de meer alledaagse elementen in de roman af en toe storen.’
De Groene Amsterdammer is elke woensdag al te koop bij het Nieuwscentrum. Athenaeum Boekhandel verzorgt de boekverkoop voor de website van De Groene.
